Morgunblaðið - 01.10.2015, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 2015
Barnagleraugu fundust við Laugaveg 7. Umgjörðin er úr títani. Upplýsingar
í síma 897-1390.
Barnagleraugu fundust
Einhverjir hérlendis
virðast farnir að tala
fyrir því að stjórn-
málamenn nota skip-
anir dómara við
Hæstarétt til að senda
„skilaboð“ út í sam-
félagið. Slíkar skipanir
eru svo sem ekki
óþekktar og tíðkast til
að mynda í Bandaríkj-
unum. Á Íslandi hefur
þó samstaða ríkt um að hæfasti ein-
staklingurinn verði fyrir valinu.
Nýlega steig íslenskur lagaprófess-
or fram og talaði um nauðsyn fjöl-
breytileika við Hæstarétt Íslands.
Rökin eru helst þau að það hafi
táknrænt gildi og að allir þurfi nú
að geta speglað sig í valdhöfum
þjóðfélagsins.
Formaður allsherjarnefndar seg-
ist vilja fá skipanir dómara í aukn-
um mæli á borð ráðherra og Al-
þingis. Gefur jafnvel í skyn að
kynjakvótar við dómstóla komi til
greina af hennar hálfu.
Hjá sumum virðist alltaf skipta
meira máli hver þú ert fremur en
hvað þú getur gert; öndvegi faglegu
sjónarmiðanna varði ekki lengi.
Ljóst er að til þess að þessi skipan
mála geti komist á þá þarf að fara í
miklar breytingar. Auk kvenna þarf
að rétta hlut margra annarra hópa:
Tugir þúsunda innflytjenda hafa
ákveðið að gera Ísland að heimili
sínu. Þessi hópur getur hvergi
speglað sig í þjóð-
félaginu, ekki á Al-
þingi, ekki í borgar-
stjórn, Hæstarétti eða
öðrum helstu valda-
stofnunum landsins.
Fær sá hópur ekki
einn dómara?
Nokkur ellibragur
er af réttinum, allt
fólk fætt um miðja
síðustu öld. Getur
unga fólkið treyst því
að fólk sem skilur
fremur virkni segul-
bandsins heldur en breiðbandsins,
flettir frekar Britannicu heldur en
Wikipediu, geti tekið afstöðu til
þeirra mála og aðstæðna. Fær unga
fólkið ekki sinn dómara?
Hvað með landsbyggðina, hvern-
ig speglast hún þarna? Vita þessir
dómarar yfirleitt hvað þorskígildis-
tonn eða að slóðadraga er? Lands-
byggðin þyrfti ábyggilega að fá
nokkra dómara – gæti sannur Vest-
firðingur speglað sig í Suðurnesja-
manni eða öfugt?
Hvað með alla hina hópana sem
ættu sömu kröfu og konur? Hinseg-
in fólk, trúaðir og trúlausir… Auð-
vitað er þetta fjarstæðukennt, það
geta ekki allir speglað sig hvenær
sem er í öllum valdsmönnum.
Mestu skiptir að hæfasti aðilinn
sitji í dómarasætinu!
Lagt var fram frumvarp um
kynjakvóta í stjórnum fyrirtækja
fyrir nokkrum árum. Kröftug and-
staða kom fram, sérstaklega frá
einum stjórnarandstöðuþingmanni.
Viðkomandi sagði þann sem fengi
embætti á grundvelli þess hver
hann væri myndi vera álitinn
súkkulaðikleina í Keflavík. Lögin
voru samþykkt engu að síður. Svo
þegar umræddur stjórnarand-
stöðuþingmaður varð ráðherra
þessa málaflokks nokkru seinna þá
ákvað hann að aðhafast ekkert.
Ekki veit ég hvaða bakaríssamlík-
ingu Keflvíkingar nota um slíkan
ráðherra.
Síðustu ár hefur löggjafinn reynt
að haga reglum um skipanir hæsta-
réttardómara þannig að til staðar
sé opið og faglegt ferli þar sem
pólitísk afskipti eru í lágmarki.
