Morgunblaðið - 22.10.2015, Page 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 2015
6.679 fleiri árið 2014 en 2010 og
hafði aðeins fjölgað um 3,8% á þess-
um tíma. „Í ljósi þess að vinnandi
fólk stendur að mestu undir velferð-
inni í landinu er áhugavert að laun
hafa aukist um 105,8 milljarða á
sama tíma og tryggingagreiðslur,
skattskyldar jafnt sem skatt-
frjálsar, jukust um 16,1 milljarð.“
Greiðslur Vinnumálastofnunar á
atvinnuleysisbótum minnkuðu aftur
á móti verulega á milli ára og sú hef-
ur verið þróunin síðustu ár. Ríflega
helmingi færri fengu greiddar bæt-
ur vegna atvinnuleysis í einhvern
tíma á árinu 2009 en árið 2014.
Eignastaða landsmanna hefur
batnað. Hún liggur aðallega í fast-
eignum. Fasteignir í eigu ein-
staklinga hækkuðu um 7,1% að
raungildi á síðasta ári og hafa ekki
hækkað jafnmikið frá árinu fræga,
2007, þegar þær hækkuðu um 9,4%.
Jafnframt hefur þeim sem telja
fram fasteignir fjölgað nokkuð á
allra síðustu árum.
mynda tekjuskattsstofn. Þar á með-
al eru greiðslur frá Trygginga-
stofnun, alls tæpir 74 milljarðar
króna og hækkuðu um 10,5% frá
árinu á undan. „Það er athyglisvert
að greiðslur frá Tryggingastofnun
hafa hækkað um 27,2% að raunvirði
frá árinu 2010 á sama tíma og laun
hafa hækkað um 14,4%. Þá lækkuðu
tryggingabætur ekki í hruninu, ólíkt
launum. Þær hafa hækkað um
27,1% ef miðað er við árið 2007 en
launagreiðslur eru enn 8,2% lægri
en þær voru þá,“ skrifar Páll í Tí-
und.
Hann getur þess einnig að 53.619
manns hafi fengið skattskyldar
greiðslur frá Tryggingastofnun á
síðasta ári, 1.507 fleiri en árið áður.
Hann vekur athygli á því að þeim
sem fá greiðslur frá Trygginga-
stofnun hafi fjölgað um 8.815 frá
2010, eða tæp 19,7%. Fjölgunin í
þessum hópi er margföld á við fjölg-
un framteljenda. Þeir sem fengu
greidd laun voru hins vegar aðeins
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Öllum afritum af tölvupóstum 11
fyrrverandi starfsmanna við-
skiptaráðuneytisins var eytt.
Þetta staðfestir Guðmundur H.
Kjærnested, framkvæmdastjóri
Rekstrarfélags Stjórnarráðsins.
Það var því ekki rétt túlkun sem
kom fram í frétt Morgunblaðsins um
málið fyrr í vikunni, að e.t.v. væru
enn til afrit af umræddum póstum.
Hafði Morgunblaðið áður sagt frá
tölvupósti Sigríðar Logadóttur,
aðallögfræðings Seðlabanka Íslands
(SÍ), til embættis sérstaks saksókn-
ara, þar sem sagði að öllum tölvu-
póstum Jónínu S. Lárusdóttir, fv.
ráðuneytisstjóra í viðskiptaráðu-
neytinu, hefði verið eytt.
Framkvæmdin til rannsóknar
Til upprifjunar var tilefni þessa
tölvupósts Sigríðar fyrirspurn frá
ákæruvaldinu um gögn varðandi
staðfestingu ráðherra á gjaldeyris-
reglum SÍ. Þegar í ljós kom að lög-
áskilið samþykki ráðherra skorti
felldi embættið niður mörg mál vorið
2014. Framkvæmd SÍ á reglunum er
nú til rannsóknar hjá stjórnskip-
unar- og eftirlitsnefnd Alþingis.
Hafði umboðsmaður Alþingis áður
gagnrýnt í bréfi til seðlabankastjóra,
og fleiri aðila, að hann skyldi ekki fá
réttar upplýsingar um samþykki
reglnanna á fundi með fulltrúum
ráðuneytisins og Seðlabankans í árs-
byrjun 2011. Hafði Reimar Pét-
ursson hæstaréttarlögmaður þá
dregið refsiheimildir reglnanna í efa
með grein í Lögmannablaðinu.
Á grundvelli reglna, sem síðan
kom í ljós að veittu ekki gilda refsi-
heimild, kærði Seðlabankinn fjölda
aðila vegna meintra brota á gjald-
eyrisreglum bankans.
Guðmundur H. Kjærnested stað-
festi í gær að hvorki upprunalegu
pósthólfin hjá viðskiptaráðuneytinu
né afrit þeirra eru til.
