Fréttablaðið - 28.10.2016, Blaðsíða 17

Það eru kosningar á morgun. Spennandi kosningar. Þetta eru ekki eins og kosn-ingarnar sem ég man eftir úr æsku minni.
1995, 1999, 2003, 2007. Fjögurra ára kjörtíma-
bil og landsfaðir með hendur á stýrinu, tíu
mínútur í tvö (eða það héldu allavega margir).
Bogi Ágústs að lesa upp úrslit, snakk í skálum
en samt engin rosaleg spenna. Þetta var ágætt
tímabil þó ég sakni þess ekkert endilega. Lýð-
ræðið hafði sinn gang þá og það gerir það enn.
Ég er einn af þeim (og kannski fer okkur fækk-
andi) sem hafa enn mikla trú á lýðræðinu.
Sumir segja að áhugaleysi og vantraust fólks
á stjórnmálum sé grafalvarlegt vandamál. Ég
er ekki blindur á varúðarmerkin. Nokkrum
dögum fyrir kosningar eru mest lesnu fréttirnar
á vefmiðlum ekki um kosningamál heldur
um innréttingar í heimahúsum og hvort 500
gramma skyrdolla innihaldi raunverulega
500 grömm. Stjórnmál vekja minni athygli og
sú athygli er oftast neikvæð. Stjórnmálafólki
er ekki treyst jafn vel og áður. Hugmyndin
um landsföður eða siðferðislega tilsögn af
hálfu stjórnmálafólks er nánast óhugsandi.
Flokkslínur byggðar á stéttabaráttu 20. aldar
eru ógreinilegri. Flokkar og fylkingar munu í
auknum mæli myndast um einstök málefni,
sum popúlísk, eða í tengslum við persónur.
Stjórnmál hafa breyst og þau verða aldrei eins
og þau voru fyrir tuttugu árum. Þetta er ekki
tímabundið skeið sem við siglum nú í gegnum.
Vantraust – og upp að vissu marki sinnuleysi
– gagnvart stofnunum ríkisins, er komið til að
vera.
Skúffukaka handa afmælisbarni
En samt hef ég trú á lýðræðinu. Ég sé þessar
breytingar ekki sem endalok sanngjarns þjóð-
skipulags. Í mínum huga eru þessi varúðar-
merki tákn um jákvæðar breytingar. Stjórnmál
eru ekki lengur í höndum stjórnmálafólks.
Fólk er að ræða saman alls staðar. Í sérhverju
skúmaskoti er verið að plotta og vinna mál-
efnum farveg. Það eru tíu messenger-flipar
opnir á hverjum bás í sérhverri skrifstofu.
Kaffistofuspjall, Snap-chat-spjall, koddaspjall,
Redditt, Slack, WhatsApp, Google Docs. Kom-
ment skilin eftir hér og þar. Nokkrir prófílar í
gangi. Tröllast á þessum, sleikja þennan upp,
halda þessum góðum. Árveknisátök, boð á
viðburði, samstöðufundur um fórnarlömb
stríðs, friðarganga, drusluganga. Samfélag
border- collie eigenda boðar til fundar. Mættu,
hlustaðu. Þinnar athygli er krafist. Það hefur
aldrei verið jafn létt að stofna hagsmuna-
grúbbur og sé sannfæringin til staðar og vinna
innt af hendi þá hafa þær áhrif.
Kim Jong-un yrði brjálaður ef hann ætti
að stjórna þessu landi. Hann hefði kastað
sér í gólfið eins og pirrað tíu ára afmælisbarn
ef hann hefði þurft að díla við Beauty Tips.
#FreeTheNipple hefði fengið hann til að troða
í sig skúffuköku og #ÉgErEkkiTabú hefði sett
hann í oföndun. Reyndar þarf ekki uppskáldað
dæmi af norður-kóreskum einræðisherra til að
gera sér í hugarlund hvernig hægt er að missa
kúlið við að stjórna þessu landi. Afmælisbörn í
skúffukökurússi eru víða.
Ég er bjartsýnn, ekki hengja mig
Það þarf ekki að vera merki um sinnuleysi þó
stjórnmálaflokkum hafi ekki tekist að einoka
fjölmiðlaumræðu í aðdraganda kosninga. Það
er einnig merki um að flokkar og atvinnu-
stjórnmálafólk hefur ekki lengur frumkvæðið
í stóru málunum. Málefni hefjast meðal fólks-
ins og það er frekar hlutverk stjórnmálafólks
að hlusta og leiða þau til lykta. Ég tel að margt
jákvætt hafi gerst í íslenskri stjórnmálamenn-
ingu frá árunum eftir hrun. Stundum er ekki
vinsælt að líta svona björtum augum á menn-
inguna. Það er lítið mál að telja til skandala
og ósanngirni á flestum sviðum stjórnmála-
lífsins en slíkar upptalningar horfa þó alltaf
framhjá heildarmyndinni. Heildarmyndin er
sú að kosningar á fjögurra ára fresti eru bara
lítið brot af stjórnmálaþátttöku almennings,
og þess vegna er ekki skrítið þó spennan og
virðingin fyrir kjördegi sé ekki jafn mikil og
fyrir tuttugu árum.
