Morgunblaðið - 22.10.2015, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 2015
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Þór Heimir Vilhjálms-
son, fv. dómari við
Hæstarétt, Mannrétt-
indadómstól Evrópu og
EFTA-dómstólinn og
prófessor við lagadeild
HÍ, lést á Landspítal-
anum 20. október sl., 85
ára að aldri.
Þór fæddist 9. júní
1930 í Reykjavík. For-
eldrar hans voru Vil-
hjálmur Þ. Gíslason,
skólastjóri og útvarps-
stjóri, og Ingileif (Inga)
Oddný Árnadóttir, hús-
freyja í Reykjavík.
Þór lauk stúdentsprófi frá MR
1949 og nam hagfræði við St. And-
rews-háskólann veturinn eftir. Hann
lauk lagaprófi frá HÍ 1957 og stund-
aði framhaldsnám í ríkisrétti í New
York og Kaupmannahöfn.
Störf Þórs voru
einkum kennsla og
dómarastörf. Hann var
blaðamaður við Morg-
unblaðið og upplýs-
ingafulltrúi Evrópu-
ráðsins í nokkur ár.
Þór varð fulltrúi hjá
borgardómaranum í
Reykjavík 1960 en síð-
ar skipaður borgar-
dómari og gegndi því
starfi til 1967. Fram að
því hafði hann verið
stundakennari og lekt-
or. Hann var skipaður
prófessor við lagadeild
HÍ 1967 og hæstaréttardómari 1976.
Þór varð dómari við Mannréttinda-
dómstól Evrópu 1971 og var það til
1998. Hann var dómari við EFTA-
dómstólinn frá 1994. Þór lét af störf-
um í árslok 2002.
Þór gegndi margvíslegum félags-
og trúnaðarstörfum. Hann var m.a.
formaður Félags háskólakennara,
byggingarnefndar Lögbergs og
Lögfræðingafélags Íslands. Þór var
í sendinefnd Íslands á fundum hafs-
botnsnefndar Sameinuðu þjóðanna á
áttunda áratug síðustu aldar og á
hafréttarráðstefnum SÞ.
Þór tók þátt í starfi Sjálfstæðis-
flokksins og var einn af forgöngu-
mönnum undirskriftasöfnunarinnar
Varins lands 1974.
Eftir Þór liggja kennslubækur og
fjölmargar greinar og ritgerðir um
lögfræði, lagakennslu, mannréttindi
og fleira. Hann var ritstjóri Tímarits
lögfræðinga 1973-1983.
Þór var kvæntur Ragnhildi
Helgadóttur, fyrrverandi alþing-
ismanni og ráðherra, og lifir hún
mann sinn. Þau eiga fjögur börn,
Helga, Ingu, Kristínu og Þórunni.
Andlát
Þór Vilhjálmsson
MADONNA ÍTALÍU VIKULEGA 16. JAN. – 27. FEB.
Eitt vinsælasta skíðasvæði
Íslendinga er aftur komið í
sölu. Flogið vikulega frá 16.
jan - 27 feb. með Icelandair.
Farastjóri, Níels Hafsteinsson 99.900 KR.
Úrval Útsýn | Hlíðasmára 19 | 585 4000 | uu.is
VERÐ FRÁ
KYNNINGARFUNDUR
28. OKT. KL. 17:30
Aðdáendur framtíðarmyndanna Back to the Fut-
ure, eða Aftur til framtíðar, gerðu sér glaðan
dag í Bíó Paradís í gær og horfðu á allar myndir
þríleiksins í beit. Var gærdagurinn, 21. október
2015, sá dagur sem Marty McFly flaug á silfurlit-
uðum Delorean til framtíðar í kvikmyndinni
Back To The Future II. Þeir Bjarni Gautur Tóm-
asson, Kristján Sævald Pétursson og Arnór
Björnsson, dyggir aðdáendur, létu tækifærið til
að horfa á myndina á breiðtjaldi í Bíó Paradís
ekki framhjá sér fara og brugðu á leik af því til-
efni á slaginu kl. 16.29. »20
Horfa aftur og aftur á Aftur til framtíðar
Morgunblaðið/Eggert
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Heildarskuldir ríkissjóðs í septem-
ber voru 89 milljörðum króna lægri
en í fyrra. Það ásamt góðum hag-
vexti skýrir hvers vegna hlutfall
skuldanna af landsframleiðslu
minnkar um 15% milli ára, eins og
sýnt er hér til hliðar. Heimildin er
skýrslur Lánamála ríkisins.
Sérfræðingur á fjármálamarkaði
sem Morgunblaðið ræddi við benti á
að vextir á óverðtryggðum ríkisbréf-
um með gjalddaga 24. janúar 2013
(RIKB 31) hefðu lækkað úr 7,65% 5.
júní sl. í 5,28%. Lækkunarferillinn
hafi því hafist eftir að ríkisstjórnin
kynnti haftaáætlunina 8. júní.