„Afrit tekin skv. afritunaráætlun
Stjórnarráðsins eru til í 9 mánuði
eftir starfslok. Þar sem um mun
lengri tíma er hér að ræða eru afrit
af pósthólfum þessara starfsmanna
ekki lengur til. Rekstrarfélagið fékk,
eins og greinir í fyrra svari, beiðni
frá efnahags- og viðskiptaráðuneyt-
inu um eyðingu pósthólfa 11 fyrrver-
andi starfsmanna. Sú eyðing var
framkvæmd skv. fyrrnefndri vinnu-
reglu í Starfsmannahandbók Stjórn-
arráðsins. Slíkar eyðingar ná til
pósthólfsins í heild sinni, ekki ein-
stakra tölvupósta,“ segir hann.
Afritum póst-
anna var eytt
 Torveldar athugun á gjaldeyrismáli
Morgunblaðið/Golli
Seðlabankinn Þingnefnd rann-
sakar framkvæmd gjaldeyrisreglna.
Félag atvinnurekenda leggur til að
tollar á innfluttum búvörum verði
lækkaðir um helming auk þess sem
tollvernd fyrir svína- og alifugla-
kjöt verði afnumin að fullu, svo og
tollar á ýmsum öðrum vörum sem
ekki keppa við innlenda búvöru-
framleiðslu. Þetta er meðal þess
sem fram kemur í nýrri skýrslu á
vegum FA. „Matartollar hafa orðið
útundan í áformum stjórnvalda um
afnám vörugjalda og tolla. Engin
önnur lögmál gilda þó um viðskipti
með matvöru en aðrar vörur. Rökin
fyrir afnámi tolla eru þau sömu; að
auka samkeppni og hagkvæmni,
draga úr sóun í hagkerfinu og
lækka verð til neytenda.“
Leggja til að tollar á
búvöru verði lækk-
aðir og afnumdir
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Þjóðskjalasafn hefur sent atvinnu-
vega- og nýsköpunarráðuneytinu er-
indi þar sem leitað er upplýsinga um
meðferð og vörslu tölvupósta sem
falla undir ábyrgð ráðuneytisins skv.
lögum um opinber skjalasöfn.
Eiríkur G. Guðmundson, þjóð-
skjalavörður, segir tilefnið vera um-
fjöllun í fjölmiðlum um meðferð
tölvupósta í viðskiptaráðuneytinu.
Fjallað er um málið hér fyrir neðan.
Eiríkur segir aðspurður að sam-
kvæmt lögum eigi ríkisstofnanir að
afhenda Þjóðskjalasafni pappírs-
gögn sín þegar þau eru orðin 30 ára
og tölvugögn þegar þau eru orðin 5
ára. Vegna þess hve fáar opinberar
stofnanir hafi fengið tölvukerfi sín
samþykkt hjá safninu hefur það
fengið lítið af rafrænum gögnum.
Það skorti samþykkt kerfi í stjórn-
sýslunni sem geti afhent tölvugögn.
„Því er til að svara að Þjóðskjala-
safn hefur ekki fengið til vörslu raf-
ræn gögn frá viðskiptaráðuneytinu.
Miðað við núverandi áætlanir mun
hins vegar atvinnuvega- og nýsköp-
unarráðuneytið afhenda safninu til
vörslu rafrænt málasafn sitt frá
tímabilinu 2012-2017 í mars 2018 …
Síðasta afhending frá viðskiptaráðu-
neytinu til Þjóðskjalasafns var árið
1994 og var þar um að ræða skjala-
safn ráðuneytisins sem nær yfir
tímabilið 1916-1993, allt pappírs-
gögn. Gögn viðskiptaráðuneytisins
eru að öðru leyti enn í vörslu at-
vinnuvega- og nýsköpunarráðuneyt-
isins,“ segir Eiríkur.
Spurt um meðferð gagna
 Þjóðskjalasafn sendir atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu fyrirspurn
 Tilefnið er umfjöllun um eyðingu tölvupósta fyrrverandi ráðuneytisstjóra
Hafa ekki fengið gögn
» Þjóðskjalasafn hefur ekki
fengið til vörslu rafræn gögn
frá viðskiptaráðuneytinu.
» En miðað við núverandi
áætlanir mun atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytið af-
henda safninu til vörslu raf-
rænt málasafn sitt frá tíma-
bilinu 2012-2017 í mars 2018.
„Mjög áhugavert var að sjá hvernig hlutur launa í stofn-
inum lækkaði í kjölfar hruns bankanna sem aftur leiddi
til hruns tekjuskattsstofnsins,“ skrifar Páll Kolbeins í Tí-
und. Laun lækkuðu um tæplega 20% á milli áranna
2007 og 2010 en aðrar greiðslur lækkuðu hins vegar
ekki nema um tvö prósent að raungildi á sama tíma.
