Morgunblaðið - Sunnudagur - 06.09.2015, Blaðsíða 30

30 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6.9. 2015
Fjölskyldan Það getur verið gott fyrir heimavinnandi mæður og feður að fara með ung-börnin sín á foreldramorgna. Þeir eru haldnir í kirkjum víða um land. For-
eldramorgnar í Bústaðakirkju eru byrjaðir aftur eftir sumarfrí, en á fimmtu-
daginn kemur Sigríður Ósk Fanndal, íþróttafræðingur og þjálfari, í heimsókn.
Farðu á foreldramorgna
Hrafnhildur Sigurðardóttirog Unnur Arna Jónsdóttirvoru að senda frá sér bók-
ina Hugarfrelsi – Aðferðir til að
efla börn og unglinga. Þetta er
handbók fyrir uppalendur en lögð
er áhersla á djúpa öndun, slökun,
hugleiðslu og sjálfsstyrkingu.
Bókin er skrifuð með grunn-
skólabörn í huga þó hún geti nýst
stærri hópi. „Þetta er handbók.
Það á ekki að lesa bókina frá A til
Ö heldur er hægt að taka fyrir
einn kafla í einu,“ segir Unnur og
það er mikilvægt að velja kafla út
frá því hvað hentar hverju sinni en
til dæmis er kafli um vináttu,
drauma, hamingju, tilfinningar og
sjálfsmynd.
Með margt í gangi í einu
„Dagskrá barna í grunn- og
menntaskólum er yfirhlaðin, þau
eru útkeyrð, ætla að standa sig vel
í skólanum, æfa eins og atvinnu-
íþróttamenn og svo þurfa þau að
vera félagslega sterk, taka þátt í
öllu og eiga marga vini. Það er
bara erfitt að standa undir öllu
þessu,“ segir Unnur.
„Það er svo margt í gangi í einu
hjá ungmennum í dag. Þau eru
með kveikt á sjónvarpinu, í síman-
um, að læra og í samskiptum við
vini sína,“ segir Hrafnhildur og
bætir við að þetta gangi ekki upp.
„Þau eru samt búin að telja sjálf-
um sér trú um að þetta sé hægt og
jafnvel sannfæra fullorðna um það
líka. Við slíkar aðstæður verður
einbeitingin af skornum skammti,
mistökin verða fleiri og þetta getur
leitt af sér kvíða eða áunninn at-
hyglisbrest,“ segir Unnur.
Þær segja að það sé samdóma
álit skólastjórnenda, kennara og
foreldra að kvíði sé vaxandi vanda-
mál meðal barna og unglinga.
„Því er gott fyrir foreldra að
geta strax gripið til einfaldra að-
ferða eins og öndunar en kostir
djúprar öndunar eru að hún eykur
súrefnisupptökuna, hægir á hjart-
slættinum, lækkar blóðþrýstinginn
og hugurinn verður skýrari. Þá
eiga börn og unglingar auðveldara
með að einbeita sér,“ segir Hrafn-
hildur og bætir við að einbeiting-
arskortur hjá börnum sé að verða
algengari.
Þær segja að þessir breyttu sam-
skiptahættir hafi mikil áhrif á ung-
lingana. „Þau eru með snjallsímann
fastan við sig og geta borið sig
saman við aðra allan sólarhringinn.
Þau sjá hvað hinir eru að gera og
með hverjum þeir eru. Samanburð-
urinn leiðir til þess að alltof mörg
börn eru með brotna sjálfsmynd.
Þarna kemur sjálfsstyrkingin inn.
Hún er svo mikilvæg og hefur
sjaldan verið mikilvægari en í dag.
Þess vegna er svo gott að kenna
þeim einfaldar aðferðir svo þau hafi
tól og tæki í verkfæratöskunni
sinni til að takast á þau verkefni
sem lífið færir þeim,“ segir Unnur.
Efla þarf einbeitingu
barna og unglinga
Ein leið til að bregðast við einbeit-
ingarskorti meðal barna og ung-
linga er að nota hugleiðslu. „Til eru
margar aðferðir til að kenna hug-
leiðslu en við notumst við hug-
leiðslusögur en þær gagnast börn-
um og unglingum afskaplega vel.
Hugleiðslusögurnar eru í hverjum
kafla bókarinnar og tengjast efni
hvers kafla og styðja við þann fróð-
leik og þau verkefni sem þar er að
finna,“ segir Hrafnhildur en hug-
leiðslusögurnar leiða inn í æv-
intýraheim þar sem ímyndunaraflið
er virkjað.
„Þegar einbeiting er efld meðal
annars í gegnum hugleiðslu getur
barnið eða unglingurinn notfært
sér það í daglegu lífi hvort sem um
ræðir skólaverkefni eða annað. Um
leið og einbeitingin eykst festast
allar upplýsingar betur í minninu.
