Þjóðmál - 01.06.2006, Side 66

64 Þjóðmál SUmAr 2006
að.slík.vopn.komist.í.hendur.hryðjuverkahópa.
eða.útlagaríkja.og.hefur.óttinn.aukist..eftir.lok.
kalda.stríðsins.enda.er.allt.eftirlit.og.aðhald.með.
kjarnorkuvopnum. mun. erfiðara. en. áður. eins.
og. sést.best.á. .útbreiðslu.gereyðingarvopna.og.
deilum. um. svonefnd. nákvæm. kjarnorkuvopn.
(precision-guided. nuclear. weapsons/bunker.
busters),. sem. Bandaríkin. hafa. verið. að. þróa ..
Nákvæm. kjarnorkuvopn. eru. minni. og. á. að.
vera. hægt. að. skjóta. þeim. af. meiri. nákvæmni.
djúpt.ofan.í.jörðu.áður.en.þau.springa ..Tjónið.
vegna.þeirra.á.því.að.vera.staðbundnara.en.ella.
og.geislavirkni.minni ..Það.er.því.mögulegt. að.
nota.þau.á.skotmörk.með.minni.fórnarkostnaði.
í. samanburði. við. hin. eldri. sem. valda. tjóni. á.
mönnum. og. mannvirkjum. á. víðfeðmu. svæði.
auk. þess. sem. skaði. af. völdum. geislavirkni. er.
mun. meiri .. Áhersluna. á. . þróun. . nákvæmra.
kjarnorkuvopna.má.rekja. til.þess.að.útbreiðsla.
gjöreyðingarvopna. hefur. aukist. frekar. en. hitt.
og. einnig. hefur. sýnt. sig. að. ekki. er. unnt. að.
eyðileggja. neðanjarðarbyrgi. t .. d .. Talibana. og.
liðsmanna. al-Quaida. í. Afganistan. með. hefð-
bundnum. sprengjum .. Málsvarar. nákvæmu.
kjarnorkuvopnanna. vísa. þó. fyrst. og. fremst. í.
fælingarmáttinn .. Andstæðingar. þeirra. óttast.
hins.vegar.að.þeim.verði.beitt.til.árásar.en.ekki.
eingöngu. til. að. skapa. fælingarmátt. og/eða. til.
varnar ..Á.þessari.stundu.er.ekki.unnt.að.fullyrða.
neitt.um.framvindu.í.þessum.efnum.og.hvaða.
áhrif.vopn.af.þessari.gerð.hafi.til.dæmis.á.öryggi.
á.Norður-Atlantshafi..og.þar.með.Íslandi ..Hins.
vegar.eru.lítil.kjarnorkuvopn.nú.þegar.hluti.af.
hefðbundnum.herafla.Bandaríkjanna.samkvæmt.
hernaðaráætlun. (New. Global. Strike. Plan).
bandarískra.stjórnvalda.frá.árinu.2005.en.þar.er.
gert.ráð.fyrir.notkun.kjarnavopna.ekki.aðeins.í.
fælingarskyni.heldur.einnig.til.(varnar)sóknar.ef.
grípa.yrði. til. fyrirbyggjandi.árásar. (preemptive.
attack) .
Sé. vikið. aftur. að. Íslandi. og. viðræðum.
um. framtíð. varnarsamningsins. skal. ítrekað.
að. . hernaðartækni. skiptir. þar. máli .. Japanska.
ríkisstjórnin. greindi. frá. því. í. lok. árs. 2003.
að. hún. hefði. ákveðið. að. smíða. varnarkerfi.
gegn. langdrægum. eldflaugum. þar. sem. banda-
rísk. tækni. yrði. notuð .. Um. er. að. ræða. kerfi.
varnarflauga,.sem.ætlað.er.að.granda.eldflaugum.
sem.óvinveitt.ríki.eða.hryðjuverkahópar.kynnu.
að.skjóta.á.loft.í.þeim.tilgangi.að.hæfa.skotmörk.
í. Japan. og. styðst. kerfið. við. ratsjárkerfi. um.
borð. í. tundurspillum. og. gagneldflaugakerfi.
á. landi ..Gert.er. ráð. fyrir.að.kerfið.muni.kosta.
meira.en.400.milljarða.íslenskra.króna.og..það.
komi. til. sögunnar. frá. og. með. árinu. 2007 ..
Þá. . hafa. stjórnvöld. í. Japan. velt. fyrir. sér. þeim.
kosti. að. eignast. kjarnorkuvopn. með. vísan. til.
hervæðingarinnar.í.Kína ..Þá.gerir.stefnumótun.
NATO.frá.árinu.1999.(Strategic.Concept).ráð.
fyrir. vörn.gegn.árásum. langdrægra.vopna.og. í.
maí. sl .. vöruðu. hermálasérfræðingar. NATO. í.
viðamikilli. skýrslu. sinni. við. aukinni. hættu. af.
flugskeyta-. og. eldflaugaárásum. á. NATO. ríki ..
Að. sama. skapi. hvöttu. þeir. NATO. ríki. til. að.
íhuga.alvarlega.þróun.varnarkerfis.gegn.slíkum.
árásum.í.Evrópu ..
Með.þetta.allt.í.huga.má.spyrja.hvort.bandarísk.
stjórnvöld.geti.ábyrgst.varnir.Íslands.á.annan.hátt.
en.að.hafa.hér.orrustuvélar?.Geta.gagneldflaugar.
hér. á. landi. eða. í. nágrenni. við. landið. komið. í.
stað. vélanna?. Þessu. ættu. hernaðarsérfræðingar.
að. geta. svarað.og.kannski.hafa.þeir. gert.það. í.
ljósi. niðurstöðu. hermálasérfræðinga. NATO.
í. nýútkominni. skýrslu. sem. minnst. var. á. hér.
að. framan .. Hitt. . blasir. við. að. fælingarmáttur.
mannlauss.búnaðar.yrði.meiri.en.orrustuvéla. í.
landinu ..Beiting.þess.búnaðar.mundi.að.minnsta.
kosti.ekki.stofna.lífi.bandarískra.hermanna.í.jafn.
augljósa.hættu.og.beiting.orrustuvéla ..
Núverandi.staða
Núverandi. stöðu. í. varnarviðræðum. Íslands.og. Bandaríkjanna. má. lýsa. á. þennan. veg:.
Bandarísk. stjórnvöld. náðu. markmiði. sínu. um.
flutning. alls. flugflotans. frá. Keflavíkurflugvelli.
til. staða. þar. sem. hans. er. meiri. þörf. og. lokun.
varnarstöðvarinnar. í. sinni. hefðbundnu. mynd ..
Íslensk.stjórnvöld.náðu.hins.vegar.ekki.því.samn-
ingsmarkmiði.sínu.að.halda.flugflotanum.í.land-
inu .. Geir. H .. Haarde. utanríkisráðherra. segir. að.
rétt.sé.að.bíða.átekta.og.sjá.hvað.Evrópuherstjórn.
Bandaríkjanna.hafi.að.bjóða ..Verði.niðurstaðan.
ekki. ásættanleg. að. mati. íslenskra. stjórnvalda.
(án. nánari. opinberrar. útlistunar. á. því. hvað. sé.
óásættanlegt). sé. uppsögn. . varnarsamningsins.