Morgunblaðið - 17.02.2016, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. FEBRÚAR 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Íaðdragandasíðustu borg-arstjórn-
arkosninga fór
Samfylkingin á
mikið flug í hús-
næðismálum, og
lofaði því meðal annars að í
Reykjavík yrðu reistar 2500-
3000 leigu- og búseturéttar-
íbúðir. Í máli forvígismanna
flokksins í borginni kom þá
einnig fram að gert yrði ráð
fyrir um 5.000 nýjum íbúðum
í heildina á þessu kjörtíma-
bili.
Nú, þegar kjörtímabilið er
nærri því hálfnað er orðið
nokkuð ljóst að lítið verður
um efndir á þeim loforðum. Í
úttekt Morgunblaðsins um
þessi efni í gær var birtur
langur listi yfir þau verkefni
sem borgaryfirvöld hafa til-
kynnt með pomp og pragt:
Einholtsreitur, Höfðatorg,
Vogabyggð, Ingólfstorg,
Austurhöfn, Kirkjusandur,
Laugarnes, Vesturbugt. Í
langflestum tilvikum er stað-
an sú sama: Verkefni ekki
hafið.
Í öðrum hafa framkvæmdir
tafist von úr viti og er þar sér-
staklega bent á það hvað
skipulagsferli borgarinnar sé
þungt í vöfum og löng bið sé á
afgreiðslu úr umhverfis- og
skipulagsráði. Þá hafi athuga-
semdir við ýmis atriði eins og
fyrirkomulag sorphirðu tafið
stór verkefni.
Þá segir einnig að komið
hafi í ljós að tímafrekara sé
og flóknara að byggja á reit-
um þar sem gróin byggð sé og
nauðsynlegt að rífa bygging-
ar og finna atvinnustarfsemi
nýjan stað. Hefði það þó mátt
vera nokkuð augljóst hverjum
þeim sem vildi sjá, að erfiðara
yrði að byggja þar sem byggð
væri fyrir.
Í sumum tilvikum, eins og í
Vogabyggð, sem var tilkynnt
í nóvember 2011, áttu fram-
kvæmdir að vera hafnar á síð-
asta ári, og áttu
fyrstu íbúðirnar
að koma í sölu á
þessu ári. Þar eru
tafirnar hins veg-
ar svo miklar, að
ekki er nóg með
að verkefnið sé ekki hafið,
heldur á einnig eftir að ljúka
lokahönnun þess.
Á sama tíma og dekur
meirihlutans við tafsama
þéttingu byggðar skilar engu,
upplifir fólk í úthverfum
borgarinnar ekkert annað en
algjört vilja- og áhugaleysi
borgaryfirvalda til þess að
hefja framkvæmdir þar. Hálf-
kláruð hverfi sem hægur
vandi ætti að vera að byggja
til fulls mega sitja á hakanum
á meðan sífellt fleiri verkefni
til þéttingar byggðar í eldri
hverfum eru tilkynnt, en ekki
hafin.
Þessar tafir hafa síðan
óþægileg áhrif á fasteigna-
markaðinn í Reykjavík, þar
sem eftirspurn eftir íbúðum
keyrir fasteignaverð óhóflega
upp. Eftir því sem hin boðaða
uppbygging tefst lengur
verður sá þrýstingur einungis
meiri. Miðað við frammistöðu
meirihlutans hingað til gæti
biðin eftir úrbótum orðið
löng, en miðað við reynsluna
er þess hins vegar örugglega
skammt að bíða að kynnt
verði ný áform um þéttingu
byggðar. Þær tilkynningar
allar eru hins vegar í besta
falli orðnar hlægilegar og
augljóslega ekki til neins ann-
ars en að gefa borgarbúum þá
tilfinningu að borgaryfirvöld
séu eitthvað að gera í upp-
byggingu borgarinnar.
Raunin er því miður sú að
borgaryfirvöld draga lapp-
irnar og hindra eðlilega upp-
byggingu. Verst er að lítil von
er um að ástandið batni, því
að borgaryfirvöld virðist í
senn skorta vilja og getu til að
koma þessum málum í eðli-
legt horf.
Stóryrði meirihlut-
ans um uppbygg-
ingu íbúða reynast
orðin tóm}
Lítið um efndir
Fyrir fall bank-anna var ekki
óalgengt að svim-
andi háir kaup-
aukar af ýmsu
tagi væru inntir af
hendi fyrir störf í
íslenska fjármálageiranum og
jafnvel víðar í atvinnulífinu.
Þá voru slík kjör gjarnan
réttlætt með vísan til er-
lendra fordæma.
Nú berast fréttir af svim-
andi kaupaukum hjá fjár-
málafyrirtæki hér á landi og
enn er viðkvæðið að slíkar
greiðslur séu ekki
einsdæmi sé horft
út fyrir landstein-
ana.
