Víkurfréttir - 15.12.1988, Blaðsíða 2

JÓLABLAÐ 1988
r
Olafuv Oddur Jónsson:
Mannleg
sam-
skipti
r f* r •
l IjOSl
jólanna
jtUUt
I
III
Það er við hœfi á jólaföstu að staldra við og spyrja sig þeirrar spurningar hver séu
áhrif veraldlegra, siðferðilegra og andlegra gœða á samskiptifólks? Mikið af tíma okkar
snýst um veraldleg verðmœti, efnahagsleg (peninga), stjórnmálaleg (völd) og menningar-
leg (frœgð). Fréttir fjölmiðla snúast að mestu leyti um þessi verðmœti, sem eru hverful og
af skornum skammti. Þar sem veraldleg gœði eru takmörkuð er stöðug samkeppni um,
enda raska þau samskiptum manna og siðferði, sem verður oft lágkúrulegt og ómann-
eskjulegt, ekki síst þegar samkeppnin harðnar. Mjúku gildin hafa þá sjaldnast forgang.
Mun fœrri spyrja um andleg gœði svo sem þekkingu og list, tengd skilningi, viljastyrk
og tilfinningaþroska. Þau eiga uppsprettu í manninum sjálfum og eru að áliti vísra manna
eilíf og ótakmörkuð. Það er staðreynd að menn geta skynjað sig andlega fátœka í efnalegu
ríkidœmi.
Þriðja tegund verðmæta, sem við ættum ekki síst að gefa gaum á jólaföstu, eru sið-
ferðileg gæði. Þau verða til í samskiptum manna. Þú mætir siðakröfunni ísamskiptum við
náunga þinn. Þú verður að læra að virða og meta viðhorf hans og skoðanir, enda þótt þær
falli ekki að þínum. Það er einnig Ijóst að forsenda þess að elska og virða aðra er að elska
og virða sjálfan sig. Mannfyrirlitning, af hvaða rótum sem hún er sprottin, ber vott um
skertU' sjálfsmynd og sjálfsvirðingu.
A jólum njótum við náinna, mannlegra samskipta, upplifumást, vináttu og trú, efallt
er með felldu. Kristur kom til þess að efla mennsku mannlífsins og hann kemur enn á ný í
orði sínu og anda ísama tilgangi. Hann á við okkur erindi. Það er uggvænlegt hve réttlæti
og virðingfyrir einstaklingnum ferþverrandi ííslensku samfélagi, einkum ef hann stendur
höllum fæti. Þá er eins og íslensk þjóð vilji skemmta sér til dauða. Er ekki ástæða til að
spyrja sig þeirrar spurningar hvort stefni í gjaldþrot eða fátækt íþessum efnum? Eitt er
víst, ef efnaleg gæði verða keppikefli án persónulegs þroska og siðferðis- og samkenndar
þá hriktir í undirstöðunum.
Fjölmiðlar eru orðnir áhrifamikið vald íþjóðfélaginu, stundum tilgóðs en oft til ills.
Þeir dómar sem þar eru felldir, með eða án kviðdóms, hafa tilhneigingu til að þenjast út
eins og púkinn áfjósbitanum. Það er eins og réttlætið segi skilið við kærleikann í umfjöllun
fjölmiðla og verði demonískt. Verum minnug þess að það voru ekki heiðingjarnir sem
krossfestu Krist, heldur hinir sem töldu sig hafa trúarlega og siðferðilega á réttu að
standa. í fjölþættu nútímasamfélagi skiptir aukin stjórnun í þessum efnum ekki höfuð
máli, heldur ábyrg notkun á frelsinu.
Kunnur íslenskur tónlistarmaður ræddi nýverið viðprest um eitt aðventuguðspjallið í
útvarpi. Hann sagði að það væri margt sem ekki væri í takt við kristilegan kærleik í sam-
tímanum. ,, Við getum séð hvernig menn upphefja al/s slags neikvæð gildi og gera út á hið
Ijóta og grimma. ‘ ‘ Popparinn hefur réttfyrir sér íþessum efnum. Það er reyndar ástæða til
að draga allt í efa sem er ekki af rótum kærleikans, þess kærleika sem átti sína uppsprettu
í Betlehem og er samofinn réttlætinu í líji og starfiJesú Krists. Hann, hinn upprisni Drott-
inn, er von þessa heims.
Hann skildi ekki að efnisleg og andleg gæði, allt var ein heild og af Guði helgað, sköp-
unin öll var góð. Jákvæð viðhorf, von og mannkærleikur er því eðliþeirra trúar, sem hann
vekur, nærir og gefur, en ekki neikvæð viðhorf vonleysi og hatur.
,,Vér lærðum það ung, að sá teldi hvert höfuðhár
sem hnattakerfum stýrir um geiminn auða,
heyrði hvert andvarp, sæi hvert sorgartár,
en sakir þessa erum vér líka að nauða.
Því bið ég þig, Drottinn, að muna mig um það
(og má ekki skilja þau orð sem dylgjur um gleymsku),
að þegar þú sendir mig næst á nýjan stað,
verði naumara skammtað þar af grimmd og heimsku."
(Úr Ijóðinu Ákall eftir Ólaf Jóhann Sigurðsson)
Gleðileg jól.