Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.01.2016, Blaðsíða 42

Mótmælendur á fundi í Kiev í Úkraínu. Gunnar Bragi skynjaði sterkt ákall fólksins og þörf fyrir lýðræði og umbætur í landinu þegar hann kom þangað.
AFP
höfuð fært um að gegna sínu hlutverki. Mín
skoðun er sú að fara þurfi vandlega yfir
hlutverk Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna.“
Varnir Íslands ágætlega tryggðar
– Frændur okkar Norðmenn hafa vaxandi
áhyggjur af hernaðarlegum uppgangi Rússa.
Ættum við að deila þeim áhyggjum eða eru
varnarmál landsins í góðu horfi?
„Saga Rússlands er merkileg og Rússar
hafa átt í góðum samskiptum við flestar
vestrænar þjóðir um nokkra hríð. Efnahags-
legur uppgangur Rússlands ætti því að vera
flestum í hag. Það sem mönnum hugnast
kannski ekki er þessi hernaðarlegi upp-
gangur sem virðist vera áherslupunktur hjá
núverandi stjórnvöldum. Norðmenn deila
landamærum með Rússum og eiga í góðum
samskiptum við þá á mörgum sviðum en því
er ekki að leyna að þeir eru ekki hamingju-
samir með þróunina sem orðið hefur í Úkra-
ínu. Á norðurslóðum eru Rússar að taka í
notkun gamlar herstöðvar og bæta við nýj-
um.
Varnir Íslands eru ágætlega tryggðar. Við
erum aðilar að NATÓ og með tvíhliðasamn-
ing við Bandaríkin. Þessi ríkisstjórn hefur
lagt áherslu á að styrkja sambandið við
Norður-Ameríku, ekki síst Bandaríkjamenn.
Þessir bandamenn okkar koma hingað reglu-
lega, þegar þeir eiga leið yfir hafið, og þetta
samstarf gengur mjög vel.“
– Talandi um varnarmál. Hryðjuverk eru
alltaf að færast nær okkur. Er hætta á
hryðjuverkum á Íslandi?
„Ríkislögreglustjóri taldi á síðasta ári
ástæðu til að hækka viðbúnaðstigið um einn
flokk. Það stig er þó ennþá lágt og engin
sérstök hætta talin steðja að okkur. Við get-
um samt ekki látið eins og hryðjuverk geti
ekki átt sér stað á Íslandi. Við erum eyland
og verðum að geta brugðist við steðji ógn að
okkur, þó að líkurnar séu kannski ekki mikl-
ar. Við viljum vera öruggt land og þurfum
að halda vöku okkar til að tryggja að svo
verði áfram. Það gerum við með öflugri lög-
gæslu og góðu samstarfi við aðrar þjóðir.“
Blikur á lofti á mörkuðum
– Hvað um alþjóðlega glæpastarfsemi og
mansal? Þurfum við að hafa meiri áhyggjur
af þeirri vá en áður?
„Það er erfitt að segja. Því miður á vændi
og mansal sér stað á Íslandi eins og annars
staðar og þess vegna er mikilvægt fyrir okk-
ur að vera með öfluga lögreglu og fylgjast
grannt með landamærum okkar. Almennt
séð held ég að þetta gangi ágætlega en mik-
ilvægt er að skaffa lögreglunni áfram fjár-
muni, mannskap, tæki og tól til að standa
þessa vakt.“
– Að allt öðru. Er ástæða til að hafa
áhyggjur af efnahagslægðinni í Kína? Er
heimskreppa í aðsigi?
„Það er alveg ljóst að margir óttast við-
varandi niðursveiflu í Asíu, Kína þar á með-
al. Hversu djúpt það ristir og hversu lengi
það varir er erfitt að spá fyrir um. Auðvitað
getur þetta haft áhrif á íslenskan útflutning
en margt hjálpar okkur líka. Við höfum til
dæmis verið að flytja út mjöl og lýsi til Asíu
og um þessar mundir er skortur á þeim af-
urðum þar um slóðir. Að sama skapi kemur
það sér líka illa fyrir okkur þegar evrópskur
markaður er illa staddur, eins og hann er að
mörgu leyti núna. Áhugavert verður að sjá
hvort Evrópusambandið og Bandaríkin ná að
klára fríverslunarsamningana sín á milli og
hvað það kemur til með að þýða. Gangi það
eftir hygg ég að það myndi styrkja evr-
ópskan efnahag. Það sem skiptir mestu máli
fyrir okkur Íslendinga er að vera ekki með
öll eggin í sömu körfu. Þannig erum við ekki
eins viðkvæm fyrir sveiflum á markaði.“
– Þú nefndir norðurslóðir. Áhugi á mál-
efnum þeirra hefur aukist til muna. Erum
við Íslendingar hugsanlega að missa af ein-
hverjum tækifærum í því sambandi?
