Morgunblaðið - 01.10.2015, Blaðsíða 38

Listakonan Anne á Snæfellsnesi.
Myndlistarkonan Anne Herzog
sýnir um þessar mundir verk sín í
Átthagastofunni í Snæfellsbæ, en
sýningin stendur til 3. október.
„Anne fæddist 1984 í Frakklandi
en hún býr og starfar á Íslandi.
Hún hefur lokið námi í kvikmynda-
rannsóknum, margmiðlun og list-
um frá ýmsum háskólum í Frakk-
landi, m.a. Université París 1
Panthéon Sorbonne. Verk Anne
hafa verið sýnd á Íslandi, í Frakk-
landi, New York, Trinidad og To-
bago og Evrópu, svo eitthvað sé
nefnt,“ segir m.a. í tilkynningu.
Þar kemur fram að á sýningunni í
Átthagastofunni sýni hún verk um
eldfjall þar sem viðfangsefnið er
Snæfellsjökull. Sýningin er opin
daglega milli kl. 9-16.
Anne Herzog sýnir
í Átthagastofunni
Stjórnandinn Vladimir Ashkenazy.
Sinfóníuhljómsveit Íslands minnist
þess á tónleikum sínum í Eldborg-
arsal Hörpu í kvöld kl. 19.30 að 150
ár eru liðin frá fæðingu Jean Sibeli-
usar, þjóðartónskálds Finna.
Á tónleikum kvöldsins verður
fimmta sinfónía Sibeliusar flutt, en
verkið er „eitt hans dáðasta tón-
verk, stórfengleg og rismikil tónlist
þar sem hljómur hljómsveitarinnar
nýtur sín til fullnustu,“ eins og seg-
ir í fréttatilkynningu. Auk þess flyt-
ur hljómsveitin Luonnotarer eftir
Sibelius sem er „óvenjulegt meist-
araverk við erindi úr þjóðkvæða-
bálkinum Kalevala þar sem segir
frá sköpun heimsins.“
Hlutverk gyðjunnar Luonnotar
syngur Þóra Einarsdóttir, en um
tónsprotann heldur Vladimir
Ashkenazy.
Auk verka Sibeliusar verður flutt
sinfónía nr. 2 eftir Johannes
Brahms.
150 ár liðin frá
fæðingu Sibeliusar
38 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 2015
Trjáklippingar
Trjáfellingar
Stubbatæting
Vandvirk og snögg þjónusta
Sími 571 2000 | hreinirgardar.is
Söngfólkið Sig-
ríður Thorlacius
og Svavar Knút-
ur, Gunnar
Hrafnsson bassa-
leikari og Krist-
ófer Kvaran gít-
arleikari koma
fram á haust-
tónleikum í Nes-
kirkju í kvöld kl. 20.30.
Kór Neskirkju, Stúlknakór Nes-
kirkju og Drengjakór Reykjavíkur
taka þátt í tónleikunum og syngja
nokkur lög en einnig syngja allir
kórarnir saman sem og með ofan-
nefndum gestunum. Á efnisskránni
verða m.a. „Sunnan yfir sæinn
breiða“, „Við gengum tvö“, „I think
of Angels“, „Rósin“ og „Tvær
stjörnur“. Stjórnandi tónleikanna
er Steingrímur Þórhallsson organ-
isti og stjórnandi kóra Neskirkju.
Tónleikarnir standa í ríflega
klukkustund og er aðgangseyrir
2.000 krónur, en miðar eru seldir
við innganginn.
Hausttónleikar í
Neskirkju í kvöld
Sigríður Thorlacius
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Ef vel er þá er leikhúsverkefni eins
og kúrs í háskólanum í einhverju
sem maður var ekki búinn að kynna
sér áður og í þessu tilviki kynntist ég
bæði trúðnum og heimspeki Sókrat-
esar og Platóns,“ segir Maríanna
Clara Lúthersdóttir sem leikur í
trúðaóperunni Sókrates sem frum-
sýnd verður á Litla sviði Borgarleik-
hússins í kvöld kl. 20. Leikritið
skrifa Bergur Þór Ingólfsson og
Kristjana Stefánsdóttur í samein-
ingu, en Kristjana semur tónlistina
fyrir sýninguna sem er í leikstjórn
Bergs Þórs og Rafaels Bianciotto.
