Morgunblaðið - 12.12.2015, Blaðsíða 70

70
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. DESEMBER 2015
Óæskileg persóna
13. nóvember 2005
Ég er talnamaður og þess vegna
byrja ég á nokkrum mikilvægum
tölum: 260, 1 og 4.500.000.000.
Þær merkja eftirfarandi: Aðra
hverja helgi fór ég frá Moskvu,
borginni sem ég bjó í, til Lundúna,
borgarinnar sem ég kallaði heima-
borg mína. Ég hafði farið þessa
leið 260 sinnum á síðustu tíu árum.
Tilgangur „1“ með þessum ferðum
var að heimsækja son minn, David,
sem þá var átta ára og bjó hjá
fyrrverandi eiginkonu minni í
Hampstead. Þegar við móðir hans
skildum lofaði ég að heimsækja
hann aðra hverja helgi, hvað sem á
dyndi. Ég hef aldrei svikið það lof-
orð.
Ég hafði 4.500.000.000 ástæður
til snúa svona reglulega aftur til
Moskvu. Þetta var í bandaríkjadöl-
um heildarverðmæti þeirra eigna
sem fyrirtækið mitt, The Hermi-
tage Fund, stýrði. Ég var stofn-
andi og forstjóri sjóðsins og á síð-
asta áratug hafði ég grætt háar
fjárhæðir fyrir marga. Árið 2000
var Hermitage Fund talinn öfl-
ugasti nýmarkaðssjóður heims. Við
skiluðum fjárfestum, sem höfðu
skipt við okkur frá stofnun sjóðsins
árið 1996, 1500% ávöxtun. Árangur
sjóðsins fór langt fram úr björt-
ustu væntingum mínum. Rússland
bauð, á árunum eftir hrun Sov-
étríkjanna, upp á nokkur stór-
fenglegustu fjárfestingartækifæri í
sögu fjármálamarkaða og að vinna
þar hafði verið jafnævintýralegt og
stundum hættulegt eins og það var
ábatasamt. Það var þó aldrei leið-
inlegt.
Ég hafði flogið svo oft á milli
Lundúna og Moskvu að ég þekkti
leiðina aftur á bak og áfram, vissi
hversu langan tíma tók að fara í
gegnum öryggisleitina á Heathrow,
um borð í Aeroflot-flugvélina,
hversu lengi hún var í loftið og
langan tíma tók að fljúga til aust-
urs, inn í myrka landið, sem var
um miðjan nóvember 2005 á hrað-
ferð inn í nýjan vetur. Flugið tók
270 mínútur, fjóra og hálfa klukku-
stund. Það var nægur tími til að
renna yfir Financial Times, Sunday
Telegraph, Forbes og Wall Street
Journal og einnig öll mikilvæg
tölvuskeyti og skjöl.
Þegar flugvélin var að klifra
opnaði ég skjalatöskuna og náði í
lesefni dagsins. Inni á milli skjala,
dagblaða og glanstímarita var lítil
leðurmappa. Í henni voru 7.500
dalir í 100 dala seðlum. Með þess-
ari möppu fengi ég betri möguleika
á að komast með hinu alkunna síð-
asta flugi frá Moskvu, eins og þeir
sem flýðu með naumindum frá
Phnom Penh í Kambódíu eða Sai-
gon í Suður-Víetnam áður en
glundroði og tortíming steyptist yf-
ir lönd þeirra.
Ég var þó ekki að flýja frá
Moskvu, ég var að snúa þangað
aftur. Ég var að fara aftur í vinn-
una og þess vegna vildi ég lesa
fréttir helgarinnar. Grein, sem ég
las í Forbes undir lok flugsins,
vakti athygli mína. Hún var um
kínverska Bandaríkjamanninn
Jude Shao sem var, eins og ég,
með MBA-gráðu frá Stanford-
háskóla. Hann hafði numið þar
nokkrum árum á eftir mér. Ég
þekkti hann ekki en líkt og ég var
hann dugandi kaupsýslumaður í er-
lendu ríki, Kína í tilviki hans.