„Við erum ekki að missa af neinu á norð-
urslóðum; Ísland er virkur þátttakandi í
þeirri þróun sem hefur átt sér stað og norð-
urslóðir eru eitt af áherslumálum þessarar
ríkisstjórnar. Það eru ákveðnir hagsmunir
sem við leggjum áherslu á að gæta, þegar
Gunnar Bragi spáir Donald Trump ekki sigri í forsetakosningunum í Bandaríkjunum en þykir
merkilegt að róttækar skoðanir hans skuli eiga upp á pallborðið.
AFP
Eldri kona í flóttamannabúðum í Serbíu í vikunni. Ekkert lát er á straumi flóttamanna frá Sýrlandi,
Írak, Afganistan og fleiri stríðshrjáðum löndum til Evrópu, þrátt fyrir vetrarkulda.
AFP
* Mín tilfinning er sú að vinni Trump forkosning-arnar fari repúblikani ekki í Hvíta húsið. Ég séþjóðina ekki fyrir mér veita honum brautargengi.
Viðtal
42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31.1. 2016
Aftökur mikil
vonbrigði
Tveimur dögum áður en samtal okkar
Gunnars Braga fór fram hringdi lesandi í
mig á ritstjórn Morgunblaðsins og rifjaði
upp að ég hefði í haust sem leið fjallað á
síðum blaðsins um mál Ali Mohammed al-
Nimr, drengsins sem situr í fangelsi í Sádí-
Arabíu og bíður þess að verða tekinn af lífi
vegna þátttöku sinnar í mótmælum gegn
stjórnvöldum í landinu. Alda óánægju reis
um þær mundir og tóku ýmsar þjóðir,
þeirra á meðal Bretar og Frakkar, þátt í
herferð sem gekk út á að fá Sáda til að
þyrma lífi drengsins. Al-Nimr var aðeins
sautján ára þegar hann var tekinn hönd-
um.
Vildi lesandi þessi vita hvort eitthvað
nýtt væri að frétta af al-Nimr og hvatti mig
til að spyrja utanríkisráðuneytið út í málið
en Gunnar Bragi nefndi drenginn á nafn í
ræðu sinni á allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna síðasta haust í tengslum við
mannréttindi.
Situr enn í fangelsi
„Eftir því sem ég best veit hefur ekkert
breyst varðandi stöðu þessa unga manns.
Hann er enn í fangelsi og bíður þess að
verða tekinn af lífi,“ segir Gunnar Bragi.
„Það er mjög mikilvægt að menn haldi
áfram uppi pressu á Sáda að þyrma lífi
hans en því miður sáum við þá taka fjöru-
tíu manns af lífi á einu bretti um daginn fyr-
ir svipaðar sakir. Það getur verið varasamt
að taka einn mann út fyrir sviga en með
því að tala máli hans er maður auðvitað að
tala máli allra hinna líka. Þess vegna voru
það mikil vonbrigði að fjörutíu manns
skyldu vera teknir af lífi í Sádí-Arabíu um
daginn.“
Ráðherra segir mannréttindi áfram
verða ofarlega á baugi í alþjóðapólitík enda
sé ærið verk að vinna. Víða séu þó jákvæð
teikn á lofti. „Ég er til dæmis nýkominn
heim frá Abu Dhabi, þar sem búið er að
ákveða að ein kona hið minnsta skuli vera í
stjórnum allra fyrirtækja. Einhvern tíma
hefði þótt ófært að setja slíkar hugmyndir
fram þar en stjórnvöld þar horfa til fram-
tíðar. Þetta eru smá skref sem við fögnum
en vonandi leiða þau til stærri skrefa.“