Þeir tveir síðastnefndu unnu saman
að trúðasýningunni Drauðasynd-
unum sem sett var upp í Borgarleik-
húsinu 2009 og Bergur Þór og Krist-
jana gerðu ásamt fleirum trúða-
sýninguna Jesú litla sem frumsýnd
var í Borgarleikhúsinu 2010. Leik-
arar Sóktratesar eru auk Maríönnu
þau Bergur Þór, Kristjana og Krist-
ín Þóra Haraldsdóttir.
Argentínumaðurinn Rafael Bian-
ciotto, sem býr og starfar í París,
vann lengi með trúðameistaranum
Mario Gonzalez sem kom hingað til
lands fyrir allmörgum árum og
kenndi nemendum Leiklistarskólans
trúðatæknina, en meðal nemenda
hans voru Bergur Þór og Halldóra
Geirharðsdóttir sem sköpuðu þá
trúðana sína Úlf og Barböru.
Að sögn Maríönnu hefur Bian-
ciotto kennt leiklistarnemum hér-
lendis trúðatæknina. „Hann kenndi
mér grunnreglur trúðatækninnar á
sínum tíma þó ég hafi ekki búið til
trúð hjá honum,“ segir Maríanna og
rifjar upp að trúðurinn hennar, sem
nefnist Ronja, hafi fæðst á örnám-
skeiði hjá Bergi fyrir 18 árum, en
síðan legið ofan í skúffu þar til Marí-
anna var beðin að vera með í Sókrat-
esi. Spurð í hverju trúðareglurnar
felist svarar Maríanna að grunn-
reglan sé hlustun og að vera sér
meðvitaður um hvar fókusinn sé
hverju sinni. „Sem á auðvitað alltaf
við í öllum leiksýningum. En venju-
lega notar maður þetta ekki eins
bókstaflega og trúðarnir gera,“ seg-
ir Maríanna og bendir á að þar sem
trúðarnir lifi stöðugt í núinu eigi þeir
erfitt með að æfa leikrit sem krefjist
sífelldrar endurtekningar. „Við leik-
ararnir höfum því annars vegar æft
sýninguna og hins vegar þjálfað
trúðana. Það er ekki fyrr en á síð-
ustu metrunum sem trúðarnir fá að
leika sýninguna. Þetta helgast af því
að trúðarnir geta ekki endurtekið og
einbeitt sér. Trúðarnir eru eins og
börn með athyglisbrest. Þegar senur
eru æfðar gengur það út á einbeit-
ingu og að muna textann sinn, en
trúðurinn stoppar alltaf við allt.
Hann myndi óhikað segjast ekki
muna textann sinn eða stoppa þegar
einhver kemur inn eða ef skórinn
hans er of þröngur. Þetta helgast af
því að trúðurinn er alltaf í núinu.“
Draga fram óþekktari stærðir
Spurð nánar um Ronju segir
Maríanna að í trúðnum birtist ein-
hvers konar innra sjálf leikarans og
ekki sé hægt að ákveða fyrirfram
hvers konar karakter brjótist fram.
„Ég vildi svo gjarnan geta sagt að
trúðurinn minn væri villtur rokkari,
en hún bara er það ekki. Ronja er
eins og áhyggjufullur upplýsinga-
fulltrúi. Ég gæti best trúað því að
hún væri skáti og bókasafnsfulltrúi
ef hún ynni eitthvað úti í þjóðfélag-
inu. Hún er mjög nákvæm og vill
hafa allar staðreyndir á hreinu,“
segir Maríanna, en Ronja leikur
Platón í sýningunni. „Platón er mjög
stoltur af því að leikritið byggist á
verki eftir hann,“ segir Maríanna og
bendir á að handritshöfundar styðj-
ist að stærstum hluta við rit Platóns,
þ.e. Málsvörn Sókratesar, Krítóni,
Faídóni og Samdrykkjunni.