Ferlinu er ætlað að tryggja að hæf-
asta fólkið sé skipað í þessar miklu
ábyrgðarstöður, óháð öðrum sjón-
armiðum. Standa ber vörð um slíkt
fyrirkomulag þó maður sé ekki
sammála í hvert sinn sem nýr dóm-
ari er skipaður.
Sjálfstæðisflokkurinn á að beita
sér fyrir skýrum reglum, faglegum
vinnubrögðum og standa gegn
hvers konar mismunun, jafnvel þótt
hún sé undir jákvæðum formerkj-
um.
Einn fyrir þig og einn fyrir mig
Eftir Viðar
Guðjohnsen »Mestu skiptir að
hæfasti aðilinn sitji í
dómarasætinu!
Viðar H. Guðjohnsen
Höfundur er lyfjafræðingur og vara-
formaður Félags sjálfstæðismanna í
Smáíbúða-, Bústaða- og Fossvogs-
hverfi.
Tveir milljarðar í
úthlutun í sjónvarps-
útsendingu næstu tvö
ár, til að taka á móti
fólki í miklum erf-
iðleikum erlendis,
jafnvel sérvöldu fólki
í þörf fyrir sjúkra-
hjálp og geðhjálp á
sama tíma og okkar
fólki, sumum í mikilli
neyð, er ekki hægt að
hjálpa vegna fjár-
vöntunar. Þeirra vegna er ekkert
húsnæði til, húsnæði tekið af
þeim án lagastoðar, engin lag-
færing á bótum þrátt fyrir lög
um annað, ekki fjármunir til að
greiða lyf, heldur þöggun, afneit-
un og útúrsnúningar, ef spurt er
beint. Þetta fólk getur ekki einu
sinni leitað réttar síns, því það á
enga fjármuni til þess og það er
búið að afnema möguleika þess á
að leita réttar síns með gjafsókn!
Hvaða Íslendingar eru þetta:
Einstaklingar sem misstu heimili
sín, öryrkjar, sem lifa ekki af ör-
orkubótum, um 30-40% af eldri
borgurum sem lifa ekki af
skömmtuðum tekjutengdum líf-
eyri langt undir framfærslu, eldri
borgarar í húsnæðissamvinnu-
félögum, sem fengu enga skulda-
leiðréttingu og urðu sumir fyrir
ólöglegri eignaupptöku. Einnig
mætti nefna unga fólkið með
námsskuldir, án skuldaleiðrétt-
ingar og húsnæðisskuldir án leið-
réttingar ef foreldrar veittu
ábyrgð lána og einnig þau sem
geta ekki stofnað heimili, því þau
hafa ekki greiðslugetu til að fá
lán eftir reglum bankanna, en
geta samt borgað húsaleigu um-
fram afborgun af lánum vegna
íbúðarkaupa.
Hvað gerði fyrri ríkisstjórn?
Hún skerti kjör öryrkja og
eldri borgara miskunnarlaust og
kom á þessum tekjutengingum
og skerðingum, þannig að eldri
borgarar, sem voru ekki starfs-
menn ríkisins á nær verð-
tryggðum lífeyri, fengu nær eng-
ar tekjur úr sínum
lífeyrissjóðum. Hún lofaði breyt-
ingum á almannatryggingalög-
gjöfinni snemma á valdatíma sín-
um og lagði loks fram frumvarp á
síðustu dögum þingsins, sem
dagaði uppi. Hún lagði grunn að
leiðréttingu gengistryggðu lán-
anna, lána, sem hinir efnameiri
tóku, en verðtryggðu lánin voru
óbætt.
Hvað gerir núverandi
ríkisstjórn?
Hún hefur nær engu breytt í
þessum málum frá fyrri rík-
isstjórn, nema með skuldaleið-
réttingunni, sem náði þó ekki til
allra, en þess gætt að þeir betur
settu fengju sitt. Breytingar á al-
mannatryggingunum enn í nefnd,
verðtryggðu lánin
óbreytt, og það sem
verra er, skatta-
lækkanir til þeirra
betur settu og hækk-
un gjalda til þeirra
verr settu.
Á flokksþingi
Framsóknarflokks-
ins 2013 var sam-
þykkt að kjaraskerð-
ing aldraðra og
öryrkja, sem tók
gildi 1. júlí 2009,
yrði afturkölluð og
að lífeyrir aldraðra og öryrkja
yrði hækkaður vegna kjaraskerð-
ingar þeirra eftir hrun.
