Fréttablaðið - 28.10.2016, Side 20

Enda þótt margoft og vel hafi verið sýnt fram á það undan-farin ár í lærðum skýrslum og
úttektum að menningar- og listalífið
í landinu sé ekki bara mannbætandi
heldur verulega arðbært fer furðulega
lítið fyrir umræðu um menningarmál
nú í aðdraganda alþingiskosninga. Þó
vitum við að menning hverrar þjóðar
er undirstaða sjálfsskilnings hennar
og sjálfsmyndar sem hún hefur
þróað og fágað í gegnum aldirnar og
gert henni kleift að laga sig að sífellt
nýjum og breyttum tímum.
Grímulaus græðgi og sérhags-
munagæsla varð til þess að íslenskt
samfélag var um skeið á barmi
gjaldþrots og hefur gengið í gegnum
miklar þolraunir undanfarin ár.
Landið virðist heldur vera að rísa en
samfélagssáttmálinn er viðkvæmur,
sérhagsmunaöflin eru söm við sig,
og því er brýnna nú en nokkru sinni
fyrr að styrkja undirstöður samfélags-
ins, m.a. með því að efla og hlúa sem
best að lista- og menningarstarfsemi
í öllum sínum fjölbreyttu myndum.
Stefna fráfarandi ríkisstjórnar og
meirihluta á Alþingi, fulltrúa sérhags-
munanna, hefur því miður verið ærið
fjandsamleg menningarstarfi í land-
inu. Lista- og menningarstofnarnir
hafa verið fjársveltar og metnaðar-
leysið algert. Þannig eru lykilstofnanir
eins og Listasafn Íslands, Listaháskóli
Íslands og Þjóðleikhúsið skelfilega
fjársvelt og ein helsta menningar-
stofnun landsins, RÚV, hefur þurft að
róa lífróður og draga saman rekstur-
inn undanfarin ár, oft í afar sterkum
pólitískum mótbyr. Það þekki ég vel
af eigin raun sem stjórnarmaður í
RÚV.
Sá fjölbreytti hópur sem býður sig
fram fyrir Bjarta framtíð er undan-
tekningarlaust áhugafólk um menn-
ingarmál og margt af því er virkt á
því sviði á einn eða annan hátt. Þar
er stórpönkarinn og lestrarhestur-
inn Óttarr Proppé fremstur meðal
jafningja. Áhugi á menningu er því
ekki bara til staðar á tyllidögum hjá
frambjóðendum Bjartrar framtíðar
heldur sjálfsagður hluti af hversdags-
lífinu. Hér er ekki rúm til að útlista
menningarstefnu Bjartrar framtíðar
í smáatriðum en hún felst meðal ann-
ars í því að efla listkennslu á öllum
skólastigum, standa vörð um höf-
undarréttinn, lækka skatta á menn-
ingarstarfsemi, þar á meðal á bækur,
stórauka fjárveitingar til skapandi
greina á öllum sviðum um allt land
og efla menningarsamstarf okkar
við aðrar þjóðir, enda er menningin
besta leiðin til að byggja upp traust og
vináttu milli þjóða.
Einu gildir hvaða mælistika er
notuð, efnahagsleg eða menningar-
leg, við græðum öll á því að virkja og
örva enn betur sköpunargleðina og
-kraftinn sem býr í þjóðinni og búa
þannig til fjölbreyttara, skemmti-
legra, manneskjulegra og auðugra
samfélag.
Drifkraftur
sköpunargleðinnar
Í meira en áratug hef ég fylgst með þróun starfsemi Landspítala – Háskólasjúkrahúss (LSH) og
skrifaði meistararitgerð í heilbrigðis-
stjórnun um sameiningu spítala í
Reykjavík á sínum tíma. LSH er mikil-
vægasta heilbrigðisstofnun landsins,
aðalsjúkrahús þess og aðalkennslu-
stofnun í heilbrigðisfræðum. Í dag fer
aðalstarfsemi LSH fram á tveimur stöð-
um, við Hringbraut og í Fossvogi (gamli
Borgarspítalinn). Síðan ákvörðun
var tekin árið 2002 um að framtíðar-
staðsetning spítalans eigi að vera við
Hringbraut hefur svæðið verið hannað
og skipulag þess samþykkt, byggingar
hannaðar og framkvæmdir hafnar. Það
sem meira máli skiptir er að hönnun
stærstu byggingarinnar, sk. meðferða-
kjarna sem mun rísa við Hringbraut,
er í fullum gangi og frumhönnun rann-
sóknarhúss hefur verið auglýst.