Fréttirnar sem við heyrum frá degi til dags
um hneykslun og skömm og ofbeldi og einelti
eða fituprósentu Ungfrú Ísland keppenda
eru þrátt fyrir allt samtal um siðferði og
rétta breytni. Það tekur á að fylgjast með
umræðunni og eflaust er margt heimskulegt
sagt. En ég myndi í öllum tilfellum taka það
ástand fram yfir að virðulegur landsfaðir legði
mér línurnar um hvað væri siðferðislega rétt.
Það er tímasóun að pirrast yfir því að enginn
stjórnmálaflokkur hafi nákvæmlega sömu
sýn og maður sjálfur. Sá tími er liðinn. Upp
er runninn tími þar sem stór hluti fólks kýs
strat egískt – þar sem stór hluti kjósenda hagar
sér og hugsar eins og manneskja í stjórn-
málum. Það munu margir gera á morgun jafnt
sem hina 1.460 daga kjörtímabilsins.
Heildarmyndin
Ég geri enga kröfu um að fólk í stjórnmálum
hafi sterka framtíðarsýn. Slíka sýn er hægt
að finna svo miklu víðar og hún á í eðli sínu
að vera frjálsari en það sem stjórnmálafólk
getur boðið upp á. Ef horft er tuttugu ár fram
í tímann þarf að huga að miklu fleiru en hag-
stjórn og lagasetningu. Það sem er á valdsviði
hefðbundinna stjórnmála er aðeins lítið brot
af því sem samfélög eru byggð úr. Stjórnmála-
fólk og flokkar þeirra eru aðeins mósaík-flís
í heildarmyndinni. Ég tel enga ástæðu til
annars en að virða hin hefðbundnu stjórnmál
og virkja lýðræðið og kjósa á morgun. Einnig
minni ég á, að takmarkaður áhugi á kosn-
ingum eða deyfð yfir stefnumálum framboða
þarf ekki að þýða að lýðræðið sé skaddað.
Heildarmyndin, eins og hún er í dag, er svo
miklu, miklu stærri.
Morgundagurinn
Í dag
Bergur Ebbi
Beltone Legend™
Enn snjallara
heyrnartæki
Nýja Beltone Legend™ heyrnartækið tengist þráðlaust
beint í iPhone, iPad og iPod touch. Komdu í ókeypis
heyrnarmælingu og fáðu heyrnartæki
lánað til reynslu.Bel
to
ne
L
eg
en
d
ge
ng
ur
m
eð
iP
ho
ne
6
s
og
e
ld
ri
ge
rð
um
, i
Pa
d
A
ir,
iP
ad
(4
. k
yn
sl
óð
),
iP
ad
m
in
i m
eð
R
et
in
a,
iP
ad
m
in
i
og
iP
od
to
uc
h
(5
. k
yn
sl
óð
) m
eð
iO
S
eð
a
ný
rr
a
st
ýr
ik
er
.
A
pp
le
, i
Ph
on
e,
iP
ad
o
g
iP
od
to
uc
h
er
u
vö
ru
m
er
ki
s
em
ti
lh
ey
ra

A
pp
le
In
c,
s
kr
áð
í
Ba
nd
ar
ík
ju
nu
m
o
g
öð
ru
m
lö
nd
um
.
Kringlunni • Sími 568 7777 • heyra.is
HEYRNARSTÖ‹IN
Það þarf ekki að vera merki um
sinnuleysi þó stjórnmálaflokkum
hafi ekki tekist að einoka fjölmiðla-
umræðu í aðdraganda kosninga.
Það er einnig merki um að flokkar
og atvinnustjórnmálafólk hefur
ekki lengur frumkvæðið í stóru
málunum. Málefni hefjast meðal
fólksins og það er frekar hlutverk
stjórnmálafólks að hlusta og leiða
þau til lykta. Hvernig eigum við að bregðast við fordæmalausum straumi flóttafólks í heiminum?
Hvernig getum við tryggt að ný og
metnaðarfull Heimsmarkmið Sam-
einuðu þjóðanna verði að veruleika?
Hvað getum við best gert til að Par-
ísarsamkomulaginu um loftslagsmál
verði fylgt fast eftir og lífshættuleg
hlýnun jarðarinnar stöðvuð? Og
hvernig getum við séð til þess að
okkar norrænu velferðarsamfélög
verði áfram leiðandi í heiminum
þegar litið er til hagsældar, efnahags-
legs jöfnuðar, mannréttinda og lífs-
gæða almennt?
Allar þessar mikilvægu spurn-
ingar verða til umfjöllunar á þingi
Norðurlandaráðs sem haldið verður
í Kaupmannahöfn 31.10.-3.11. næst-
komandi og að mati okkar jafnaðar-
manna fer vel á því, enda er svaranna
ekki síst að leita í stórauknu norrænu
samstarfi – hér eftir sem hingað til.