„Söguþráðurinn byggist á því sem
Platón skráði um Sókrates. Svo má
segja að við séum að draga fram aðr-
ar og óþekktari stærðir í sögu Só-
kratesar eins og við sjáum hana fyrir
okkur,“ segir Maríanna og bendir
sem dæmi á að meiri áhersla sé á
fjölskyldu Sókratesar sem Platón
hafi ekki eytt miklu púðri í. „Þannig
birtast Xanþippa og Sófróniskos,
annars vegar eiginkona og hins veg-
ar miðsonur Sókratesar, sem per-
sónur í verkinu,“ segir Maríanna en
trúðurinn hennar, Ronja, bregður
sér í hlutverk Sófróniskos meðan
trúður Kristínar, Guðrún, bregður
sér í hlutverk Xanþippu. „Þannig að
þau fá rödd sem þau höfðu ekki í
heimsbókmenntunum. Svo koma
fleiri óvæntir karakterar við sögu,
sem ekki má segja of mikið um.“
Sókrates sjálfan leikur síðan Úlf-
ur, trúður Bergs Þórs. Spurð hvern-
ig sé að leika á móti öðrum leikstjór-
anum segir Maríanna það hafa verið
mjög ljúft. „Það hefði örugglega
verið erfiðara ef Bergur væri með
stærra egó. Það er óhætt að segja að
hann þvælist ekki fyrir sjálfum sér
sem stjórnanda, sem er örugglega
líka lykillinn á bak við að hann hefur
getað leikstýrt risastórum sýn-
ingum eins og Mary Poppins og
Billy Elliot með góðum árangri.
Bergi fannst allar persónurnar sem
við vorum að leika svo áhugaverðar
að á tímabili var Sókrates kominn út
í horn í verkinu, en tekið var á því.
Því Sókrates þarf auðvitað að vera
stærra númer í trúðaóperunni Só-
krates.“
Í ljósi þess að Sókrates er nefnd
trúðaópera liggur beint við að spyrja
hvort allur texti sýningarinnar sé
sunginn. „Nei, en við syngjum öll
mjög mikið. Í sýningunni, sem tekur
um hálfa aðra klukkustund í leik, eru
alls sextán lög þannig að það fer
mikið fyrir tónlistinni. Tónlistin er
mögnuð hjá Kristjönu. Hún hefur
verið óhrædd við að gera ýmsar
raddanir og láta okkur syngja alls
konar sem við héldum aldrei að við
gætum sungið. Þó að við séum ekki
óperusöngvarar held ég að trúðarnir
reddi þessu öllu fyrir horn, því þeir
syngja með sínu nefi og eru óhrædd-
ir þó að manneskjurnar á bak við
þær séu ekki alveg sultuslakar.“
Að lokum er Maríanna spurð
hverjum sýningin sé ætluð. „Þó að
trúðar séu skemmtilegir og með
rauð nef þá er þetta ekki barnasýn-
ing því verið er að takast á við mjög
stórar og á köflum dramatískar
spurningar, líkt og við átti um
Dauðasyndirnar og Jesú litla. Kost-
urinn við trúðana er að þeir gera allt
mjög aðgengilegt af því að þeir eru
ekki sérfræðingar, en hafa mjög lif-
andi áhuga á öllu. Ég er því sann-
færð um að sýningin höfði til fleiri en
bara heimspekinema,“ segir Marí-
anna að lokum.
„Syngja með sínu nefi“
 Trúðaóperan Sókrates frumsýnd á Litla sviði Borgarleikhússins í kvöld kl. 20
 „Trúðarnir eru eins og börn með athyglisbrest,“ segir Maríanna Clara
Ljósmynd/Grímur Bjarnason
Dramatík Kristjana Stefánsdóttir, Bergur Þór Ingólfsson og Maríanna Clara Lúthersdóttir í hlutverkum sínum í
trúðaóperunni Sókratesi, en á myndina vantar Kristínu Þóru Haraldsdóttur sem leikur eiginkonu Sókratesar.