Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1990, Side 204

A. J.
Bréf úr sveitinm
Eftirfarandi grein er sótt í vopnfirskt sveitarblað handritað frá árinu 1901. Þetta er þriðja
blað frá því ári. Arni Bjarnarson bókaútgefandi á Akureyri hafði upp á þessu eina hefti
í Vesturheimi og færði það héraðsskjalasafninu á Egilsstöðum að gjöf árið 1977. Blaðið
kallast Vopni og er hann „gefinn út af félagi ungra manna“ eins og stendur á blaðhaus.
Greinin er höfundarmerkt með stöfunum Á. J. og ekki er hægt að sjá um hvaða nafn
er að ræða. Sennilega eru stafirnir fangamark, og í sóknarmannatali þetta ár er um fimm
menn að ræða eftir nöfnum einum að dæma, en í greininni kveðst höfundur hafa verið 15
ára 1870. Hann er samkvæmt því fæddur 1855.1 sóknarmannatalinu er einn með fangamark-
inu Á. J. á aldri sem nálgast þetta fæðingarár. Sá er Árni Jakobsson bóndi í Ytrihlíð,
sagður 44 ára í talinu, en höfundur er 46 ára 1901 ef hann er 15 ára 1870. Aldur annarra
Á. J. er fjarri því að geta komið til greina. Þar sem smávegis aldursskekkjur eru algengar
í kirkjubókum hlýtur grunur að beinast að
Heiðruðu útgefendur og ábyrgðar-
menn blaðsins „Vopna“!
Eg ætla að leyfa mér að taka mér
penna í hönd og skrifa „Vopna“
nokkrar línur. Hann er þess verður að
mínu áliti að honum sé sómi sýndur.
Eg get ímyndað mér að það séu fleiri
en eg sem gengur betur að láta skoðun
sína í ljósi heima hjá sér með pennan-
um heldur en á fjölmennum fundi á
Vopnafirði. Þar kem eg engu orði upp
hvað sem mig langar til að tala. - Þið
ræðið margt um ástand sveitarinnar á
árunum 1870 - 1900, og líkar mér
margt af því vel. En sumt líkar mér
samt ekki. Það sem þið ritið um
manndáð, mannúð og menningarbrag
o. s. frv. líkar mér mætavel. En það
sem þið ritið um aumingjaskap okkar
bændanna fellur mér ekki vel, og sam-
sinni það ekki með neinum æðri né
lægri.
Þið takið tímann um 1870. Þá var
eg drengur 15 ára gamall og þykist
muna nokkurn veginn hvernig þá hag-
Árna í Ytrihlíð sem greinarhöfundi. - Á. H.
aði til. Það er satt sem bæði er rætt og
ritað um, að þá voru góðir bændur og
gildir víða hér í Vopnafirði. Hagur
sveitarinnar stóð þá með miklum
blóma, enda höfðum við þá afbragðs-
góðan forgöngumann, séra Halldór
Jónsson áHofi. Hjáhonum munumest
völd sveitarinnar þá hafa verið, enda
elskuðu og virtu allir hann sem ástrík-
an föður.
Ekki vissi eg betur en þá væri keypt
kaffi, sykur, brennivín og tóbak og
margt annað sem nú er kallað óþarfi.
Og væri bornir saman reikningar frá
þeim tíma og nú, hygg eg að minni
munur sæist á munaðarvörukaupunum
en margur hyggur. Það munar auðvit-
að talsverðu á verðinu því þá var engin
vara tolluð. Mér skildist svo á sparnað-
arfundinum í vetur og eins í „Vopna“
sem það sé álitið að öll eyðilegging
sveitarinnar sé okkur bændum að
kenna. Byrjun hennar á að vera vest-
urfara-flutningur mikilla og góðra
bænda, og þar af leiðandi hafi allt leit-