Félagsbréf - 01.05.1960, Page 41

Archibald MacLeish:
Skáldið og blaðamaðurinn
það þykja auðsæ sannindi menningarinnar nú á dögum, ef menning er liá
rétt heiti á þeirri ringulreið hugmyndalífsins, sem við búum við, að
Ijóðagerð og blaðamennska séu tvær andstæður og mjög fjarlægar hvor
■annarri. Það er harla ólíklegt, að þessi tvö umræðuefni beri á góma sama
kvöldið, þar sem fólk þykist halda uppi skynsömum og háfleygum sam-
ræðum, og þegar þessi hugtök eru við höfð hvort um annað, þá verður
rnerking þeirra harla niðrandi. Ef einhver vill móðga blaðamanninn Scotty
Reston, og þeir eru eigi fáir, sem nú fást við slíkt í Washington, þá mundi
sá hinn sami nefna prýðilegar greinar hans um utanríkismál „skáldskap“ ■—
með öðrum orðum þvætting. Og ef einhver vildi móðga Thomas Stearns
Eliot, en það kæmi engum til hugar nú á dögum, hvorki í Washington né
-annars staðar, þá mundi hann nefna ljóðaflokk hans, The Waste Land,
-,,blaðamennsku“ (,,sjúrnalisma“) — og meina það og ekkert annað.
Eldri skáld, sem beina máli sínu til yngri skálda og rithöfunda, ráðleggja
þeim eindregið að forðast blaðamennsku í hvaða mynd sem er eins og
heitan eldinn, blauta sokka og ginsjúss fyrir morgunverð. Dagblaðið Nev’
York Mirror svarar svo þessum kveðjum með þvi að lýsa því yfir í leiðara,
sem er eins hátíðlegur og stólræða, að hver sá sem ekki álíti Robert W. Ser-
i'ice mikið skáld, sé hreinasti montrass og gæti jafnvel talizt vera intelektúal-
>sti. í stuttu máli, endimörk ritvélaborðs vorra tíma, þær meginandstæður,
sem aldrei geta mætzt, austur og vestur hins þverbrotna heims, sem vér nú
hyggjum, eru skáldskapur og blaðamennska. En er vér stöldrum ofurlítið
við og hugleiðum þetta, hvers vegna þurfa þá skáldskapur og blaðamennska
mynda hina tvo póla í heimi orðanna? Hvers vegna ættu þau að birtast
oss sem andstæður? Það er að sjálfsögðu mikill munur á þessum tveimur
íyrirbærum — munur, sem hver og einn getur skilgreint — en er hann þá í