Það er nefnilega ekki tilviljun, að
Norðurlöndin hafa á liðnum ára-
tugum verið ótrúlega samstiga í
þeim stórstígu framförum sem löndin
öll hafa upplifað og heimsbyggðin
horfir nú til í vaxandi mæli. Lykillinn
er norræna velferðarmódelið, þar
sem launafólk, atvinnurekendur og
stjórnvöld líta á það sem sameiginlegt
verkefni sitt að tryggja velferð allra, og
norræn samvinna, þar sem Norður-
löndin, með formlegum og skipu-
legum hætti, bera saman bækur sínar,
læra hvert af öðru og takast sameigin-
lega á hendur mikilvæg verkefni sem
gagnast þeim öllum. Árangurinn talar
sínu máli.
Samræmi aðgerðir sínar
Á þinginu í Kaupmannahöfn munu
jafnaðarmenn í Norðurlandaráði
legga áherslu á, að Norðurlöndin
samræmi aðgerðir sínar þegar kemur
að eftirfylgni og innleiðingu Parísar-
samkomulagsins og Heimsmarkmiða
Sameinuðu þjóðanna og við munum
krefja forsætisráðherra landanna
svara um þeirra sýn. Í báðum til-
fellum hafa löndin öll, hvert með
sínum hætti og einnig sameiginlega,
mikilvægu hlutverki að gegna, enda
leiðandi á mörgum sviðum sem undir
sáttmálana heyra. Norðurlöndin eru
einnig meðal ríkustu landa heims og
bera sem slík meiri skyldur en ella.
Auk fyrri tillagna okkar um þessi
mál munu jafnaðarmenn á þinginu
í Kaupmannahöfn kynna tvær nýjar
tillögur sem þessu tengjast.
Sömu rök eiga einnig við um
flóttamannavandann eins og jafn-
aðarmenn í Norðurlandaráði hafa
áður bent á. Við fögnum mjög því
umfangsmikla samstarfi sem nú er
hafið á vettvangi Norræna ráðherra-
ráðsins um þessi mál og munum á
þinginu í Kaupmannahöfn leggja til
enn frekari vinnu til að efla og lyfta
fram vel heppnuðum verkefnum á
sviði innflytjendamála.
Á komandi þingi Norðurlandaráðs
munu jafnaðarmenn einnig árétta
áherslur sínar varðandi nýframkomn-
ar tillögur Poul Nielsons um aukið og
breytt samstarf Norðurlandanna um
vinnumarkaðsmál og krefja ráðherr-
ana svara um þeirra stefnu. Stóraukin
áhersla á menntun og vinnutengda
endurhæfingu allt lífið, jafnrétti á
vinnumarkaði og aukið frumkvæði
og samstarf Norðurlandanna um
málefni vinnumarkaðarins á alþjóða-
vettvangi, ekki síst innan Evrópusam-
bandsins, eru forgangsmál jafnaðar-
manna í þessum efnum.
Auk þessa munu jafnaðarmenn
á þinginu í Kaupmannahöfn fylgja
eftir eldri tillögum og leggja fram tvær
nýjar um norrænt samstarf á sviði
heilbrigðismála. Annars vegar um vís-
indasamstarf til að leita lækninga við
taugasjúkdómum og hins vegar um
aðgerðir til að bregðast við auknum
sál- og geðrænum sjúkdómum meðal
ungs fólks.
Nánar má fræðast um ofangreindar
tillögur og starf jafnaðarmanna í
Norðurlandaráði á heimasíðu þing-
flokksins http://s-norden.org/.
Aukin norræn
samvinna á
alþjóðavettvangi
Phia Andersson
þingmaður, Svíþjóð
Helgi Hjörvar
þingmaður, Íslandi
Henrik Dam Kristensen
forseti Norðurlandaráðs, Danmörku
Maarit Feldt-Ranta
þingmaður, Finnlandi
Sonja Mandt
þingmaður, Noregi
Á þinginu í Kaupmanna-
höfn munu jafnaðarmenn
í Norður landaráði leggja
áherslu á, að Norðurlöndin
samræmi aðgerðir sínar
þegar kemur að eftirfylgni
og innleiðingu Parísarsam-
komulagsins og Heimsmark-
miða Sameinuðu þjóðanna
og við munum krefja for-
sætisráðherra landanna
svara um þeirra sýn.
s k o ð u n ∙ F R É T T a B L a ð i ð 17F Ö s T u d a g u R 2 8 . o k T ó B e R 2 0 1 6
2
8
-1
0
-2
0
1
6
0
4
:2
7
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
B
1
8
-B
B
F
8
1
B
1
8
-B
A
B
C
1
B
1
8
-B
9
8
0
1
B
1
8
-B
8
4
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
7
2
s
_
2
7
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K