Félagsbréf - 01.10.1964, Page 38

til að vinza úr það sem einhvers er
vert, jafnvel þó það komi ekki lieim
við rótgrónar skoðanir haris sjálfs. 011
fyrirfram gerð kerfi eða reglur fela í
sér sömu hættu og hitt að liafa alls
enga viðmiðun.
Að því er snertir íslenzka gagnrýni
undanfarinna ára, þá hefur hún verið
mjög í molum, og her margt til þess.
Fastir gagnrýnendur hafa verið fáir,
vegna þess að hlöð og tínrarit telja sig
ekki hafa efni á að launa þá, og jafn-
vel þar sem þeir hafa verið ráðnir
(allir í aukavinnu), virðist ekki vera
höfð nógu föst regla á störfum þeirra,
þannig að hinir alræmdu kunningja-
dómar um bækur flæða yfir blöðin á
hverri jólaföstu. Utgáfuhættir á íslandi
eru líka gagnrýnendum mótdrægir, því
flestar bækur ársins koma í einni bendu
og sjaldan tóm til að gera upp á milli
góðra bóka og sæmilegra, hvað þá að
gera þeim öllum skil á réttum tíma.
Mestur ljóður á íslenzkri gagnrýni
hefur Iþó verið pólitísk lilutdrægni og
persónulegt nagg, sem skipað hafa Is-
lendingum á hekk með óupplýstum
frumstæðingum, en á allra síðustu árum
virðist hér hafa orðið á nokkur breyt-
ing til batnaðar. Hér á landi verður
menningarviðleitni ekki lífvænleg fyrr
en almennt verður farið að ræða um
bækur sem bókmenntir, en ekki inn-
legg í dægurbaráttunni, og menn gera
sér Ijóst að pólitík einsog hún er rekin
á íslandi er eitt lægsta stig mennskra
sambýlishátta.
i. „
A N D R É S KRISTJ ÁNSSON
Alitamál
Ekki ætla ég mér þá dul að lýsa til
neinnar hlítar hlutverki þeirra, sem
rita svonefnda bókagagnrýni í dag-
blöð, né heldur að bera fram úrbóta-
tillögur, sem að einhverju lialdi mættu
koma við þann krossburð. Hins vegar
kemur ýmislegt í hugann, þegar slík -
um spurningum er að manni bugað,
og saklaust hlýtur að teljast að reyna
að búa fátæklegum orðum nokkur
þankabrot.
Alkunn er gamansagan af því, er
Ibsen var spurður, um 'hvað síðasta
leikrit lians fjallaði, og hann svaraði:
Ég veit það ekki, ég er ekki búirin
að lesa ritdómana. Flestir líta vafa-
laust svo á, að svarið sé markvisst
háð um það. að gagnrýnendur kafi
tíðum svo djúpt til skilnings og skýr-
inga, að þeir finni þar sitthvað annað
en það, sem höfundurinn liefur á borð
borið. En svarið speglar einnig þa
34 FÉLAGSBRÉF