Ég hef verið hugsi yfir staðsetningu
Landspítala og á köflum efins um hvort
Hringbraut sé hentugasta staðsetning-
in. Fyrir um ári síðan gerði ég skýrslu
um Landspítalann, þar sem m.a. var
lagt til að byggður yrði nýr spítali á
nýjum stað. Undanfarna mánuði hef
ég hins vegar sannfærst um að við
eigum að reisa nýjar byggingar LSH við
Hringbraut. Þetta segi ég nú vegna þess
að það er lífsnauðsynlegt fyrir faglega
framþróun spítalans að nýjar bygg-
ingar rísi sem fyrst. Við erum nú þegar
farin að missa af hæfu heilbrigðisstarfs-
fólki sem hefur menntað sig erlendis
og kýs heldur að starfa þar áfram í stað
þess að koma heim í úreltar byggingar
og lélega vinnuaðstöðu. Bygginga-
framkvæmdir nýs Landspítala þola
ekki meiri töf eða lengri bið og að
mínu mati eigum við að spýta í lófana
og flýta framkvæmdum. Samkvæmt
áætlunum er gert er ráð fyrir því að
meðferðakjarninn verði ekki tekinn í
notkun fyrr en árið 2023.
Stórskaðlegt að tefja
framkvæmdir
Það er stórskaðlegt fyrir framþróun og
gæði íslenskrar heilbrigðisþjónustu
að slá af eða tefja fyrirhugaðar fram-
kvæmdir við Landspítala við Hring-
braut til að byggja spítalann á nýjum
stað. Það gæti tafið verkið um 10 ár,
jafnvel lengur þar sem hefja þyrfti nýtt
skipulagsferli, breytingar á svæðis- og
aðalskipulagi viðkomandi sveitar-
félaga og deiliskipulagsgerð. Áður en
að hægt væri að fara í hönnunarvinnu
þyrfti að fara í frumathugunargerð sem
tæki fimm ár. Við frumathugun tæki
við greiningarvinna (18 mánuðir) og
svo áætlunargerð (fimm ár). Alls óvíst
er hve mikið væri hægt að nýta þá
vinnu sem þegar hefur verið unnin
varðandi uppbyggingu á Landspítala.
Umræðan um nýjan spítala á nýjum
stað skilar okkur engu nema frestun
á málinu sem við megum ekki við, því
við megum engan tíma missa.
Því tel ég að við eigum að leggjast
öll á eitt og sameinast um að byggja
upp nýjan og öflugan Landspítala við
Hringbraut sem verði enn öflugri mið-
stöð heilbrigðisþjónustu, þróunar, vís-
inda, þekkingar, kennslu, innleiðingar
nýrra meðferða og gæðaþróunar.
Mál að linni...
Í síðustu viku birti Seðlabankinn útreikninga sem sýndu að Ísland stæði frammi fyrir miklum sam-
drætti ef ferðamönnum fækkaði
skyndilega. Engan ætti að undra það.
Við höfum nú í nokkur ár setið ofan
á bólu sem blæs upp og bíður eftir að
springa.
Þegar Spánn hrundi
Ætli fólk viti almennt hvernig krepp-
an á Spáni kom til? Þið vitið, sem
þeir hafa verið í síðan 2008 og hafa
ekki ennþá rétt úr kútnum eftir. Fyrir
kreppu var meiriháttar uppgangur í
byggingu sumarhúsa. Þau ruku upp
eins og enginn væri morgundagurinn.
Hinn dæmigerði kaupandi var Þjóð-
verji á eftirlaunum. Verktakar skuld-
settir spönsku bönkunum, sem aftur
voru skuldsettir Deutsche Bank.
Þegar þýska hagkerfið sló feilpúst
2008 (feilpúst, ekki hrun), hvað ætli
hafi verið það fyrsta sem ráðdeildar-
samir eldri Þjóðverjar hættu að kaupa
sér? Rétt til getið: annað heimili í
sólinni. Þegar eftirspurnin hætti að
aukast og aukast, hrundi sumarhúsa-
bólan og verktakarnir fóru á hausinn.
Skuldirnar féllu á spönsku bankana og
þeir fóru líka á hausinn. Til að skuld-
irnar féllu þá ekki á Deutsche Bank
(hamingjan veit hvað hefði þá fallið
næst) sáu þýska ríkisstjórnin og ESB til
þess að spanska ríkið tæki skuldirnar
á sig. Hagsýnir, Þjóðverjarnir. Spánn
er ennþá sem tröllriðinn. Þar er ennþá
annað hvert ungmenni atvinnulaust.
Hver á að búa á
öllum hótelunum?
Víkur nú sögunni aftur til Íslands.
Segjum að það komi kreppa í lönd-
unum sem ferðamennirnir koma frá.
