Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2013, Blaðsíða 119
játningin um herratign Krists yfir þessum heimi köllun kirkjunnar til að
vera „heiminum lífgefandi afl“ og „leysa úr læðingi þá möguleika, sem heim-
urinn býr yfir til þess að skapa manninum-í-heiminum mannsæmandi líf‘.12
Hér er tekið undir þessi viðhof og litið svo á að út frá lykilstefjum í
hinum biblíulega vitnisburði og kristinni trúarhefð megi færa sterk rök
fyrir því að ekki eigi að gera skýran greinarmun milli hins efnislega og/eða
veraldlega sviðs og hins andlega og/eða trúarlega né heldur opinbers sviðs
og einkasviðs líkt og mögulegt er að gera hvort heldur sem er á grundvelli
klassískra, austrænna tvíhyggjusjónarmiða eða nútímalegrar, vestrænnar
veraldarhyggju.13 A hinn bóginn skal undirstrikað að kirkjunni beri ekki
að koma fram sem valdastofnun í veraldlegum efnum eða gera tilkall til
túlkunarforræðis umfram aðra í samfélagspólitískum álitaefnum. Þvert á
móti ber henni að láta stjórnast af þjónandi (díakónat) umhyggju sinni fýrir
manninum, mennskunni, náttúrunni og gjörvallri sköpun Guðs og leggja
sitt af mörkum til að stuðla að lífvænlegri heimi í samvinnu við öll þau
sem keppa að því sama marki.14 í slíkri viðleitni felst m.a. að taka virkan
þátt í umræðu, skoðanaskiptum og skoðanamyndun á sviði þjóðmála.
Aður en lengra er haldið skal tekið fram að höfundur þessarar greinar lítur
ekki á það sem sérstakt hlutverk biskupa, presta eða annarra formlegra
talsmanna kirkjunnar að tjá sig á sviði þjóðmála á forsendum hins kristna
fagnaðarerindis heldur sé það sameiginlegt verkefni gjörvallrar kirkjunna,
karla og kvenna, ungra og gamalla sem samsama sig við boðskap hennar.
Hlutverk leiðtoganna er því ekki síst að hvetja og styrkja söfnuðinn í þessu
efni.15 Hér verður þó athyglinni aðeins beint að þátttöku þeirra sem líta má
á sem formlega fulltrúa þjóðkirkjunnar í þjóðfélagsumræðu.
Rétt er að benda á að munur er á stjórnmálalegum afskiptum kirkju,
t.d. íslensku þjóðkirkjunnar, pólitískum afskiptum einstakra formlegra
eða óformlegra talsmanna kirkjunnar, pólitískri guðfræði og pólitískum
guðfræðingum svo nokkuð sé nefnt. Fyrstnefnda atriðið kemur t.d. fram í
formlegum samþykktum kirkjulegra stjórnarstofnana um pólitísk mál. Það
næsta byggir hins vegar á frumkvæði einstaklinga eða hópa sem telja sig að
12 Sama rit, bls. 411-416 (dlv. af bls. 416). Björn Björnsson, „Hlutverk kirkjunnar í íslenzku
nútímaþjóðfélagi", bls. 135-141. Við þau guðfræðilegu stef sem hér eru höfð eftir Birni
Björnssyni má bæta guðsríkisboðskap Krists. Arnfríður Guðmundsdóttir o.a., „Guðfræðin í
pólitíkinni “, bls. 58-59.
13 Sjá Arnfríður Guðmundsdótdr o.a., „Guðfræðin í pólitíkinni", bls. 59.
14 Hjalti Hugason, „Trúarbrögð og trúarstofnanir í upphafi 21. aldar“, bls. 84-89.
15 Sjá Björn Björnsson, „Hlutverk kirkjunnar í íslenzku nútímaþjóðfélagi", bls. 144-145.
117