Iðjuþjálfinn - 01.05.2005, Blaðsíða 26

26 – IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2005
Mynd 2 sýnir hvernig þátttakendur
svöruðu spurningunni um hvort þeir
hefðu orðið meira sjálfbjarga eftir að
þeir fengu rafskutlu. Sjö einstaklingar
eða 87,5% þátttakenda sögðust vera
meira sjálfbjarga eftir að þeir fengu raf-
skutlu. Þegar spurt var um hvort tillit
væri tekið til þeirra á rafskutlunni
svöruðu fjórir einstaklingar eða helm-
ingur þátttakenda að það væri tekið
frekar mikið tillit til sín og rafskutlunn-
ar í umferð en þremur fannst hvorki
mikið né lítið tekið tillit til sín.
Umræður
Nauðsynlegt er að minna aftur á að
þetta er forkönnun og því ekki hægt að
alhæfa um niðurstöðurnar en í þessari
forkönnun kom sterklega fram að raf-
skutlunotkun eykur mjög sjálfsbjargar-
getu einstaklingsins og veitir aukið
frelsi. Niðurstöður forkönnunarinnar
sýna að rafskutlunotendur sem eru
skráðir í Þjónustumiðstöð Sjálfsbjarg-
arheimilisins nýta rafskutlunnar sínar
við ýmis verkefni. Þeir nota mest raf-
skutlurnar til að komast eitthvað að
heiman, til útiveru, heimsækja vini og
tómstundaiðju. Allir þeir einstaklingar
sem eru í Þjónustumiðstöð Sjálfsbjarg-
arheimilisins eru öryrkjar og stunda
ekki vinnu en vilja samt taka þátt í
þjóðfélaginu. Samkvæmt ICF flokk-
unarkerfi (International Classification
of Functioning) WHO er góð heilsa
tengd færni til að taka þátt í athöfnum
auk þess að vera þátttakandi í þjóðfé-
laginu (Word health Organization,
2005). Að hafa rafskutlu til umráða
eykur þátttöku einstaklingsins í at-
höfnum sem veita honum ánægju auk
þess að það eykur líkur á að viðkom-
andi geti verið virkur þátttakandi í
þjóðfélaginu.
Tryggingastofnun ríkisins samþykk-
ir að einstaklingur fái rafskutlu til að
geta farið í vinnu/ skóla, út í búð eða
banka en ekki til tómstundaiðju. Velta
má fyrir sér hvort tómstundaiðja sé
ekki jafn mikilvæg í þessu samhengi og
vinna eða skóli. Einnig samþykkir
stofnunin rafskutlur ef það ýtir undir
sjálfsbjargargetu einstaklingsins en því
aðeins að viðkomandi hafi ekki bíl til
umráða.
Það kom nokkuð á óvart hversu
fáir einstaklingar höfðu fengið þjálfun í
notkun rafskutla. Það voru nokkrir
sem svöruðu þjálfunarspurningunni
neitandi en svöruðu samt spurningun-
um sem tengdust henni eins og hver
hafði veitt þjálfun og hversu ánægðir
þeir voru með hana. Upphaflega
spurningin var kannski ekki nægilega
skýr þar sem ekki var skilgreint orðið
þjálfun og að orðið þjálfun hafi eitt-
hvað flækst fyrir þátttakendunum.
Önnur ástæða gæti verið um að vit-
ræna skerðingu er að ræða hjá
nokkrum þátttakendum auk þess sem
margir eru með skert minni. Hugsan-
lega gæti upplifun einstaklingsins verið
þannig að hann sé eingöngu að prófa
viðkomandi tæki þegar í raun er verið
að þjálfa hann. Iðjuþjálfarar eru
kannski ekki nægilega skýrir um
hvenær þeir eru að þjálfa viðkomandi
en ekki eingöngu að fylgjast með
hvernig gengur. Iðjuþjálfar Þjónustu-
miðstöðvar Sjálfsbjargarheimilisins
sáu ekki um að panta allar rafskutlurn-
ar og þjálfa alla þátttakendur í notkun
þeirra og eru því ekki með upplýsingar
um hvort viðkomandi hafi í raun feng-
ið þjálfun eða ekki.
Skipta má rafskutlunotendum í
tvennt, þeir sem hafa fengið rafskutlu
hjá Tryggingastofnun ríkisins og þeir
sem hafa farið sjálfið og keypt sér.
Þetta eru mjög ólíkir hópar þar sem sá
hópur sem keyrir um á rafskutlum í
eigu Tryggingastofnunar hefur sýnt
fram á færni sína en hinn hópurinn
ekki. Þá kemur upp sú spurning um
hver ber ábyrgð á að fylgjast með hvort
viðkomandi sé fær um að keyra raf-
skutlu, hver ber ábyrgðina ef eitthvað
kemur upp á og hvaða hætta getur
skapast ef viðkomandi er ekki fullfær
um að keyra. Það er því nauðsynlegt
að hafa skýrar reglur um notkun raf-
skutla.
Áframhaldandi vinna
Eins og áður hefur komið fram var
mikil áhugi fyrir að halda áfram að
vinna með þennan hóp og styðja hann
í áframhaldandi þjálfun því það er
nauðsynlegt að viðhalda færninni eða
auka hana. Með þessari forkönnun
fékkst skýrari mynd um hvað skjól-
stæðingunum vantar t.d. þjálfun í að
fara langar ferðir um Reykjavík og
meiri upplýsingar um getu rafskutlunn-
ar.
Iðjuþjálfar Þjónustumiðstöðvarinn-
ar hafa haldið þessum hópi saman og
var farin mjög skemmtileg dagsferð
sumarið 2004. Einnig hefur hópurinn
hist til að skoða saman skýrslu sem var
gefin út um fræðsludaginn og forkönn-
una og niðurstöður hennar ræddar.
Fyrirhugað er að hafa annan rafskutlu-
dag sumarið 2005 en ekki hefur verið
ákveðið nákvæmlega með hvaða sniði
hann verður. Það er mikill áhugi að
halda rafskutludag þar sem efni fyrir-
lestra væri valið í samræmi við niður-
stöður forkönnunarinnar. Einnig er
áhugi á samvinnu við iðjuþjálfa á
Reykjalundi, Grensásdeild eða aðra
staði þar sem iðjuþjálfar eru að panta
rafskutlur fyrir skjólstæðinga sína.
Heimildaskrá
Cook, A. M og Hussey, S. M (2002). Assisti-
ve Technologies, Principles and Practice
(2. útg.). St. Louis: Mosby Inc.
Penny, L. (1998). Buying a scooter? Do you
know what to look for? Accent on Liv-
ing, 43(1), 26-29
Sigríður Pétursdóttir (2004, 19. febrúar). Iðju-
þjálfi Hjálpartækjamiðstöð Trygginga-
stofnunar ríkisins. Fjöldi rafskutla frá ár-
unum 2000–2003. Upplýsingar veittar í
gegnum síma
Word health Organization (2005).
www.who.int/icf
Öldrunarheimili
Akureyrar