Iðjuþjálfinn - 01.05.2005, Blaðsíða 10

10 – IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2005
Hlutverk iðjuþjálfa hjálpartækjamið-
stöðvar Tryggingastofnunar ríkisins
Íþessari grein verður komið inn á helstustarfssvið iðjuþjálfa í hjálpartækjamiðstöðTryggingastofnunar ríkisins í breiðum skiln-ingi.
Samkvæmt 27. og 33. gr. laga um almanna-
tryggingar nr. 117/1993 á Tryggingastofnun
(TR) að sjá um úthlutun á hjálpartækjum. Iðju-
þjálfar í hjálpartækjamiðstöð Tryggingastofn-
unar (HTM) sjá um þessa afgreiðslu ásamt öðru
starfsfólki. Reglugerðir heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytis nr. 460/2003 um styrki TR
vegna hjálpartækja og nr. 752/2002 um styrki
og uppbætur TR til hreyfihamlaðra einstak-
linga vegna bifreiða setja ramma
um úthlutun hjálpartækja.
Í afgreiðsluferlinu er mikil-
vægt að vera í góðum samskipt-
um við umsækjendur (notendur,
ættingja, þjálfara og/eða annað
fagfólk) til að koma sem best til
móts við þarfir notandans. Sam-
starfsaðilar iðjuþjálfa HTM er
mjög fjölbreyttur hópur. Það get-
ur verið notandinn sjálfur eða
hinir ýmsu aðilar í umhverfi
hans.
Iðjuþjálfar HTM sinna ráðgjöf
og veita upplýsingar vegna hjálpartækja. Þegar
veitt er ráðgjöf til notenda eða fagfólks er mik-
ilvægt að hafa þarfir notandans og umhverfis
hans í huga við val á hjálpartæki. Hér á landi
hafa notendur misjafnt aðgengi að fagfólki til
aðstoðar við val á hjálpartækjum og hafa iðju-
þjálfar HTM brúað ákveðið bil. Á síðari árum
hafa iðjuþjálfar hafið störf í heilsugæslunni og
hjá heimahjúkrun í Reykjavík sem sinna heim-
ilisathugunum sem oft komu í hlut iðjuþjálfa
HTM áður. Á landsbyggðinni er mikil aukning
á iðjuþjálfum í kjölfar námsbrautar á Akureyri
og verða iðjuþjálfar HTM varir við að fleiri not-
endur fá víðtækari þjónustu sem sést í aukn-
ingu á umsóknum um hjálpartæki. Þrátt fyrir
aukinn fjölda iðjuþjálfa er enn stór hópur fólks
sem hefur ekki beinan aðgang að þjálfurum til
aðstoðar við ráðgjöf, mat og val á hjálpatækj-
um. Þessir einstaklingar geta leitað til iðjuþjálfa
HTM.
Einn þeirra þátta sem er afar mikilvægur við
umsókn og úthlutun hjálpartækja er eftirfylgd
sem á að tryggja að tækið sé að nýtast sem
skildi. Þarfir notandans breytast mis mikið og
er nauðsynlegt að möguleiki sé fyrir hendi til að
fylgja honum eftir. Fram til dagsins í dag hefur
þessu ekki verið sinnt sem skildi. Ýmsar ástæð-
ur liggja þar að baki s.s. tímaskortur, fjármagns-
skortur eða skortur á mannafla innan heil-
brigðis- og félagsþjónustu. Í 4. kafla 8. gr. reglu-
gerðar nr. 460/2003 kemur fram að sá heil-
brigðisstarfsmaður sem sækir um hjálpartæki
beri ábyrgð á að hjálpartækið nýtist sem best
með t.d. viðeigandi eftirfylgd og endurhæfingu.
Mikil tækniþróun hefur orðið
á síðari árum innan hjálpartækja-
málaflokksins sem krefst meiri
sérþekkingar og tækniþekkingar
á hjálpartækjum. Iðjuþjálfar
HTM afla sér upplýsinga og
þekkingar innan hjálpartækja-
málaflokksins aðalega með því
að fara á námskeið og sýningar.
Einnig taka þeir á móti ábending-
um og upplýsingum frá notend-
um, aðstandendum þeirra, fag-
fólki, hagsmunafélögum og sölu-
aðilum til að geta miðlað áfram til
annarra.
Við val og aðlögun á sértækum hjálpartækj-
um hafa þjálfarar möguleika á að fá iðjuþjálfa
HTM með inn í málið frá byrjun til ráðgjafar og
leiðbeininga. Í síauknu mæli taka iðjuþjálfar
HTM þátt í teymisvinnu þegar þörf notandans
fyrir hjálpartæki breytist ört vegna fötlunar
hans. Þetta er gert til þess að koma sem best til
móts við þarfir notandans þegar þörfin er til
staðar.
Fræðslustarf á vegum HTM hefur aukist á
síðari árum. Hluti fræðslustarfsins hefur verið í
formi kynninga á nýjum samningum og fræðsla
á starfsemi HTM fyrir fagfólk, stofnanir og hin
ýmsu hagsmunasamtök. Einnig hafa iðjuþjálfar
HTM verið með fyrirlestra og fræðslu fyrir not-
endur og fagfólk um hjálpartæki. Sem dæmi
má nefna að í febrúar/mars 2005 hafa tveir
iðjuþjálfar HTM verið með námskeið sem kall-
ast „Setkerfi sem setstöðulausn“.
Sigríður Pétursdótt-
ir og Vala Steinunn
Guðmundsdóttir,
iðjuþjálfar hjálpar-
tækjamiðstöð TR.
Iðjuþjálfar HTM sinna
ráðgjöf og veita upp-
lýsingar vegna hjálp-
artækja. Þegar veitt er
ráðgjöf til notenda
eða fagfólks er mikil-
vægt að hafa þarfir
notandans og um-
hverfis hans í huga við
val á hjálpartæki.