Iðjuþjálfinn - 01.05.2005, Blaðsíða 33

IÐJUÞJÁLFINN 1 / 2005 – 33
efnismettun. Greinilegur munur gæti
haft hvetjandi áhrif á iðjuþjálfa til að
nota meira mettunarmæla við sín störf
og það gæti haft jákvæð áhrif á áhuga-
hvöt skjólstæðingsins til að nýta það
sem hann hefur lært. Þannig geta nið-
urstöðurnar nýst til að bæta þjónustu
iðjuþjálfa. Með rannsókninni geta
kennsluaðferðir iðjuþjálfa orðið mark-
vissari og skilað skjólstæðingum betri
og varanlegum árangri í endurhæfingu
sinni. Rannsóknir á þessu sviði stuðla
því að gagnreyndri þjónustu.
Iðja kvenna í kjölfar grein-
ingar og meðferðar á
brjóstakrabbameini
Höfundar: Berglind Kristinsdóttir
og Erna Magnúsdóttir.
Leiðbeinandi: Guðrún Pálmadóttir.
Markmiðið með rannsókninni er
að renna styrkari stoðum undir mikil-
vægi iðjuþjálfa- þjónustu við konur
sem greinst hafa með brjóstakrabba-
mein. Leitast verður við að svara rann-
sóknarspurningunni: Hver er upplifun
kvenna sem greinst hafa með
brjóstakrabbamein af eigin iðju og
þátttöku í samfélaginu. Þátttakendur
verða 8 konur sem lokið hafa meðferð
við brjóstakrabbameini fyrir a.m.k.
einu ári. Konurnar skulu ekki hafa
notið þjónustu iðjuþjálfa. Um er að
ræða eigindlega viðtalsrannsókn, þar
sem stuðst verður við viðtalsramma
Occupational Performance History
Interview II (OPHI II) (Kielhofner
o.fl)., en hann inniheldur spurningar
um daglegar venjur, hlutverk, aðstæð-
ur til iðju, val athafna og iðju og af-
drifaríka atburði í lífi viðmælanda.
Lögð verður áhersla á að fá viðmæl-
endur til að segja opið frá reynslu sinni
og tjá eigin upplifun. Viðtölin verða
hljóðrituð og afrituð orðrétt. Hin afrit-
uðu viðtöl verða greind eigindlega og
mynduð þemu er varða upplifun
kvennanna af iðju þeirra og þátttöku
núna og breytingum tengdum sjúk-
dómsgreiningu og meðferð. Vegna
smæðar úrtaksins verður ekki hægt að
alhæfa út frá niðurstöðum rannsókn-
arinnar og munu niðurstöðurnar ein-
ungis eiga við þennan afmarkaða hóp.
Slíkar upplýsingar eru viðbót við þá
fræðilegu þekkingu sem nú er fyrir
hendi en afar lítið hefur verið rannsak-
að hvað þetta efni varðar. Niðurstöð-
urnar munu auka þekkingu innan iðju-
þjálfafagsins á iðjuvanda þessa skjól-
stæðingshóps og stuðla að betri og
markvissari þjónustu fyrir konur með
brjóstakrabbamein í framtíðinni.
Félagsleg þátttaka unglinga
með hreyfiþroskaröskun
Höfundar: Gerður Gústavsdóttir,
Helga Guðjónsdóttir og Valrós Sigur-
björnsdóttir.
Leiðbeinandi: Snæfríður Þóra Egil-
son.
Tilgangur rannsóknar okkar er að
kanna hvernig unglingum með hreyfi-
þroskaröskun vegnar og hver félagsleg
staða þeirra er. Ennfremur að fræðast
um hvaða þættir hafa mest gildi að
mati unglinganna.
Í iðjuþjálfun á Æfingastöð Styrktar-
félags lamaðra og fatlaðra (ÆSLF) er
vísað börnum með ýmiskonar frávik í
hreyfiþroska. Flest barnanna eru
greind með hreyfiþroskaröskun með
eða án athyglisbrests og ofvirkni
(Attention Deficit/Hyperactivity Dis-
order - ADHD). Á undanförnum árum
hefur aðaláherslan verið lögð á að
bæta hreyfifærni barnanna og auka
þátttöku þeirra við dagleg viðfangsefni.