Vissulega
þekkjast slíkar
greiðslur erlendis
og jafnvel mun myndarlegri
ef út í það er farið. Það breyt-
ir því ekki að fyrir Ísland hef-
ur ekki reynst farsælt að
fylgja erlendu fordæmi í
þessu efni. Vonandi verða
slíkir kaupaukar fremur eins-
dæmi en fordæmi að þessu
sinni hér á landi.
Svimandi kaupaukar
hafa ekki orðið að
miklu gagni í ís-
lensku atvinnulífi}
Slæmt fordæmi
Þ
ar sem ég sat og horfði á Blu-ray
disk sem sýndi hverju hægt væri
að ná út úr milljón króna 70" sjón-
varpinu og Surround 9.1.2 hljóð-
kerfinu með Dolby Atmos og til-
heyrandi var ég skyndilega kominn inn í
grænt myrkur frumskógarins og svo fór að
rigna með skruggum og tilheyrandi. Stígðu
inn í frumskóginn! stóð á skjánum, Upplifðu
náttúruleg hljóð og raunverulega liti! Já, ein-
mitt, hugsaði ég, enda hafði ég aldrei heyrt
annan eins hljóm, og alls ekki úti í náttúrunni,
og aldrei séð aðra eins liti. Ekki einu sinni
með aðstoð löglegra eða ólöglegra vímuefna.
Í vikuritinu Fálkanum í júlí 1929 er fjallað
um nýja tækni sem kölluð var hljóðmyndir –
nýja tækni sem „verður eflaust til þess að
auka á vinsældir kvikmyndinna“, en höfundur
hafði minni trú á því að talmyndir myndu ná hylli. Þeim
var líka ekki ýkja vel tekið framan af, því þó að áhorf-
endur hafi strax fallið fyrir hljóðmyndum með vélar-
hljóðum, hófaglammi, braki og brestum, tóku þeir því
ekki eins vel þegar leikararnir fóru að tala því að radd-
irnar voru ekki nógu „náttúrulegar“. Að einhverju leyti
var það eflaust vegna þess að raddir leikaranna féllu
ekki að því sem áhorfendur höfðu ímyndað sér á meðan
myndirnar voru þöglar, en aðallega þó vegna þess að
kvikmyndasmiðir höfðu ekki ná tökum á hljóðmyndinni.
Já, og svo var það vegna þess að hljóðsmiðir sáu um að
búa til önnur hljóð en raddir og sáu til þess að þau voru
ekki bara náttúruleg, heldur ofurnáttúruleg.
Frægt myndskeið frá fyrri tíma er það
þegar breska leikskáldið George Bernard
Shaw birtist í stuttri fréttamynd Fox Movie-
tone. Þar talaði „mesti bókmenntasnillingur
heims“, eins og hann var kynntur, um sjálfan
sig og Mussolini meðal annars, en það sem
tímaritinu Photoplay fannst einna merkileg-
ast (næstmerkilegast reyndar, merkilegast
var hve Shaw væri kynþokkafullur á átt-
ræðisaldri) var brakið í mölinni þar sem
Shaw gekk rösklega í átt að myndavélinni.
Það brak var nefnilega svo eðlilegt og áber-
andi að það var hvorki eðlilegt né áberandi.
Jack Donovan Foley hét maður sem starf-
að hafði við útvarp en sneri sér síðan að hljóð-
vinnslu fyrir kvikmyndir og varð svo ágengt
að fagið er eiginlega kennst við hann, því að
þeir sem leggja það fyrir sig að smíða „nátt-
úruleg“ hljóð eru kallaðir Foley-listamenn, eða bara
„Foleyari“ – berja kálhausa til að líkja eftir því þegar
leikarar láta hendur skipta, sleikja höndina á sér þegar
líkja á eftir unaðsstund elskenda, nú eða nota kókos-
hnetur til að fanga „náttúrulegan“ hófadyn, samanber
heimildarmynd Monty Python-félaga um leitina að gral-
inu helga.
Allt frá árdögum kvikmyndanna hafa menn þannig
verið að „ljúga“ að okkur, að telja okkur trú um að svona
hljómi einmitt þetta atvik, og hitt hljómi akkúrat þannig.
Smám saman tökum við að trúa því og finnst það einmitt
náttúrulegt að heyra ónáttúruleg hljóð, eða ætti ég
kannski að segja ofurnáttúruleg. arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Ofurnáttúrulegur hávaði
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Raunverulegur og ímynd-aður styrkur Rússlandsundir stjórn VladímírsPútín forseta var til um-
ræðu á norðurslóðaráðstefnunni í
Tromsö í byrjun mánaðarins.
Bobo Lo, sérfræðingur hjá
bresku hugveitunni Chatham
House, sagði stöðu Rússlands á al-
þjóðavettvangi hafa veikst síðan
Pútín sneri aftur sem forseti 2012.
Áform um samvinnu Evrasíuríkja
undir stjórn rússneskra stjórnvalda
hefðu ekki borið tilætlaðan árangur.
