Iðjuþjálfinn - 01.05.2005, Blaðsíða 23

Fræðsludagur um rafskutlur í Þjónustu-
miðstöð Sjálfsbjargarheimilisins
Tilgangurinn með þessari grein er að segjastuttlega frá þjónustu sem iðjuþjálfar SBHhafa veitt rafskutlunotendum. Kynna stutt-
lega fyrirbærið rafskutlur, segja frá hvað var í
boði á fræðsludegi um rafskutlur og niðurstöður
úr forkönnunni. Að lokum eru umræður um notk-
un rafskutlna og framtíðarstefnu Sjálfsbjargar-
heimilisins í þeim málum. Á undanförnum árum
hefur þeim fjölgað mjög sem koma í Þjónustu-
miðstöð Sjálfsbjargarheimilisins (SBH) á raf-
skutlum auk þess sem iðjuþjálfar staðarins
sækja í auknum mæli um rafskutlur fyrir skjól-
stæðinga sína. Notkun á rafskutlum hefur ekki
verið könnuð hér á landi og höfðu iðjuþjálfar
SBH mikinn áhuga á að gera forkönnun (pilot
study) m.a til að kanna þekkingu notenda á raf-
skutlunni, notkun og upplifun þeirra og að lok-
um hvernig viðkomandi einstaklingar meta færni
sína við akstur.
Áhugi var að hafa sérstakan dag sem væri
tileinkaður rafskutlum og rafskutlunotendum.
Þann 3. september 2003 var haldinn fræðslu-
dagur um rafskutlur í Þjónustumiðstöð Sjálfs-
bjargarheimilisins. Umsjón með deginum
höfðu iðjuþjálfar heimilisins. Fyrir hádegi var
boðið upp á almenna fræðslu með nokkrum
fyrirlestrum en eftir hádegi var öllum einstak-
lingum innan Þjónustumiðstöðvarinnar sem
nota rafskutlu boðið að taka þátt í verklegum
æfingum þar sem frammistaða hvers og eins var
metin af iðjuþjálfum. Tilgangur með deginum
var að veita hagnýtar upplýsingar um rafskutl-
ur, deila reynslusögum, fá umræður um raf-
skutlur og fá fram hverjar þarfir þessa hóps eru.
Rafskutlur
Hlutverk rafskutlna er að gera hreyfihöml-
uðu fólki kleift að komast á milli staða og hef-
ur þeim fjölgað mjög mikið hér á landi síðast-
liðin tíu ár. Hægt er að sækja um rafskutlur til
Tryggingastofnunar ríkisins en einnig er hægt
að kaupa rafskutlur hjá nokkrum fyrirtækjum
hér á landi. Samkvæmt heimildum frá Sigríði
Pétursdóttur iðjuþjálfa hjá Hjálpartækjamið-
stöð Tryggingastofnunar ríkisins (munnleg
heimild, 19. febrúar 2004) fengu 27 einstakling-
ar samþykki fyrir kaupum á rafskutlu á árunum
2000 til loka ársins 2001. Frá árinu 2002 til lok
árs 2003 hafa hins vegar 42 einstaklingar feng-
ið samþykkta slíka heimild.
Fyrir marga hreyfihamlaða er það auðveld-
ara að nota rafskutlur en að takast á við það
stóra skref að setjast í rafmagnshjólastól. Kost-
ir rafskutla eru að þær eru léttar og auðvelt er
að taka þær í sundur til að koma þeim inn í
bíla. Það er auðvelt að stýra þeim og þær eru
mun ódýrari en rafmagnshjólastólar. Helstu
gallarnir við rafskutlur eru að þær veita ekki
bak-, háls-, höfuð- eða axlarstuðning en fyrir
þá sem þurfa slíkan stuðning getur verið betra
að nota rafmagnshjólastól. Sá sem notar raf-
skutlu þarf að geta setið í uppréttri stöðu og
stjórnað rafskutlunni eins og hún er sett upp
því ekki er boðið upp á miklar breytingar á
stjórnunarbúnaði. Rafskutlur fara ekki mjög
hratt og ekki er hægt að breyta bremsukerfinu.
Það er mælt með að þeir sem noti rafskutlu hafi
bjöllu, hjálm og endurskinsmerki. Hægt er að
nota rafskutlur bæði innandyra og utan. Ut-
andyra á að keyra rafskutlur á gangstétt en ekki
á umferðargötu (Cook og Hussey, 2002; Penny,
1998).
Fyrirlestrar á fræðsludegi um rafskutlur
Á fræðsludegi um rafskutlur í SBH ræddi
Sigurður Helgason sviðsstjóri umferðaröryggis-
sviðs Umferðarstofu um öryggi í umferð, al-
mennt um akstur í umferðinni, umferðarhraða
og umferðarslys og hvaða atriði þarf að hafa í
huga þegar farið er út í umferð s.s vera á varð-
bergi, fylgjast vel með í kringum sig og gæta að
hraðanum. Iðjuþjálfarnir Svanborg Guð-
mundsdóttir og Sigríður Pétursdóttir frá Hjálp-
artækjamiðstöðinni héldu erindi um reglur
Tryggingastofnunar um hverjir eiga rétt á raf-
skutlum auk þess sem þær fjölluðu almennt um
rafskutlur þ.e. tegundir, mögulega fylgihluti,
rafhlöður, umhirðu og viðhald. Berglind Krist-
insdóttir iðjuþjálfi á Sjálfsbjargarheimilinu
fjallaði um umsóknarferlið þ.e. hvaða upplýs-
ingar um færni þurfa að koma fram á umsókn
til Hjálpartækjamiðstöðvarinnar um rafskutlu.
Að lokum fór Ásbjörg Magnúsdóttir iðjuþjálfi
Sjálfsbjargarheimilisins yfir aðgengismál á raf-
skutlum og sýndi nokkrar ljósmyndir af götum
Reykjavíkurborgar, sem sýndu slæmt aðgengi
og aðskotahluti á gangstéttum, sem gerðu ein-
IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2005 – 23
Ásbjörg Magnús-
dóttir iðjuþjálfi á
Sjálfsbjargarheimil-
inu
Valerie Harris
yfiriðjuþjálfi á
Sjálfsbjargarheimil-
inu.