Það er ekki spurning um hvort heldur
hvenær. Hvað ætli verði það fyrsta sem
fólk hættir að kaupa sér? Ætli það verði
ekki flúðasiglingaævintýrið á Íslandi?
Ef ferðamennirnir yrðu aftur „bara“
jafnmargir og árið 2012 yrði ný kreppa:
Seðlabankinn spáir 10% samdrætti í
útflutningi, 6,5% atvinnuleysi fyrsta
árið og 7,9% árið eftir. Landsfram-
leiðsla dregst saman um 3,9% fyrsta
árið og önnur 1,3% árið eftir.
Spánn norðursins?
Hvað ber að gera? Bíða og vona það
besta? Það er öruggasta leiðin til þess
að allt fari á versta veg. Við munum
detta úr þessum söðli. Spurningin er:
Hvað ætlum við að detta langt?
Það á tafarlaust að auka gjaldtöku
á ferðamannaiðnaðinn. Ekki bara til
þess að standa undir kostnaði hins
opinbera af honum, heldur líka bein-
línis til að vinna bug á vexti hans og
búa okkur undir skellinn. Það er sárt,
en það verður mun sárara ef ekkert
er gert.
Og fyrir alla muni: Ekki inn í ESB. Ef
þeir sliguðu Spán, hvað gera þeir þá
við okkur?
Sprengjum
ferðamannabóluna
Í önnum dagsins berast okkur reglu-lega fréttir af válegum atburðum. Atburðum sem setja mark á þá
er fyrir þeim verða – jafnvel til lífs-
tíðar. Við finnum til samkenndar með
þeim sem hlut eiga að máli en fljótt
reikar hugurinn annað. Þrátt fyrir að
athygli samborgaranna sé ekki lengur
til staðar þá eru á bak við öll váleg
tíðindi einstaklingar sem sitja eftir
með afleiðingarnar. Einstaklingar sem
orðið hafa fyrir áfalli þar sem öryggi
þeirra, heilsu og jafnvel lífi var ógnað á
einhvern hátt. Á þeim stundum reynir
á samfélagið okkar og þann mannauð
sem þar starfar við það að sjá til þess að
skaðinn verði sem minnstur og að við-
komandi fái þá aðstoð sem hann þarf á
að halda. Störf viðbragðsaðila eru fjöl-
breytt og aðkoma þeirra mismunandi,
en eitt eiga þeir sameiginlegt, þ.e. að
þeirra nýtur við þegar áföll knýja dyra.
Einn af þessum viðbragðsaðilum
er lögreglan og getur aðkoma hennar
varað allt frá augnablikinu rétt eftir til-
kynningu atviks þar til málinu er lokið
fyrir dómi. Samskipti lögreglu við
brotaþola, aðstandendur og hugsan-
legan geranda geta varað í þó nokkurn
tíma. Fyrir lögreglumann að koma að
og taka þátt í lífi fólks á þeirri stundu
sem það er hvað berskjaldaðast getur
reynt á og haft áhrif á hann sem ein-
stakling allt hans líf. Að sinna krefjandi
og oft á tíðum erfiðum verkefnum sem
snúa að velferð skjólstæðinga kallar á
það að viðkomandi sé í stakk búinn til
að koma að verkefninu og leysa það
á sem farsælastan hátt. Þess vegna er
svo mikilvægt að viðkomandi hafi
aðstæður til að vaxa og dafna í starfi
sem reynir á, er streituvaldandi og gerir
kröfu um þekkingu, skilning, jákvætt
hugarfar og seiglu.
Auður fyrir samfélagið
Hér á landi höfum við aðgang að öfl-
ugum og færum einstaklingum sem
sinna viðbragðsþjónustu. Í því felst
mikill auður fyrir samfélagið og það
er mikilvægt að hlúð sé að þeim sem
sinna slíkum störfum. Nauðsynlegt
er að viðbragðsaðilar hafi aðgang að
stuðningi, fræðslu og þjálfun sem gerir
þeim kleift að sinna sínu starfi á sem
bestan hátt. Þar er einna mikilvægast
að þeir fái fræðslu um hugsanlegar
afleiðingar starfa þeirra á þá sjálfa og
leiðir til að takast á við þær afleiðingar.
Því er sálrænn stuðningur við við-
bragðsaðila einn af þeim þáttum sem
stuðlar að því að þeir sem starfa við
neyðarþjónustu þrífist sem best.
Því er ánægjulegt að Landssam-
band lögreglumanna, Neyðarlínan,
Landssamband slökkviliðs- og sjúkra-
flutningamanna, Rauði kross Íslands,
Landhelgisgæsla Íslands, Slysavarna-
félagið Landsbjörg, Háskólinn í
Reykjavík og Sálfræðingarnir Lyng-
hálsi, www.salfraedingarnir.is, standi
fyrir ráðstefnu á Hótel Nordica 2. til 4.
nóvember næstkomandi sem ber yfir-
skriftina „Sálrænn stuðningur við við-
bragðsaðila í neyðarþjónustu“.