Á landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins 2013 var samþykkt að sú
kjaraskerðing, sem eldri borg-
arar og öryrkjar urðu fyrir 1.
júlí 2009, yrði tafarlaust aft-
urkölluð og að leiðrétta ætti kja-
ragliðnun krepputímans. Í kosn-
ingabréfi fyrir kosningar var
sagt: „Við ætlum að afnema
tekjutengingu ellilífeyris.“ Á
sama landsfundi var samþykkt
að hækka ekki lægra virð-
isaukaskattsþrepið, en það var
gert og matarverð þannig hækk-
að og einnig að lækka skatta á
lægstu laun, sem ekki hefur ver-
ið gert og því síður að hækka
persónuafsláttinn, þannig að lág-
markstekjur til framfærslu yrðu
ekki skattlagðar. Þvert á móti
virðast allar lagfæringar miða
við þá betur settu. Nauðung-
aruppboðin halda áfram og
launahækkanir þessa árs eiga
ekki að ná til eldri borgara og
öryrkja, en þeir eiga að borga
allar hækkanir á leigugjöldum,
þjónustugjöldum og sjúkragjöld-
um allt frá hruni til þessa dags
óbætt.
Hvað næst?
Hvað skyldu vera margir, sem
hafa ekki efni á að leita sér
læknis eða hafa ekkert sér til
bjargar þegar líður á mánuðinn?
Og unga fólkið á að lifa við verð-
tryggðar skuldir og ofurvexti,
sem aldrei verður hægt að kom-
ast frá, nái engin breyting fram í
átt til þess, sem aðrar þjóðir á
Vesturlöndum búa við. Það mun
því flýja þetta land, til að geta
eignast heimili og borgað skuldir
niður við eðlileg vaxtakjör. Hvað
bíður næst þessarar þjóðar? Inn-
flutningur og útflutningur fólks?
Hvað næst?
Eftir Halldór
Gunnarsson
»Hvað skyldu vera
margir á Íslandi,
sem hafa ekki efni á að
leita læknis eða hafa
ekkert sér til bjargar
þegar líður á mánuðinn?
Hvað bíður næst?
Halldór
Gunnarsson
Höfundur er fyrrverandi
sóknarprestur í Holti.
Mikill og vaxandi
áhugi víða um lönd
fyrir norðurslóðum
vekur einnig Íslend-
inga til umhugsunar
þar eð sum mikilvæg-
ustu svæðin eru við
bæjardyr þeirra. Nú
þegar má sjá aukna
umferð um íshöfin og
nýjar leiðir fyrir
skipaflutninga eru að
opnast en einnig fer
fram leit að verðmætum. Þessi
auknu umsvif á hafsvæðunum
kringum og norður af Íslandi kalla
á árvekni af okkar hálfu og valda
því augljósir hagsmunir en einnig
skyldur sem varða eftirlit á þess-
um slóðum. Stór loftrými yfir
norðurvegi lúta stjórn Íslendinga
en við erum ennþá of veik sem
eftirlits- og öryggisaðili á þessum
svæðum kringum okkur. Hér
blasa við verkefni sem sjálfsagt er
að hafa um samvinnu við þjóðir N-
Ameríku einkum Bandaríkin en
einnig Kanada: með tíð og tíma
koma einnig Inúítar inn í mynd-
ina. Hið mikla Grænland er hluti
N-Ameríku og ekki munu íbúarnir
una því mikið lengur að land
þeirra sé próvinsa í litlu evrópsku
konungsríki sem sjálft er að setja
sig í stöðu úthéraðs í evrópsku
stórríki. Varnarsamningurinn við
Bandaríkin er eins og vel plægð
grund sem bíður eftir
sáðmanni. Samning-
urinn er tvíhliða með
skírskotun til Nató-
samnings og með hon-
um er opin leið til
samstarfs við strand-
gæslu (Coast Guard)
Bandaríkjanna enda
mælt með því í texta
samningsins. Sú hug-
mynd er hér sett fram
að strandgæsla
Bandaríkjamanna
leggi til fjórar eða
fimm þyrlur sem hefðu bækistöðv-
ar á Íslandi í samvinnu við land-
helgisgæsluna okkar en einnig
langfleygari vélar og væri þá bet-
ur hægt að sinna eftirliti, lög-
gæslu, björgunum og öryggis-
atriðum yfir Íslandi og svæðunum
í kring. Við eigum merka gæslu-
stofnun en verkefnin eru marg-
þætt og kalla á mikil umsvif. Skip
frá gæslunni hafa verið við björg-
un á Miðjarðarhafi en við þurfum
á öllu okkar að halda hér við land.