Rússar ættu fáa bandamenn og
þyrftu mun meira á Kína að halda en
öfugt.
Katarzyna Zysk, dósent við
norska herháskólann (IFS) í Ósló,
segir að eftir að Pútín sneri aftur
sem forseti hafi borið á afturhvarfi
til meiri þjóðernis- og einangrunar-
stefnu. Áður en Pútín sneri aftur
hafi mikið verið rætt um metnað
Rússa á norðurskautssvæðinu. Það
hafi meira verið í orði en á borði.
Síðustu ár hafi fjárfesting
Rússa í hernaðaruppbyggingu á
norðurslóðum hins vegar aukist
mikið. Það hafi m.a. birst í þeirri
áherslu að endurbyggja herstöðvar
á austari hluta norðursvæðisins.
Sjá hættur í norðrinu
Zysk segir rússnesk stjórnvöld
sjá margar hættur í norðrinu sem
ógnað geti öryggi landsins í framtíð-
inni. Þar komi m.a. til hætta á olíu-
slysum, hryðjuverkum, fólksflutn-
ingum ólöglegra innflytjenda,
eiturlyfjasmygli og mögulegri
ásælni erlendra ríkja og alþjóðlegra
stórfyrirtækja í auðlindir Rússlands.
Napóleon og Hitler réðust með
heri sína inn í Rússland á sínum
tíma. Spurð um þessa sögu segir
Zysk að það eigi enn við að Rússar
óttist utanaðkomandi öfl. Það ýti
undir þá hugsun ráðamanna í Kreml
að landið sé eins og virki. Hún segir
Rússa ekki hafa efnahagslega burði
til að halda áfram svo hraðri hern-
aðaruppbyggingu. Fyrr en síðar
muni sá veruleiki sækja þá heim.
Stjórnvöld í Kreml hafi með
áróðri reynt að fylkja þjóðinni að
baki sér gegn utanaðkomandi hætt-
um. Vesturlöndum og efnahags-
þvingunum þeirra sé kennt um erf-
iða stöðu efnahagsmála. „Stjórnvöld
hafa eitt ár, kannski eitt og hálft ár,
til stefnu áður en viðhorf almennings
fara að breytast og fólkið fer að
kenna eigin yfirvöldum um.“
Þvinganirnar hafi haft áhrif
Arkady Moshes, sérfræðingur í
málefnum Rússlands hjá finnsku
rannsóknarstofnuninni í alþjóða-
málum (FIIA), segir aðspurður að
efnahagsþvinganir Vesturlanda
gegn Rússum hafi haft áhrif.
Máli sínu til stuðnings segir
Moshes að þvinganirnar hafi fyrir-
byggt frekari stigmögnun í Úkraínu.
Moshes telur jafnframt að þvingan-
irnar hafi haft áhrif á stefnumótun
rússneskra stjórnvalda. Fyrir tveim-
ur árum hafi margir litið svo á að
ESB myndi ekki megna að skapa
samstöðu með Úkraínu. Raunin hafi
verið önnur. Eftir fund leiðtoga
Úkraínu, Rússlands, Frakklands og
Þýskalands í Hvíta-Rússlandi
(Minsk II) um friðarumleitanir í
Úkraínu fyrir ári hafi virst sem
Rússar myndu geta ráðið útfærslu
friðarins í Úkraínu. Vegna
þvingananna sé nálgun stjórn-
valda í Kreml nú meira friðleit-
andi en ella. Moshes segir
marga á Vesturlöndum hafa þá
ranghugmynd af Pútín að
hann sé eins og stór-
meistari á skákborði al-
þjóðamála. Raunin sé
að Rússland sé að
veikjast á hans vakt.
Pútín sagður hafa
veikt stöðu Rússa
Forseti Sumir fræðimenn telja áhrif Rússlands fara þverrandi.
Dmítrí Tolopov, kennari við
alþjóðastjórnmáladeild ríkishá-
skólans í St. Pétursborg, segir
aðspurður að eftir nokkur ár
fari rússneskur olíu- og gasiðn-
aður að finna mikið fyrir efna-
hagsþvingunum Vesturlanda.
Rússar séu enda háðir tækni
og búnaði frá Vesturlöndum.
Spurður um horfur í rúss-
neskum efnahagsmálum, með
tilliti til umræddra þvingunar-
aðgerða, segir Tolopov að mik-
ill auður hafi safnast upp í
Rússlandi þegar olíuverð var
hátt á síðustu tíu árum. Sá
auður muni gera Rússum kleift
að standa storminn af sér á
næstu árum.
Undir lok fundarins í
Tromsö spurði blaðamaður
þýska vikuritsins Die Zeit
hvort þjóðernissinnar í
Rússlandi kynnu að beita
sér gegn Danmörku í
kapphlaupinu um
norðurpólinn.
Var þá hlegið í
salnum.
Háður vest-
rænni tækni
OLÍUGEIRINN Í RÚSSLANDI
Dmítrí
Tolopov
AFP