Ráðstefnan er mikilvægt innlegg
í umræðuna um stuðning við við-
bragðsaðila og eru allir þeir sem gegna
slíkum störfum eindregið hvattir til að
mæta.
Sálrænn stuðningur við
viðbragðsaðila
í neyðarþjónustu
Vésteinn
Valgarðsson
stuðningsfulltrúi,
í 1. sæti á lista
Alþýðufylkingar-
innar í Reykjavík
norður
Það á tafarlaust að auka
gjaldtöku á ferðamanna-
iðnaðinn. Ekki bara til þess
að standa undir kostnaði
hins opinbera af honum,
heldur líka beinlínis til að
vinna bug á vexti hans og
búa okkur undir skellinn.
Gunnar
Alexander
Ólafsson
heilsuhagfræð-
ingur og í 5. sæti
á lista Samfylk-
ingar í Reykjavík
norður
Það er stórskaðlegt fyrir
framþróun og gæði íslenskr-
ar heilbrigðisþjónustu að
slá af eða tefja fyrirhugaðar
framkvæmdir við Land-
spítala við Hringbraut til að
byggja spítalann á nýjum
stað.
Stefna fráfarandi ríkis-
stjórnar og meirihluta á
Alþingi, fulltrúa sérhags-
munanna, hefur því miður
verið ærið fjandsamleg
menningarstarfi í landinu.
Friðrik Rafnsson
skipar 4. sæti
Bjartrar framtíðar
í Reykjavík suður
Þuríður B.
Ægisdóttir
lögreglumaður
Á miðju sl. ári tóku undirritaðir sig saman um að rita grein á þessum vettvangi um nýja
námsmöguleika á framhaldsskólastigi
fyrir þá sem kjósa að leggja tónlistina
fyrir sig, en í mennta- og menningar-
málaráðuneyti hafði þá um hríð staðið
yfir skoðun á nýbreytni af þeim toga.
Lýstum við einlægum áhuga á fram-
gangi slíkra hugmynda og hefðum
báðir á sínum tíma vissulega kosið að
geta átt kost á slíku námi hérlendis. Í
niðurlagi greinarinnar gátum við
þess hve merk tímamót slíkur skóli
gæti markað í íslensku tónlistarlífi og
menntun tónlistarnemenda.
Það eru því mikil gleðitíðindi að
þetta skuli nú hafa gengið farsællega
eftir og að frá og með næsta skólaári
standi tónlistarnemendum hérlendis
til boða ný námsbraut sem gerir þeim
kleift að ljúka framhaldsskólanámi í
einum sameinuðum skóla með tón-
list sem aðalfag.
Þetta þarfa og tímabæra framtak
mun þegar hjá líður standa sem einn
af merkustu bautasteinum ráðherra-
tíðar Illuga Gunnarssonar, mennta-
og menningarmálaráðherra, sem
kveður nú stjórnmálin eftir glæstan
feril. Hann hefur að auki m.a. beitt
sér fyrir auknum framlögum til Sin-
fóníuhljómsveitar Íslands, stofnun
nýs Hljóðritasjóðs, endurreisn Inn-
heimtumiðstöðvar gjalda af höf-
undarvörðu efni, stutt myndarlega
við Útflutningsskrifstofu íslenskrar
tónlistar, þ.m.t. Útflutningsjóð
íslenskrar tónlistar, tryggt Íslensku
óperunni rekstrarframlög til 5 ára og
almennt reynst stétt tónlistarfólks og
tónlistarunnenda afar öflugur haukur
í horni.
Um leið og við kveðjum þennan
atorkusama atfylgismann hinna
skapandi greina, viljum við þakka öll
þau góðu verk sem unnin hafa verið í
þágu greinarinnar undir hans forystu
og leiða munu til vaxandi blómgunar
og velsældar í íslensku tónlistarlífi.
Tímamót í tónheimum
Jakob Frímann
Magnússon
Víkingur Heiðar
Ólafsson
tónlistarmenn
2 8 . o k t ó b e r 2 0 1 6 F Ö S t U D A G U r20 S k o ð U n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
2
8
-1
0
-2
0
1
6

0
4
:2
7
F
B
0
7
2
s
_
P
0
5
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
1
8
-B
2
1
8
1
B
1
8
-B
0
D
C
1
B
1
8
-A
F
A
0
1
B
1
8
-A
E
6
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
7
2
s
_
2
7
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K