Út frá kynningunni og nýju fjár-
lagafrumvarpi megi ætla að lítið
verði gefið út af ríkistryggðum
skuldabréfum á næstu árum. Ríkið
muni ná að lækka skuldir ört og ekki
þurfa á miklum lántökum að halda,
eins og árin eftir hrunið. Þá benti
sérfræðingurinn á að lánshæfis-
fyrirtæki hefðu endurskoðað láns-
hæfismat íslenska ríkisins upp á við
sl. sumar. Við þetta bætist jákvæð
merki úr efnahagslífinu, mikið inn-
flæði gjaldeyris ferðamanna og upp-
greiðsla eftirstöðva láns AGS á und-
an áætlun. Það hafi jafnframt áhrif
að vextir séu hér hærri en víðast
annars staðar. Vegna jákvæðra
merkja úr íslensku efnahagslífi séu
nú taldar meiri líkur en minni á að
gengið haldist stöðugt, eða veikist í
versta falli óverulega. Áhættan af
því að lána íslenska ríkinu sé því tal-
in lítil um þessar mundir. Þessi atriði
skýri m.a. eftirspurn erlendra aðila
eftir innlendum útgáfum ríkissjóðs.
Sparar 4,8 milljarða
Yngvi Harðarson, framkvæmda-
stjóri Analytica, segir fjármagns-
kostnað ríkissjóðs vera að lækka.
„Endurgreiðsla ríkissjóðs á er-
lendum skuldum á sl. 12 mán. nemur
um 98 milljörðum og eru þar af um
96,5 milljarðar vegna uppgreiðslna
fyrir lokagjalddaga. Áætlaður heild-
arsparnaður vegna þessa nemur um
4,8 milljörðum. Í fjárlagafrumvarpi
2016 kemur fram að áætlað er að
vaxtagjöld fram til ársins 2019 lækki
um 14 milljarða. Það er því ljóst að
miklir hagsmunir felast í lækkun
skulda ríkissjóðs á næstu mánuðum
og misserum,“ segir Yngvi.
Skuldir ríkissjóðs lækka ört
 Voru 89 milljörðum króna lægri í september en í sama mánuði í fyrrahaust
 Vaxtakostnaður ríkissjóðs hefur lækkað mikið vegna bjartari efnahagshorfa
64%
79%
86%
86%
85%
71%
65%
37%
22%
17%
-89
23
-30
110
84
269
465
270
95
203
Skuldir ríkissjóðs í september 2006 til 2015
Hlutfall
af VLF*
Breyting
milli ára1.600
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
0
Milljarðar kr. á verðlagi hvers árs
2006 ‘07 ‘08 ‘09 ‘10 ‘11 ‘12 ‘13 ‘14 2015 *Verg landsframleiðsla
203
298
568
1.033
1.301
1.385
1.495 1.465 1.488
1.399
‘15
‘14
‘13
‘12
‘11
‘10
‘09
‘08
‘07
’06
Skattrannsókn-
arstjóri mun
hlutast til um
rannsóknir á
þrjátíu málum á
næstu dögum og
vikum sem byggð
eru á skattagögn-
unum sem voru
keypt af erlend-
um huldumanni í
byrjun sumars.
Gögnin sem fengust afhent tengd-
ust rúmlega 400 félögum í eigu Ís-
lendinga í skattaskjólum erlendis.
Á bak við þessi mál standa þrjátíu
einstaklingar og eru fjárhæðirnar
verulegar. Að sögn Bryndísar Krist-
jánsdóttur skattrannsóknarstjóra
má í einhverjum málum telja þær í
tugum og hundruðum milljóna kr.
Ekki er þó víst að skattstofninn
muni að lokum miðast við þessar töl-
ur og þorir hún ekki að áætla hversu
miklu málin muni skila ríkinu.
Spurð hvort einhver af málunum
hafi verið fyrnd segir Bryndís að í
einhverjum tilvikum hafi verið farið
jafn langt aftur og lög heimila. en
skattalagabrot fyrnast á sex árum.
Einstaklingarnir sem gögnin ná
til vita ekki að mál þeirra séu til
rannsóknar. Á næstu dögum verður
þeim formlega tilkynnt um rannsókn
og eftir atvikum lýkur henni með
niðurstöðu um undandrátt. Ef málin
eru talin alvarleg eftir lokarannsókn
og fjárhæðir háar verður þeim vísað
til lögreglu eða sérstaks saksóknara.
Þrjátíu
meintir
svikarar
Bryndís
Kristjánsdóttir
 Um verulegar
fjárhæðir að ræða
Jarðskjálftahrina gekk yfir í Ölfusi í
gær, um 5 kílómetra norðvestan við
Eyrarbakka. Síðdegis höfðu um 40
skjálftar verið mældir frá deginum á
undan. Sá stærsti mældist 2,5 stig
klukkan rúmlega 13 í gær. Að sögn
Martins Hensch, jarðskjálftafræð-
ings hjá Veðurstofu Íslands, fannst
skjálftinn á Eyrarbakka. Spurður
hvort þetta sé ekki óvenjulegur stað-
ur fyrir jarðhræringar svarar Mart-
in því neitandi. „Nei, skjálftarnir
hafa verið rétt vestan við svokallaða
Krosssprungu sem hreyfðist í Suð-
urlandsskjálftanum 2008.“ Hann
segir ólíklegt að stærri skjálftar
fylgi.
Jarðskjálfta-
hrina í Ölfusi