Félagsbréf - 01.10.1964, Síða 35

flytjendur dásama jákvæða gagnrýni,
en ef aðfinnslum bregður fyrir, lileyp-
ur sviði um sál og líkama. Gagnrýn-
anda er þá oft brugðið um vítaverðan
þekkingarskort eða jafnvel persónu-
lega óvild. Vafalaust er þetla satt í
mörgum tilfellum en þó líklega sjaldn-
ar en af er látið.
Vonandi lærist íslenzkum tónflytj-
endum einhverntíma að meðtaka skrif
gagnrýnandans með skynseminni frem-
ur en tilfinningunum. Þá fyrst mun
þeim skiljast að hann vill vera þeim
til aðstoðar fremur en trafala við upp-
byggingu tónmenningar vorrar.
S I G U R Ð U K A. MAGNÚSSON
Milliliðir
Þó kannski sé ljótt frá því að segja,
hef ég ævinlega litið á listgagnrýni
sem hálfgert skítverk — að því leyti
sem hún felur í sér liarða dóma eða
jafnvel fordæmingu á alvarlegri við-
leitni skapandi einstaklinga. En mér
hefur afturámóti aldrei blandazt liug-
Ur um, að þetta „skítverk“ væri nauð-
synlegt að vinna, ekki aðeins vegna
fiienningjjrinnar, þjóðfélagsins eða al-
'nennra neytenda, heldur líka vegna
listamannanna sjálfra. Af tvennu illu
'ekur listamaður undantekningarlaust
harða og jafnvel óréttláta gagnrýni
f'amyfir algera þögn.
Hlutverk listgagnrýni hef ég skilið
sv°, að gagnrýnandinn sé fyrst og
Hemst meðalgöngumaður milli lista-
,r|annsins og væntanlegra listneytenda,
hvort sem þeir eru lesendur, áheyrend-
Ur e®a áhorfendur — ekki í þeim skiln-
81 að hann sé sérlegur umboðsmað-
ur listamannsins með heimild til að út-
leggja verk hans, heldur í þeim skiln-
ingi að hann er nokkurskonar full-
trúi neytenda sem lætur uppi skoðun
sína á eðli og ásigkomulagi „vörunn-
ar“ að vandlega athuguðu máli. (Hér
á ég að sjálfsögðu við gagnrýni einsog
hún er stunduð á íslandi í blöðum
og tímaritum — ekki þá æðri gagn-
rýni sem felst í yfirlitsgreinum og
rækilegum ritgerðum um einstaka höf-
unda, tímabil eða stefnur í listum og
bókmennlum).
Ég hef stundum verið spurður,
hvernig ég dirfist að koma fram opin-
berlega og leggja dóm á ljóð sem
tjáir kannski harm heillar ævi, eða
bók sem höfundur hefur legið yfir ár-
um saman, eða leiksýningu sem hópur
leikara hefur lagt sál sína í með
margra vikna látlausu erfiði. Þarf ekki
meira en lítið sjálfstraust til að leyfa