Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.04.2016, Blaðsíða 43

Kvennalisti, flokkur Vilmundar og fleiri flokkar
voru með grípandi stefnur um margt, óhefðbundnar
og áhugaverðar og iðulega settar fram með sannfær-
andi hætti og nýjabrumið heillaði marga.
Sumir framantalinna flokka voru um þær mundir
að auki um flest séríslenskir flokkar. Píratarnir voru
það ekki og eru það kannski ekki enn, þótt óhægt sé
að greina flokkinn. Í upphafi voru Píratar hluti af
erlendri bylgju. Hún reis hratt og hátt en hneig jafn-
fljótt niður aftur. Píratar eru hvergi pólitískt afl sem
horft er til af alvöru.
Um hvað?
Þegar sagt er að stefna Pírata hafi hverfst um það
að greiða götu (ólöglegs) niðurhals gæti það virst til-
raun til að gera lítið úr hreyfingunni. En það er ekki
rétt. Það er hins vegar erfitt að festa hendur á fyrir
hvað þessi stjórnmálahreyfing stendur. Það hefur
ekki skipt máli fram að þessu. En það mun gera það
eftir því sem kosningar nálgast og verði úrslit í ein-
hverri líkingu við núverandi kannanir mun það
skipta enn meira máli eftir kosningar.
Sá þingmaður Pírata sem sat á síðasta þingi, að
vísu undir öðrum hatti, hefur reynt að skipa breyt-
ingum á stjórnarskrá í öndvegi stefnunnar. Hefur
forystumaðurinn jafnvel sagt að það eigi að verða
ófrávíkjanleg krafa Pírata á næsta kjörtímabili að
þing sitji aðeins í 9 mánuði og afgreiði þá nýja
stjórnarskrá og komi aftur í gang tilraunum til að
færa Ísland inn í Evrópusambandið! Það er ekki að-
eins hér á landi sem menn lýsa ESB sem brennandi
húsi. Þeir eru margir og víða sem telja sambandið
þegar orðið að rjúkandi rúst. En Píratarnir virðast
tilbúnir að taka logandi keflið sem Samfylkingin
skaðbrenndi sig á og gera það að sínu öðru helsta
máli ásamt öðru baneitruðu, leifturárás á sjálfa Lýð-
veldisstjórnarskrána.
En þessi brennandi áhugi á stjórnarskránni er dá-
lítið sérkennilegur því ekki verður séð að þingmenn
Pírata hafi neinn áhuga fyrir því að farið sé eftir
stjórnarskránni sem sett var á Þingvöllum 17. júní
1944 og naut stuðnings allrar þjóðarinnar.
Á síðasta kjörtímabili setti ríkisstjórn Jóhönnu
Sigurðardóttir norskan mann í embætti seðla-
bankastjóra, þótt í hinni fáorðu stjórnarskrá lands-
ins sé beinlínis tekið fram að ekki megi skipa (og þar
með ekki setja) aðra en íslenska ríkisborgara í emb-
ætti á Íslandi. Þetta var ekki aðeins lögbrot heldur
beindist brotið gegn stjórnarskrá landsins. Það fólk
sem vildi setja Landsdóm yfir ráðherrum brást full-
komlega skyldu sinni þegar þetta augljósa mál varð
ekki tilefni slíks, á meðan óljós mál og ósannfærandi
voru dregin upp úr hatti í heiftúðugri tilraun til að
niðurlægja andstæðingana, formlega og óformlega.
Baráttumálið mikla um niðurhalið hefur öll einkenni
þess að stangast á við eignarréttarákvæði stjórn-
arskrárinnar.
Nýjustu áherslur
Og nú síðast sagði þessi helsti leiðtogi Pírata að for-
ystumönnum stjórnarandstöðunnar „hefði dottið í
hug að boða þingrof og kosningar“. Það er ekki heil
brú í þessari setningu. Bersýnilegt er að ekki var
borið við að kanna hvaða leiðbeiningar væru í stjórn-
arskrá um svo alvarlegt mál.
Grunnreglur stjórnarskrárinnar sem snúa að
þingrofi liggja fyrir. Menn þurfa ekki að velkjast í
vafa. Ætla mætti að allir sem gerðu tilkall til forystu
í stjórnmálum hefðu kynnt sér þær til fulls. Það er
ekki auðvelt að skilja hina miklu fylgisaukningu
Pírata í könnunum og einkum hversu lengi fylgið
hefur verið í háum hæðum. En það er ekki ósenni-
legt, eins og tilfelli Trumps vestra, að megn óánægja
með „ráðandi öfl“ hafi haft mikið að segja um þessa
þróun.
Núverandi ríkisstjórn gerði augljós mistök með
því að gera ekki glögg skil við Jóhönnustjórnina frá
fyrsta starfsdegi sínum. Hún er varla farin til þess
enn. Þótt það sé ekki sanngjarnt eru núverandi
stjórnarflokkar þess vegna óðara settir í sömu skál-
ina með þeim gömlu, þessa frægu skál, þar sem sami
grauturinn hefur komið sér fyrir svo lengi. Þar bít-
ast allir um að finna möndluna á botninum. En
möndlið og moðið í Washington er einmitt það sem
Trump hefur gert út á með góðum árangri vestra,
enn sem komið er. Það er engin ástæða til að ætla að
möndlið og moðið sé betur þokkað hér.
En rétt eins og hugsanlegt er að Trump sé sjálfur
tekinn að veifa sífellt fleiri veikleikum sínum framan
í kjósendur þá kann að fara svo að Píratar komi
stærsta skoðanakannanakúf sínum fyrir kattarnef
án verulegrar utanaðkomandi aðstoðar. En vandi er
um slíkt að spá.
En hvað sem því líður er ljóst að staðan í íslensk-
um stjórnmálum hefur sjaldan verið tvísýnni, brot-
hættari og óljósari en nú er og það er því miður trú-
verðug uppskrift að óvissu og erfiðleikum í
samfélaginu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
’
Og nú síðast sagði þessi helsti leiðtogi
Pírata að forystumönnum stjórn-
arandstöðunnar „hefði dottið í hug að
boða þingrof og kosningar“. Það er ekki
heil brú í þessari setningu. Bersýnilegt er
að ekki var borið við að kanna hvaða leið-
beiningar væru í stjórnarskrá um svo al-
varlegt mál.
3.4. 2016 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 43