Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2013, Side 126

vilja láta til sín taka í krafti embættis síns í kirkjunni eða tala á annan hátt
í nafni hennar. Því má líta svo á að kirkjuþing hafi mikilvægt umboð til
að tala máli þjóðkirkjunnar líka á pólitískum vettvangi þótt lögin kveði
vissulega ekki á um það. Virðist það í samræmi við hugmyndina um hinn
almenna prestsdóm þar sem óvígðir fulltrúar eru í meirihluta á kirkjuþingi.33
Fræðilega séð gætu því óvígðir beitt hina vígðu ofurliði í stefnumörkun um
pólitískt mál.
Ólíklegt er samt að kirkjuþing ályktaði í pólitísku málefni þar sem
átakalínur væru á milli vígðra og óvígðra fulltrúa. Slíkur skoðanaágreiningur
er líklegri í deilumálum er lúta að hagsmunaárekstrum presta og safnaða,
t.a.m. um hvernig staðið skuli að veitingu prestsembætta, sameiningu
þeirra eða valdmörkum sóknarnefnda og sóknarpresta. Þá hljóta ályktanir
kirkjuþings í pólitískum efnum að hvíla á guðfræðilegum grunni ef þær eiga
að teljast merkingarbærar. I slíkum málum sýnir reynslan að óvígðir full-
trúar telja sig standa höllum fæti andspænis vígðum og torvelt er að sjá að
þeir myndu fylkjast gegn vígðum fulltrúum. Líklegt er einnig að ekki yrði
aðeins litið á pólitískt mál er kæmi til kasta kirkjuþings sem guðfræðilegt
álitamál er mögulegt væri að hafa mismunandi en jafngilda afstöðu til
heldur beinlínis sem kenningarlegt málefni. Þau krefjast sérstakrar málsmeð-
ferðar samkv. 3. mgr. 20. gr. þjóðkirkjulaganna sem vísar slíkum málum til
formlegrar afgreiðslu í „prestakirkjunni“ undir forystu biskups með aðkomu
prestastefnu og kenningarnefndar sem er að sönnu ekki skipuð prestum
einum.34 Hjúskaparlög sem heimila hjónabönd samkynhneigðra er pólitískt
mál auk þess að vera mannréttindamál og kirkjulegt málefni að því leyti að
það hefur bein áhrif á störf kirkjunnar. Kirkjan hlaut því að taka afstöðu
til málsins. Farið var með það sem kenningarlegt málefni og það afgreitt á
grundvelli fyrrgreindrar lagagreinar.35
33 Lög um stöðu, stjórn og starfshætti þjóðkirkjunnar 1997 nr. 78 26. maí, 21. gr. Leikmenn eru nú
17 á móti 12 vígðum. Starfsreglur um kjör til kirkjuþings nr. 301/2013, 1. gr., sótt 12. okt. 2013
af http://www2.kirkjan.is/node/l 1392.
34 Lög um stöðu, stjórn og starfshætti þjóðkirkjunnar 1997 nr. 78 26. mai, 14. gr. Starfsreglur um
ráðgjafarnefnd um kenningarleg málefni nr. 821/2000, sótt 12. okt. 2013 af http://www2.
kirkjan.is/stjornsysla/log/starfsreglur/starfsreglur-um-ráðgjafarnefnd-um-kenningarleg-málefni.
f kenningarnefnd sitja auk biskups og vígslubiskupa, prófessor í trúfræði við Guðfræði- og
trúarbragaðafræðideild auk fulltrúa sem tilnefndur er af kirkjuþingi og annar tilnefndur af
prestastefnu. Ekki er áskilnaður um vígslu prófessorsins og fulltrúa kirkjuþings.
35 Þingsályktun um ályktun kenningarnefhdar „Þjóðkirkjan ogstaðfest samvist", 2006, sótt 6. maí 2013
af http://kirkjuthing.is/gerdir/2006/22. Þingsályktun um Þjóðkirkjuna ogstaðfesta samvist, 2007,
sótt 6. maí 2013 af http://kirkjuthing.is/gerdir/2007/8.
124
J