Í starfi okkar höfum við iðjuþjálfar
hins vegar orðið meira varar við hversu
algengt það er að félagsfærni skjól-
stæðinga okkar sé ábótavant.
Foreldrar hafa einnig lýst áhyggjum
sínum vegna þess að börnin eigi ekki
félaga og gengur illa í samskiptum við
aðra. Þrátt fyrir að flestum tilfellum
hafi börnunum verið vísað í iðjuþjálf-
un vegna hreyfierfiðleika þá upplifa
foreldrar yfirleitt félagslegu þættina þá
mikilvægustu.
Við teljum mikilvægt að fá upplýs-
ingar um það sem skiptir skjólstæðinga
okkar mestu máli til að ýta enn frekar
undir skjólstæðingsmiðaða þjónustu.
Við val á þátttakendum í rannsókn-
inni verður notað fræðilegt úrtak. Þátt-
takendur verða 12 unglingar á aldrin-
um 15–17 ára sem greindir hafa verið
með hreyfiþroskaröskun með eða án
ADHD. Þetta verða unglingar búsettir
á höfuðborgarsvæðinu sem hafa notið
þjónustu iðjuþjálfa hjá Æfingastöð
SLF. Notuð verður eigindleg rann-
sóknaraðferð og viðtöl tekin við ung-
lingana. Stuðst verður við óstaðlaðan
viðtalsramma þar sem áhersla verður
lögð á að fá fram upplifun og reynslu
unglinganna sjálfra.
Okkur er ljóst að ekki er hægt að
alhæfa út frá niðurstöðum rannsókn-
arinnar þar sem þátttakendur eru fáir.
Við teljum hins vegar að rannsókn af
þessu tagi veiti innsýn í stöðu mála og
hafi gildi fyrir þátttakendur þar sem
þeim er gefinn möguleiki á að tjá sig
um það sem skiptir þá máli. Þeir geta
þannig einnig haft áhrif á þjónustu
iðjuþjálfa þannig að betur verði komið
til móts við þarfir þessa hóps. Þannig
teljum við að hægt sé að nýta niður-
stöður við skipulag þjónustu iðjuþjálfa
við markhópinn.
Matstækið Child
Occupational Self Assess-
ment (COSA)/Mat barns á
eigin iðju: Frammistaða ís-
lenskra grunnskólabarna
sem njóta sérúrræða í skóla
Höfundar: Erla Björk Sveinbjörns-
dóttir, Hrönn Birgisdóttir og Kristjana
Ólafsdóttir
Leiðbeinandi: Margrét Ólafsdóttir.
Tilgangur rannsóknarinnar er tví-
þættur. Annars vegar að afla upplýs-
inga um hvernig börn sem njóta sérúr-
ræða í grunnskóla meta frammistöðu
sína við eigin iðju samkvæmt Child
Occupational Self Assessment (COSA)
og hversu mikilvæg iðjan er þeim. Hins
vegar að forprófa íslenska þýðingu
rannsakenda á matstækinu COSA.
COSA er matslisti sem barnið sjálft
fyllir út og lætur þannig í ljós eigin
upplifun af iðju. Matslistinn sam-
anstendur af 25 athöfnum sem börn
taka sér fyrir hendur dags daglega.
Þetta er fyrsta rannsóknin sem gerð er
á matstækinu hér á landi.
Fimm skólar á höfuðborgarsvæð-
inu voru valdir með hentugleikaúrtaki
en úrtak 60 nemenda á miðstigi grunn-
skóla, sem njóta sérúrræða skv. lögum
um grunnskóla var valið af handahófi.
Rannsakendur lögðu COSA fyrir 34
nemendur sem samþykktu þátttöku.
Að auki skráðu rannsakendur hjá sér
ýmsar athugasemdir varðandi fyrir-
lögn. Megindleg aðferðarfræði var not-
uð við úrvinnlsu gagna.