Þjóðmál - 01.06.2006, Side 56

54 Þjóðmál SUmAr 2006
myndaðist .. Íslensk. stjórnvöld. vinna. ekki.
að. gerð. hernaðaráætlana. og. ráða. ekki. yfir.
neinni. þekkingu. til. þess .. Þeir. fræðimenn,.
sem.mest.fjalla.um.íslensk.öryggismál,.eru.
sagnfræðingar .
Íslensk. stjórnvöld. bregðast. við. hern-
aðarlegu.mati.Bandaríkjastjórnar.á.pólitísk-
an.hátt.og.segjast.slíta.varnarsamningnum,.
ef. Bandaríkjastjórn. verði. ekki. við. óskum.
þeirra .. Valur. Ingimundarson. lýkur. grein.
sinni.í.Skírni.á.þessum.orðum:
„Eitt. er. víst:. Bandaríkjamenn. voru.
reiðubúnir.að.taka.afleiðingum.þess.að.íslensk.
stjórnvöld. segðu. upp. varnarsamningnum ..
Það.sýnir.hve.veik.samningsstaða.Íslendinga.
var. í. gjörbreyttu. hernaðarumhverfi. árið.
2006 .. Það. sem. fram. að. þessu. hafði. verið.
litið.á.sem.„tromp“..Íslendinga,.sjálfur.varn-
arsamningurinn,. hafði. endanlega. misst.
verðgildi.sitt .“
Þegar.þessu.er.haldið.fram,.virðist.inntak.
varnarsamningsins. gleymast,. því. að. hann.
getur.haldið.gildi.sínu.sem.öryggistrygging.
fyrir. NATO. og. Ísland,. þótt. ekki. sé. neitt.
bandarískt. herlið. í. landinu .. Að. rifta.
samningnum.gæti.jafnvel.virst.meiri.hótun.
við.NATO.en.Bandaríkjastjórn,.þótt.erfitt.
sé.að.draga.þar.skýr.skil.á.milli .
Hér. hafa. einnig. heyrst. þau. pólitísku.
sjónarmið,.að.aðild.að.Evrópusambandinu.
(ESB).og.samvinnu.ríkja.þess.um.öryggis-.
og.varnarmál,.geti.komið.í.stað.varnarsamn-
ingsins ..Yfirlýsingar.af.þessu.tagi.hljóta.í.besta.
falli.að.byggjast.á.vanþekkingu.á.samvinnu.
ESB-ríkjanna.um.öryggis-.og.varnarmál ..Á.
hinn.bóginn.sannreyndi.ég.það.í.viðræðum.
við.varnarmálaráðherra.Frakka.hinn.27 ..apríl.
2006,.að.Frakkar.telja.mikilvægt.að.koma.í.
veg.fyrir,.að.hernaðarlegt.tómarúm.skapist.á.
Norður-Atlantshafi.hverfi.Bandaríkjamenn.
með.herafla.sinn.héðan.og.vilja.auka.ferðir.
herskipa.sinna.í.nágrenni.Íslands ..
Ég. tel,. að. í. afstöðu. franska. varnarmála-
ráðherrans. felist. raunsærra. mat. á. ráðstöf-
unum,. sem. gera. þarf. til. að. tryggja. öryggi.
Íslands.og.friðsamra.nágranna.þess. í.góðri.
samvinnu.við.íslensk.stjórnvöld.en.í.afstöðu.
Bandaríkjastjórnar .
Eðlilegt.er,.að.rætt.verði.við.Evrópuþjóðir,.
Dani,. Norðmenn,. Þjóðverja,. Frakka. og.
Breta. um. öryggisráðstafanir. á. hafinu. og.
heimsóknir.herskipa.frá.þeim.til.Íslands .
Á.sviði.alþjóðlegs.björgunarsamstarfs.ber.
að. huga. að. samningum. og. aukinni. sam-
vinnu.við.ýmsa.aðila ..Danir.vilja.ganga.frá.
samningi.við. Íslendinga.um.samstarf.flota.
síns.og. landhelgisgæslunnar ..Huga.þarf.að.
beinu.samstarfi.við.Færeyinga.og.Norðmenn.
á. sviði. björgunarmála .. Skoða.ber. aðild. að.
þríhliða. samningi. Bandaríkjanna,. Kanada.
og. Bretlands. um. björgunarmál .. Þá. er.
unnt.að.efla.tengsl.landhelgisgæslunnar.og.
bandarísku.strandgæslunnar .
Öryggi.borgaranna
Hér.að.framan.hefur.verið.rætt.um.það,.sem.einkum.lýtur.að.landvörnum ..Enn.
á.hið.sama.við.og.þegar.varnarsamningurinn.
var. gerður,. að. íslensk. stjórnvöld. ábyrgjast.
sjálf.ráðstafanir.til.að.tryggja.öryggi.borgara.
sinna.innan.landamæra.ríkisins .
Í.þessu.efni.er.alþjóðleg.samvinna.meiri.en.
áður.vegna.síaukinnar.hættu.á.skipulagðri,.
alþjóðlegri.glæpastarfsemi.og.hryðjuverkum ..
Schengen-samstarfið,. þar. sem. Íslendingar.
eru.meðal.þátttökuþjóða,.snýst.að.verulegu.
leyti. um. samstarf. í. öryggismálum. með.
þátttöku.lögreglu,.landamæra-.og.tollvarða ..
Europol,. evrópsk. lögregla,. er. komin. til.
sögunnar. og. með. samningum. er. stuðlað.
að.því. að. auðvelda. stjórnvöldum.að. grípa.
til. skjótra.úrræða.gegn.hvers.kyns.ógn.við.
öryggi.borgaranna .
Í. aðgerðum. gegn. hættu. er. lögð. áhersla.
á.að.veita.lögreglu.heimild.til.að.beita.sér-
stökum. rannsóknaraðferðum .. Jafnframt.
hefur.öryggislögregla.verið.endurskipulögð.