Hann lenti í útistöðum við ein-
hverja spillta kínverska embætt-
ismenn og í apríl 1998 var hann
handtekinn eftir að hafa neitað að
greiða starfsmanni skattsins í
Shanghæ 60.000 dali í mútur. Svo
fór að Shao var sakfelldur fyrir
upplognar sakir og dæmdur í 16
ára fangelsi. Nokkrir fyrrverandi
Stanford-nemendur skipulögðu
baráttu fyrir því að fá hann lausan
en án árangurs. Á meðan ég las
þetta var Shao að rotna í einhverju
hræðilegu kínversku fangelsi.
Hrollur fór um mig þegar ég las
greinina. Kína var tíu sinnum
öruggara en Rússland þegar kom
að viðskiptum. Þegar flugvélin hóf
aðflug tíu þúsund fetum fyrir ofan
Sheremetjevo-flugvöll í Moskvu
velti ég því fyrir mér í nokkrar
mínútur hvort ég væri ef til vill
heimskur. Árum saman hafði að-
alnálgun mín að fjárfestingum ver-
ið að berjast fyrir réttindum
smærri hluthafa. Í Rússlandi fól
það í sér að ögra spilltum ólígörk-
um, þeim rúmlega 20 ein-
staklingum sem sagt var að hefðu
stolið 39% af eignum landsins eftir
fall kommúnismans og orðið millj-
arðamæringar á einni nóttu. Olíg-
arkarnir áttu meirihluta fyrirtækj-
anna sem stunduðu viðskipti á
rússneska hlutabréfamarkaðnum
og stálu oft stórfé út úr þeim. Mér
hafði að mestu gengið vel í barátt-
unni við þá en þessi aðferð bjó til
marga óvini þótt hún væri hagstæð
fyrir sjóðinn minn.
Þegar ég lauk við greinina um
Shao hugsaði ég með mér: Ef til
vill ætti ég að fara mér hægar. Ég
á svo margt sem gefur lífinu gildi.
Auk Davids átti ég nýja eiginkonu
í Lundúnum. Jelena var rússnesk,
falleg, ótrúlega snjöll og langt
gengin með fyrsta barn okkar. Ég
ætti ef til vill að hætta. Ég stakk
tímaritunum í töskuna þegar hjólin
snertu flugbrautina, kveikti á
BlackBerry símanum, lokaði tösk-
unni og fór að skoða tölvupóstana.
Hugurinn beindist frá Jude Shao
og ólígörkunum að því sem ég
hafði misst af á meðan á fluginu
stóð. Ég varð að hraða mér í gegn-
um tollinn, að bílnum mínum og
heim í íbúðina.
Sheremetjevo-flugvöllur er und-
arlegur staður. Flugstöðin, sem ég
þekkti best, Sheremetjevo-2, var
reist fyrir sumarólympíuleikana
1980. Hún hlýtur að hafa verið
snyrtileg þegar hún var opnuð en
2005 var hún farin að láta á sjá.
Loftið var skreytt með ótal röðum
af málmhólkum sem litu út eins og
ryðgaðar niðursuðudósir. Engin
skipuleg röð var að vegabréfaeft-
irlitinu og fólk varð að finna sér
rými í mannþrönginni og gæta
þess að enginn træði sér fram fyrir
Haldið á flugvelli í Moskvu
Morgunblaðið/Eggert
Eftirlýstur Bill Browder, höfundur bókarinnar Eftirlýstur, hélt fyrirlestur í hátíðasal Háskóla Íslands í lok nóv-
embermánaðar um ástandið í Rússlandi Pútíns. Í bókinni lýsir Browder reynslu sinni af rússneskri réttvísi.
Eftirlýstur eftir Bill Browder er sönn saga úr heimi
fjármála um morð og réttlætisbaráttu í Rússlandi
Pútíns. Browder var um tíma einn helsti erlendi fjár-
festirinn í Rússlandi en lenti upp á kant við stjórn-
völd. Almenna bókafélagið gefur út. Kaflinn hefur
verið styttur.
BÆKUR
Yrsa
Reykjavík
Úrið er sjálfvinda
og íslensk hönnun
verð 29.500.-
Einnig erum við
með Pierre Lannier,
frönsk gæða úr og
mikið úrval
af skartgripum
Laugavegi 8 | 101 Reykjavík | S. 534 5956
Skoðaðu úrvalið á