Á vandamálum ríkja í Afríku og
Mið-Austurlöndum eru fingraför
Evrópuþjóða sem hafa í tvö
hundruð ár verið að hlutast til um
málefni þeirra. Látum Evr-
ópumennina um að tína upp brot-
in, skip undir íslenskum ríkisfána
eiga sem minnst að sjást á hinu
harmsögulega hafi. Auðvakinn
hjálparvilji Íslendinga má fara í
þann farveg að myndarleg framlög
séu send til þeirra svæða þar sem
þörfin sýnist vera brýnust hverju
sinni. Hvað varðar flótta-
mannabylgjur þær sem nú ber
mest á væri við hæfi að bjóða
nokkrum barnafjölskyldum hæli
svo koma megi börnunum í kyrrð
og festu skólaumhverfis; vistin í
tjaldbúðum flóttafólks er barn-
mörgum fjölskyldum hvað erf-
iðust. Ísland má sín lítils á heims-
vísu en einörð og skynsamleg
framganga getur vakið athygli og
leitt til breytinga á viðhorfum og
stefnu risanna. Rætur vandans
eru í Sýrlandi og grannríkjum
þess. Það er verkefni fjöl-
þjóðaframgöngu og Sameinuðu
þjóðanna að endurreisa í Sýrlandi
lífvænlegt samfélag svo að flótta-
fólk geti snúið aftur heim. Um
veröldina fer nú andi uppreisnar,
ofbeldis og drottinsvika, upp úr
sýður á ólíklegustu stöðum, fjölda-
morð eru framin á mönnum við
bænahald í helgidómum trúfélaga.
Við búum í allgóðri fjarlægð frá
mestu óróasvæðunum en finnum
þaðan hraglandann frá hinum
dimmu skýjum mannvonsku og of-
beldis sem hylja Mið-Austurlönd
og mörg svæði í Afríku. Hvað sem
öðru líður þarf að komast á meiri
myndugleiki þegar tekur til eft-
irlits og viðbragðsgetu yfir Íslandi
og á stórum svæðum umhverfis
okkur þar sem eru anddyri hinna
nýju siglingaleiða. Við blasir að
hér liggja hagsmunir N-Ameríku
og Íslands saman og sjálfsagt að
samvinna takist hið fyrsta með
strandgæslum Bandaríkjanna og
okkar með samráði við Kan-
adamenn og Grænlendinga. Allar
ráðstafanir verða markvissari og
skýrari ef Ísland segir sig frá
Schengen-samningnum.
Varnarsamningur öðlist líf
Eftir Emil Als
Emil Als
» Varnarsamningur
Íslands og Banda-
ríkja N-Ameríku getur
rúmað samstarf sem efl-
ir stöðu Íslands á norð-
urskautssvæðum.
Höfundur er læknir.
Það er litla lánið mitt upp á 2,7 millj-
ónir. Ég horfi á tilkynninguna eins
og brandarablað. Afborgun án verð-
bóta, verðbætur á afborgun, vextir
með verðbótum, tilkynningar og
greiðslugjald og annar kostnaður. Af
þessu er ég búin að borga 178 sinn-
um af 359 greiðslum alls. En núna er
skuldin komin í 3,9 milljónir. Hvað
kem ég til með að skulda eftir 359
greiðslur?
Skuldari.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Til athugunar
Peningar Bréfritara er ekki hlátur í huga.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar greinar
alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota inn-
sendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í samskiptum milli
starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar sem
einnig eru sendar á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn
grein“ er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Nánari upplýs-
ingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18.