Bændablaðið - 26.03.2015, Side 12

12 Bændablaðið | Fimmtudagur 26. mars 2015
Fréttir
Á svínabúinu á Ormsstöðum í
Grímsnesinu hefur undanfarið
ár verið unnið að því hvernig
mögulegt er að hætta geldingum
á galtargrísum og kanna hvort og
hvað hefur áhrif á gæði og nýtingu
kjötsins.
Guðný Tómasdóttir, svína-
bóndi á Ormsstöðum, kynnti
þróunarverkefnið á fundi í
Bændahöllinni á mánudaginn og
segir að það hafi gefið það góða
raun að ástæða sé til þess að halda
því áfram. Enda sé til mikils að
vinna bæði varðandi dýravelferð og
hagræðingu í búskapnum. Matís og
Sláturfélag Suðurlands hafa unnið
með Guðnýju að verkefninu.
Mikilvægt skref fyrir dýravelferð
„Það er til mikils að vinna að
kanna þetta til fulls. Í fyrsta lagi
er það stórt dýravelferðarmál að
geta hætt geldingum alfarið. Í öðru
lagi þá felast í þessu tækifæri til
hagræðingar í búskapnum, bæði
vegna vinnusparnaðar og aukins
vaxtahraða galtanna,“ segir Guðný.
Hún segir að þau séu ekki að
finna upp hjólið í þessum efnum
því bæði Írar og Bretar hafi ræktað
svín um árabil án þess að gelda með
góðum árangri, auk þess sem bæði
Hollendingar, Spánverjar og fleiri
þjóðir hafi verið að prófa sig áfram
í þessu á undanförnum árum. „Ég
hef lengi haft áhuga á því að prófa
að hætta geldingum og í ljósi þess að
svínabændur hafa gert það í öðrum
löndum, fannst mér rétt að láta á það
reyna hjá okkur,“ segir Guðný.
Snýst um að koma í veg fyrir
galtarlykt
Ástæða þess að geldingar eru
stundaðar við nær allan svínabúskap
í heiminum er að það kemur í veg
fyrir að svokölluð galtarlykt komi
af kjötinu sem getur fælt neytendur
frá því að neyta þess. „Vinnan í
þessu þróunarverkefni snýst um að
finna leiðir til að koma í veg fyrir
þessa galtarlykt,“ segir Guðný og
bætir við: „Þær niðurstöður sem
við höfum fengið benda til þess að
með réttum aðferðum, sérstaklega í
tengslum við fóðurgjöf, er hægt að
ná þessu markmiði.“
Verkefnið hófst í maí í fyrra og
fékk Guðný til samstarfs við sig
Matís og Sláturfélag Suðurlands.
„Við ákváðum að gelda ekki
grísi sem fæddust á tveggja vikna
tímabili og urðu þetta um 80
galtargrísir,“ segir Guðný. Matís
sá um að rannsaka fituna úr dýrum
til að greina galtarbragð, lyktin er
eingöngu í fitunni. Sláturfélagið
tók að sér slátrun en einnig var
farið með hlut af grísahópnum til
slátrunar hjá Stjörnugrís í Saltvík
til að fá samanburð á því hvort það
hefði áhrif hvar og hvernig grísunum
væri slátrað. Þá voru einnig gerðar
smá prufur frá öðrum búum sem hafa
komið til slátrunar hjá Norðlenska
til að fá þann samanburð.
Fóðurgjöf er lykilatriði
Þegar grísunum hafði verið slátrað
voru unnar ýmsar afurðir úr kjötinu
af þeim og gerðar bragð- og
lyktarprófanir. „Niðurstöðurnar úr
þeim prófunum voru að enginn þeirra
sem smakkaði kjötið fann óbragð.
Vandamálið virðist einkum liggja
í fitunni og geymist hún ekki vel,“
segir Guðný. „Eftir bragðprófunina
fórum við yfir málin og leituðum
skýringa á hvaða þættir gætu verið
að hafa áhrif. Eftir þetta teljum við
að fóðurgjöfin sé algjört lykilatriði
því að ógeltu grísirnir vaxa hraðar
og hefðu líklega þurft meiri fitu og
meira aðhald í fóðruninni þannig
að hægt væri að koma þeim fyrr
til slátrunar. Þeir grísir sem voru í
tilrauninni voru á sömu fóðrun og
við erum vön með aðra grísi, en
á vissum tímapunkti uxu grísirnir
svo hratt að við misstum þá niður
í vigt. Því væri hægt að taka prufur
á grísum mikið fyrr til að kanna
hvort þeir séu ekki á einhverjum
tímapunkti örugglega lausir við
galtarlykt.“
Mikilvægt að halda áfram
Guðný segir að mikill áhugi sé á
því að halda áfram með verkefnið
enda sé til mikils að vinna. „ Það er
óskastaða að geta hætt að gelda og
geta slátrað á vissum tímapunkti þar
sem hægt er að tryggja neytendum
kjöt á diskinn sinn sem er laust við
alla galtarlykt.“
Spurð um hver séu næstu skef
í verkefninu segir Guðný að nú sé
beðið eftir svari frá Framleiðnisjóði
um hvort styrkur fáist til að halda
verkefninu áfram og gera frekari
prófanir byggðar á þeirri reynslu
og þekkingu sem þegar hefur verið
aflað. Þá standi einnig til að að halda
fund til að kynna verkefnið fyrir
bændum og matvælaframleiðendum.
