Þjóðmál - 01.06.2006, Side 85

Þjóðmál SUmAr 2006 83
ekkja.hans,.Auður.Sveinsdóttir,.þjóðarþökk.
skilda.fyrir.sinn.hlut ..–.Síðar.endurgalt.HKL.
fjárstuðning.eftir.föngum .
Guðbergur.Bergsson.skrifaði.um.þessar.ævi-
sögur.hér.í.Þjóðmál,.og.slengir.fram.áttræðri.
tuggu.Jóns.frá.Kaldaðarnesi.og.Hriflu-Jón-
asar,.að.hefði.HKL.stundað.almenna.vinnu.
eins. og. annað. fólk,. þá. hefði. hann. skrifað.
„sannari. bókmenntir“,. enda. verið. í. nánari.
tengslum.við.líf.almennings ..Þetta.hlýtur.að.
vera. afsannaðasta. bókmenntakenning. 20 ..
aldar ..Ótaldir.eru.þeir. íslensku.rithöfundar.
sem.skrifuðu.meðfram.almennri.vinnu,.rit-
uðu. þeir. betri. bókmenntir. eða. sannari. en.
HKL?. Hefur. Guðbergur. lifað. eftir. þessari.
fráleitu.kenningu?.
Helga.Kress.gerði.rækilega.úttekt.á.efnis-
meðferð.Hannesar.í.tímaritinu.Sögu,.2004 ..
Ranglega. ásakar. hún. hann. um. ritstuld. frá.
endurminningasögum. HKL. og. riti. Peter.
Hallbergs,. því. Hannes. vitnaði. til. þeirra. í.
eftirmála,.og.hlaut.augljóslega.að.sækja.frásögn.
um.æsku.HKL. til. þess. fyrrnefnda ..Hitt. er.
auðvitað. rétt. hjá. Helgu,. að. annaðhvort. er.
að.endursegja.með.breyttu.orðalagi,.eða.hafa.
gæsalappir.um,.sé.orðalagi.heimildar.haldið ..
Sömuleiðis,. að. miklu. nákvæmar. þyrfti. að.
tiltaka.hvaðan.Hannes.hefur.textabúta.sína.
úr.ýmsum.öðrum.ritum,.sem.hann.þræðir.
stundum.saman.án.slíkrar.greinargerðar ..Það.
er.allt.í.lagi.að.gera.t .d ..lýsingu.Taormina.úr.
bók. eftir. Thor. Vilhjálmsson. auk. lýsingar.
HKL. sjálfs. í. Skáldatíma. og. fleira. –. fái.
lesendur.að.vita.hvað.sé.hvaðan,.þá.geta.þeir.
sjálfir.metið.mögulega.heildarmynd ..En.það.
gildir.um.Taormina.sem.annað,.að.ekki.er.
um. hlutlæga. reynslu. að. ræða,. öllum. eins ..
Það. gefur. skekkta. mynd. af. HKL. að. sjóða.
saman. ek .. lífsreynslu. hans. rúmlega. tvítugs.
úr. ýmsum. ritum. frá. mismunandi. tímum,.
án.sundurgreiningar,.svo.sem.Helga.réttilega.
bendir. á. (t .d. í. 2,. bls .. 221) .. Slíkar. aðferðir.
getur.skáldsagnahöfundur.leyft.sér,.en.ekki.
höfundur. fræðirits,.heldur.ekki. alþýðlegrar.
ævisögu .. Ennfremur. er. fráleitt. að. yfirfæra.
lýsingar. úr. skáldsögum. Halldórs. á. hann.
sjálfan,. eins. og.Helga.bendir. á .. (Þar.hefur.
Hannes.þó.stundum.fyrirvara.um.að.þetta.
séu.getgátur.hans .).Það.er.allt.of.útbreiddur.
misskilningur. að. skáldskapur. sé. fyrst. og.
fremst. skrif. höfundar. um. eigin. lífsreynslu,.
stundum. stílfærð .. Auðvitað. er. hráefni.
skáldskapar.fullt.eins.oft.eða.oftar.það.sem.
höfundur.ímyndaði.sér.að.hefði.getað.gerst,.
einnig. vinnur. hann. úr. sögusögnum. eða.
bóklestri. sínum,. en. síðan. er. öllu. því. efni.
umbreytt. eftir. þörfum. verksins,. afstöðu.
til. annarra. atriða. í. því .. En. vissulega. gerir.
Hannes.mikla. grein. fyrir. hráefni.HKL,.úr.
sögnum.og.lestri .
Svar. Hannesar. í. næsta. árgangi. Sögu. var.
rökföst. og. fróðleg. umfjöllun. um. hvað.
sé. eðlileg. heimildanotkun. og. hvað. sé. rit-
stuldur ..Yfirleitt.finnst.mér.rit.hans.býsna.
hlutlægt,. þar. eru. vegin. og. metin. rök.
og. mótrök. svo. að. lesendur. geta. metið.
með .. Ekki. amar. mig. þótt. hann. stöku.
sinnum. boði. stjórnmálaskoðanir. sínar,.
enda. þótt. fleirum. en. mér. muni. þykja.
fáránlegt. að. tala. um. skort. sem. varanlegt.
og. óhjákvæmilegt. ástand. í. heiminum. (I,.
bls .. 493),. án. þess. að. minnast. á. gífurlega.
eyðileggingu.„umframframleiðslu“.matvæla.
í. Evrópusambandinu. og. Bandaríkjunum.
á. tímum. fjöldahungurs. í. Afríku .. Og. ekki.
batnar. það. á.næstu. síðu,. þar. sem.Hannes.
telur.byltingu.sama.og.valdrán ..Ætti.hann.
þó.að.vita.að.marxistar.skilgreina.byltingu.
ekki.sem.sigur.vopnaðs.liðs.yfir.her.ríkjandi.
stéttar,. heldur. sem. valdatöku. alþýðu. með.
sjálfskipulagningu.stig.af.stigi,.þar.sem.hún.
þreifar. sig. áfram. með. breytingar .. Til. þess.
þarf.býsna.almenna.þátttöku.almennings,.og.
þetta.getur.gerst.friðsamlega,.mæti.það.ekki.
vopnaðri.árás.ríkjandi.stéttar ..Þetta.er.víða.
rakið,.einna.best.finnst.mér.í.sögu.rússnesku.
byltingarinnar.(1917).eftir.Trotskí ..
Rit.Hannesar.mætti.mikilli.andstöðu,.og.