Ef unglingur leggur símann til
hliðar, slekkur á sjónvarpinu og
einbeitir sér algerlega að heima-
náminu, er hann búinn með það áð-
ur en hann veit af. Ef hann er með
kveikt á sjónvarpinu, símann á
borðinu, að fá snöpp endalaust tek-
ur námið helmingi lengri tíma og
hluti af þeim upplýsingum sem
hefðu fest í minninu með góðri ein-
beitingu fer ekki einu sinni inn,“
segir Unnur.
Hrafnhildur segir ávinninginn af
reglulegri hugleiðslu vera mikinn.
„Bæði andlegt og líkamlegt jafn-
vægi eykst, bjartsýni og jákvæðni
verður meiri og samkenndin eflist,“
segir hún.
„Um leið og þú ert í betra jafn-
vægi, batnar sjálfsmyndin, þú veist
betur hver þú ert, fyrir hvað þú
stendur og hvaða styrkleika þú hef-
ur. Við leggjum áherslu á að kenna
börnum og unglingum að vera
meðvitaðir um styrkleika sína og
ýti undir þá á hverjum degi. Að
þau séu ekki bara að horfa á veik-
leika sína eða galla. Það er oft svo
að krakkar eru mjög meðvitaðir
um í hverju vinir þeirra eru góðir
en telja fremur fram gallana hjá
sér eða það sem þau þurfa að bæta
sig í. Við þurfum því að kenna
þeim strax frá unga aldri að koma
auga á í hverju þau sjálf eru góð
og hvað þau geta gert til að efla
sig,“ segir Unnur.
Horfa á björtu hliðarnar
„Lífið hefur jákvæðar og neikvæð-
ar hliðar og kenna þarf börnum að
sjá það jákvæða. Það er svo auð-
velt að detta í að horfa á þetta nei-
kvæða,“ segir Unnur og bætir við
að það sé lykilatriði að kenna
krökkunum að á hverjum einasta
degi í öllum aðstæðum hafi þau val
um að vera jákvæð eða neikvæð.
„Kenna þarf börnum strax í upp-
hafi að horfa líka á það sem er já-
kvætt í fari annars fólks frekar en
að gagnrýna það. Þar þurfum við
fyrirmyndirnar að byrja á sjálfum
okkur. Hvernig erum við sjálf að
tala um annað fólk?“ segir Hrafn-
hildur.
„Uppalendur eru fyrst og fremst
fyrirmyndir barna sinna og því
þurfa góðir siðir að byrja heima
fyrir,“ segir Unnur.
HUGARFRELSI ER HANDBÓK FYRIR UPPALENDUR
Ævintýra-
heimur í hug-
leiðslusögum
Hrafnhildur Sigurðardóttir og Unnur Arna Jónsdóttir hafa unnið saman í þrjú ár.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
SLÖKUN OG HUGLEIÐSLA STYÐJA VIÐ SJÁLFSSTYRK-
INGU OG EFLA EINBEITINGU. ÁUNNINN ATHYGLIS-
BRESTUR OG KVÍÐI ERU VAXANDI VANDAMÁL.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
Bókin er ríkulega myndskreytt en teikningarnar eru eftir börn og unglinga.
Myndir/Kári Þór Arnarsson
* Djúp önduneykur súrefnis-upptökuna, hægir á
hjartslætt-
inum, lækk-
ar blóð-
þrýstinginn
og hugur-
inn verður
skýrari.
Þetta er dæmi um litla æfingu
úr bókinni: „Skrifaðu styrk-
leika þína á blað, mynd-
skreyttu blaðið og hafðu það
síðan á góðum stað. Farðu yfir
hvernig þú ætlar að sinna
þessum styrkleikum. Skoðaðu
blaðið reglulega til að minna
þig á hvar styrkleikar þínir
liggja og gerðu eitthvað af
þeim á hverjum einasta degi.
Vertu dugleg/ur að bæta reglu-
lega nýjum styrkleikum á blað-
ið því við erum alltaf að eflast
á hinum ýmsu sviðum.
Styrkleikar geta til dæmis
verið tónlistarhæfileikar, fé-
lagsleg samskipti, skipulags-
hæfileikar, nákvæmni, dugnaður, forvitni, sannfæringarkraftur og já-
kvæðni.“
Þetta er ein af mörgum æfingum af þessum toga í bókinni. Boð-
skapurinn er: „Ef þú veist ekki yfir hvaða hæfileikum og styrkleikum
þú býrð nærðu minni árangri í lífinu, ekki út af minni gáfum heldur
neikvæðri sjálfsmynd.“
SJÁLFSSTYRKINGARVERKEFNI
Uppbyggileg æfing
Það er gott að þekkja styrkleika sína.
Mynd/Óttar Egill Arnarsson