„Laun og atvinna taka hröðum breytingum eftir því
hvort byrlega blæs eða í álinn syrtir. Útgjöld ríkisins eru
hins vegar ákveðin með lögum og því er erfitt að haga
útgjöldum eftir því sem best hentar á hverjum tíma.“
Tekjur jukust mikið í þjóðfélaginu árið 2014. Það þarf að fara allt aftur
til ársins 2007 til að sjá viðlíka hækkun á stofninum sem notaður er til að
leggja á tekjuskatt og útsvar.
Vægi launa minnkaði í hruninu
ÞRÓUN TEKJUSKATTS- OG ÚTSVARSSTOFNS
Páll Kolbeins
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Almennt má segja að skattframtöl
beri ákveðið vitni um að hagur
landsmanna hafi vænkast árið 2014.
Landsmönnum fjölgar, atvinnuleysi
hefur minnkað, tekjur og eignir hafa
aukist á sama tíma og skuldir hafa
minnkað. Allt er þetta góðs viti,“
skrifar Páll Kolbeins, rekstrarhag-
fræðingur hjá Ríkisskattstjóra, í
samantekt um álagningu ein-
staklinga sem hann birtir í Tíund,
fréttablaði embættisins, á morgun.
Álagningin á síðasta ári staðfestir
það sem áður hefur komið fram í töl-
fræði Ríkisskattstjóra að botninum í
efnahagsmálum þjóðarinnar, eftir
fall fjármálakerfisins, var náð árið
2010 og síðan hafa landsmenn verið
að vinna sig út úr kreppunni. „Þegar
fram í sækir mun skýrast betur
hvort menn hafi lært af reynslu upp-
gangstímanna,“ segir Páll í loka-
orðum samantektar sinnar.
Bótaþegum fjölgar stöðugt
Landsmenn töldu fram tæpa 838
milljarða í laun og hlunnindi í fram-
tölum þessa árs. Álagningin í ár er
vegna tekna á síðasta ári. Launin
voru liðlega 48 milljörðum króna
hærri eða 6,1% hærri að raunvirði
árið 2014 en árið áður. Laun og
hlunnindi voru nú svipuð og árið
2008, þegar efnahagur landsins tók
dýfu. Þau hafa hækkað ár frá ári frá
2010, þegar botninum var náð, sam-
tals um tæpa 106 milljarða króna.
Páll bendir á að það vanti aðeins
rúma 75 milljarða upp á að þau verði
jafnhá og þau voru árið 2007 þegar
uppsveiflan náði hámarki.
Við launatekjurnar bætast ýmsir
tekju- og frádráttarliðir sem saman
Hagur landsmanna
vænkaðist árið 2014
 Tryggingabætur hækka meira en launagreiðslur
Tekjuskatts- og útsvarsstofn hækkar aftur
Heimild: Tíund
U
pp
hæ
ði
rí
m
ill
jö
rð
um
kr
ón
a
á
ve
rð
la
gi
íá
rs
lo
k
20
14
1.200
1.000
800
600
400
200
0
1992 1996 2002 20101994 2000 20081998 20062004 2012 2014
Jón Birgir Eiríksson
jbe@mbl.is
Talsvert hefur mætt á undanþágu-
nefndum og verkfallsvörðum BSRB-
félaganna meðfram verkfallsaðgerð-
um þeirra. Að sögn Sólveigar Jónas-
dóttur, upplýsingafulltrúa SFR,
hefur verkfallsbrotunum ekki fækk-
að hjá ákveðnum stofnunum; Land-
spítalanum, Háskóla Íslands og
sýslumannsembættunum.
Sigurlaug segir að undanþágu-
beiðnum hafi farið fjölgandi eftir að
verkfallið hófst. „Það bárust fáar
undanþágubeiðnir fyrir verkfall. Það
er í þó nokkrum málum þar sem
hefði verið hægt að ganga frá þeim
fyrr,“ segir hún.
Enginn gangur í viðræðunum
Sáttafundur SFR, sjúkraliða og
lögreglumanna í gær bar engan ár-
angur, en fundað var frá því kl. 10 og
fram eftir kvöldi. Að sögn Árna Stef-
áns Jónssonar, formanns SFR, voru
viðræðurnar nánast á sama stað í
gær og þær voru í fyrradag.
„Menn eru hálffúlir, það hefur
verið svolítið um hangs í dag og lítið
verið að gerast. Þetta er við það
sama,“ sagði Árni Stefán í gær.
Aftur verður fundað í dag og bind-
ur Árni Stefán vonir við að viðræð-
urnar fari aftur af stað. „Við reynum,
með nýjum og ferskum degi, að finna
einhvern flöt á málunum til að ýta
þessu áfram,“ segir hann.
Mikið mæðir á
verkfallsvörðunum
 Lítið þokast hjá BSRB-félögunum