Þjóðmál - 01.06.2006, Side 45

Þjóðmál SUmAr 2006 43
ímyndarskaða.sem.erfitt.er.að.bæta.fyrir.nema.
á.löngum.tíma ..
Áskoranir.og.veikleikar
Íslenska.útrásin.hefur.ekki.einungis.átt.sér.stað. á. skömmum,. heldur. einnig. heppi-
legum.tíma,.það.er.að.segja.í.tíðarfari.alþjóð-
legra. eignaverðshækkana. og. lágs. vaxtastigs.
sem.gerði.það.að.verkum.að.hún.varð.eflaust.
kröftugri.en.hún.hefði.annars.verið ..Íslensk.
fyrirtæki.og.fjárfestar.hafa. sýnt. að.þeir.geta.
gripið. tækifærin. hratt. þegar. kemur. að.
fjárfestingum.og.hafa.margir.hagnast.vel ..Eftir.
þessa. umræðu. um. mikilvægi. kynningar. og.
upplýsingagjafar.má.spyrja.sig.hverjar.helstu.
áskoranir.og.veikleikar.íslenskrar.útrásar.séu?.
Það. er. ljóst. að. trúverðugleiki. íslenska.
hagkerfisins. skiptir. miklu. máli. fyrir. útrás.
fyrirtækja. og.fjárfesta. frá. litlu. landi. eins. og.
Íslandi ..Til. að. skapa. traust. á. efnahagslífinu.
er. mikilvægt. að. geta. vísað. til. viðurkenndra.
aðferða. sem. beitt. er. af. stærri. þjóðum. en.
lágmarka.sér-íslenskar. lausnir.sem.eyða.þarf.
miklum.tíma.í.að.útskýra ..Stjórnmálamenn.
mættu. í. þessu. samhengi. byrja. á. að. spyrja.
sig. hvort. það. sé. verjandi. að. hagkerfið. fari.
í. gegnum. tímabil. ofþenslu,. hárra. skamm-
tímavaxta,. gengisfalls. og. verðbólgu. með.
reglulegu. millibili .. . Á. alþjóðlegum. fjár-
málamarkaði. skilar. aukin. áhætta. hagkerf-
isins. sér. í. auknum. kostnaði. fyrir. íslenskt.
viðskiptalíf,.til.dæmis.í.gegnum.takmarkaðri.
aðgang.að.lánum.og.verri.lánskjör ...
Íslenskir.bankar.hafa.vaxið.með.viðskipta-
vinum.sínum.erlendis,.keypt.dótturfélög.og.
nutu.um.tíma.góðs.aðgangs.að.lánsfé.og.hlut-
fallslega. hagstæðra. kjara. á. lánamarkaði. sem.
gerðu.þeim.kleift.að.vaxa.hratt.með.tilliti.til.
útlána ..Skuldaraálag.ofan.á.markaðsvexti,.það.
er.lánskjör.íslensku.bankanna.erlendis,.hefur.
hins.vegar.versnað.umtalsvert.síðan.á.haust-
mánuðum. 2005 .. Vísbendingar. um. þetta.
má. sjá. á. tryggingaálagi. skuldatrygginga. (e ..
credit.default.swaps) ...Tryggingaálagið.hefur.
hækkað.frá.því.að.hafa.verið.stöðugt.á.bilinu.
0,2%.til.0,3%.fyrri.hluta.ársins.2005.upp.í.
að. vera. á. bilinu. 0,6–0,8%. skv .. gögnum. frá.
apríl.2006 ..Tryggingaálagið.fór.hæst.í.um.1%.
í.mars.2006.þegar.neikvæðar.greiningarskýrsl-
ur.voru.í.brennidepli ...Þetta.sýnir.vel.hversu.
mikilvægt.er.fyrir.bankana.að.byggja.upp.og.
viðhalda. trausti. á. sér. og. íslensku. hagkerfi,.
þar.sem.hlutfallslega.verri.lánskjör.miðað.við.
aðra.erlenda.banka.koma.niður.á.alþjóðlegri.
samkeppnishæfni.íslensku.bankanna ..
Aukin. alþjóðleg.umsvif. Íslendinga. á.und-
anförnum. árum. eru. mörg. hver. þess. eðlis.
að.gildi.þeirra.kemur. fram.á. lengri. tíma,. til.
dæmis.þegar. í. ljós.kemur.hvernig.mönnum.
gengur.að.reka.þau.fyrirtæki.sem.keypt.hafa.
verið,.samþætta.þau.við.eigin.starfsemi,.takast.
á. við. áhættu. alþjóðlegra. fjármálamarkaða,.
draga.að.sér.og.halda.hæfileikaríku.starfsfólki.
o .s .frv .. Í. bók. sinni. Fooled by Randomness***.
bendir.Nassim.Nicholas.Taleb.á.hættur.mikill-
ar. velgengni. fjárfesta. í. uppsveiflu,. þar. sem.
þeir.missi. í. sumum.tilvikum.jarðsambandið.
og. telji. sig. einskonar.ofurmenni,.blekktir. af.
samspili.mikillar.áhættu.og.heppilegrar.tíma-
setningar. fjárfestinga. sinna. þar. sem. þeim.
verður. allt. að.gulli ..Hann.bendir. á. að.þessi.
tegund.fjárfesta.lendi.yfirleitt.að.lokum.hratt.
og.harkalega.á.jörðinni.í.niðursveiflu.markaða.
þar. sem. raunveruleg. hæfni. til. fjárfestinga.
og. áhættustýringar. kemur. fyrst. í. ljós .. Hinn.
.Skuldatryggingar.eru.afleiðusamningar.notaðir.af.
fjárfestum.til.þess.að.verja.skuldabréfastöður.gegn.áhættu.
við.greiðsluþrot,.eða.þá.til.þess.að.taka.stöður.með.eða.
gegn.ákveðnum.skuldurum.í.spákaupmennsku-tilgangi ..
Tryggingaálag.skuldatryggingar.á.virkum.markaði.ætti.á.
hverjum.tíma.að.endurspegla.vel.það.skuldaraálag.sem.
markaðurinn.telur.sanngjarnt.fyrir.viðkomandi.skuldara ..
 Tryggingaálag.stærri.alþjóðlegra.banka.hefur.á.sama.
tíma.verið.stöðugt ...Tryggingaálag.vísitölu.erlendra.
fjármálafyrirtækja.hefur.legið.á.bilinu.0,1%–0,2%.árið.
2006,.þar.sem.tryggingaálag.skuldatrygginga.5.ára.
skuldabréfa.Barclays.hefur.til.dæmis.legið.á.bilinu.0,05.
–.0,1% ..(Heimild:.Seðlabanki.Íslands.og.Bloomberg) .
 Taleb, Nassim Nicholas . 2001 .. . . . .Fooled by Randomness
– The Hidden Role of Chance in the Markets and in Life ..
New.York,.Textere.LLC .