„Þá þurfum við að safna saman
upplýsingum frá þeim löndum þar
sem gerðar hafa verið rannsóknir
til að sjá hvaða möguleika við
höfum og jafnvel fá sérfræðing að
utan í heimsókn. Við þurfum að
vega og meta alla kosti og galla og
í framhaldinu þyrfti kjötmatið að
breytast til að gefa afurðastöðvum
og bændum möguleika á að velja
þessa leið ef þeim hugnast svo,“
segir Guðný.
Tilraunastarf á svínabúinu á Ormsstöðum hefur gefið góða raun:
Þróa aðferðir til að
hætta geldingum
- Gefur tækifæri til að auka dýravelferð og hagræði
Leikfélag Hveragerðis sýnir um
þessar mundir leikritið „Einn
koss enn og ég segi ekki orð við
Jónatan“.
Leikritið er eftir Marc Camoletti
en leikgerð og þýðing eftir Sigurð
Atlason. Leikstjóri er Ingrid
Jónsdóttir. Leikritið fjallar um
Jónatan sem býr með þremur
flugfreyjum, þeim Herdísi, Hafdísi
og Hjördísi, sem allar vinna hver hjá
sínu flugfélaginu og koma heim á
mismunandi tímum og vita ekki af
hver annarri. Á heimilinu er einnig
heimilishjálpin Dísa.
Hlutirnir fara svo að flækjast
þegar Róbert, vinur Jónatans, kemur
í heimsókn og fær að búa hjá honum í
nokkra daga. Leikritið er ærslafullur
farsi þar sem einn kemur þá annar
fer. Nokkur þekkt sönglög eru flutt
í leikritinu eins og t.d. Ég fell bara
fyrir flugfreyjum, Rassmus, I wont
to brake free, Fly me to the moon og
fleiri. Leikarar eru Davíð Michelsen,
Hjörtur Benediktsson, Hrafnhildur
Faulk, Irma Lín Geirsdóttir, Hrefna
Ósk Jónsdóttir og Elín Hrönn
Jónsdóttir.
Frumsýnt var laugardaginn
7. mars fyrir fullu húsi. Sýnt er
í Leikhúsinu Austurmörk 23 í
Hveragerði næstu helgar, föstudags-
og laugardagskvöld klukkan 20.00.
Miðapantanir eru í síma
8638522. Sjá má fleiri myndir og
fréttir á Facebook-síðu Leikfélags
Hveragerðis. /MHH/HKr.
Leikfélag Hveragerðis:
„Einn koss enn og ég segi
ekki orð við Jónatan“
REYKJAVÍK
Krókháls 5F
110 Reykjavík
Sími: 414-0000
AKUREYRI
Baldursnes 2
603 Akureyri
Sími: 464-8600
www.VBL.is
REYKJAVÍK Sími: 414-0000 /// AKUREYRI Sími: 464-8600 /// www.VBL.is
HAUGSUGUHLUTIR
ÚRVALIÐ ER HJÁ OKKUR – KYNNTU ÞÉR MÁLIÐ
Tveir af leikurunum í verkinu en það er ærslafullur farsi þar sem einn kemur
þá annar fer. Mynd / MHH
Guðný kynnti tilraunirnar á Ormsstöðum fyrir öðrum svínabændum og
fulltrúum afurðastöðva á fundi í Bændahöllinni sl. mánudag. Myndir / HKr.
Aðalheiður Ólafsdóttir lýsti rannsóknum Matís í ferlinu,
en reiknað er með að halda þeim áfram.
Hallgerður Hauksdóttir, formaður Dýraverndunarsambands
Íslands, lýsti mikilli ánægju með þessar tilraunir.
Fundargestum var boðið að smakka
afurðir af svínum frá Ormsstöðum
sem ekki hafa farið í gegnum hefð-
bundið geldingaferli í samanburði
við hefðbundið svínakjöt á markaðn-
um.