Morgunblaðið - 04.05.2016, Blaðsíða 14

BAKSVIÐ
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is.
Starfshópur á vegum Reykjavíkur-
borgar um Elliðaárdalinn leggur til
að Borgarsögusafni verði falið að
gera húsakönnun á Toppstöðinni,
stærsta húsinu í dalnum, til að skil-
greina vandlega verndargildi þess.
Starfshópurinn gerir ráð fyrir því að
Toppstöðin verði ekki rifin, en segir
að gera þurfi nauðsynlegar endur-
bætur til að starfsemi í húsinu fari
fram í öruggu umhverfi. Einkum
þarf að tryggja að engin hætta stafi
af asbesti, en nóg er af því í húsinu.
Þá leggur starfshópurinn til að hald-
in verði hugmyndasamkeppni um
hvaða starfsemi gæti átt heima í
Toppstöðinni og þannig höfðað til
áhugasamra fjárfesta.
Þetta kemur fram í skýrslu starfs-
hópsins sem birt er á heimasíðu
Reykjavíkurborgar. Yfirskrift henn-
ar er „Sjálfbær Elliðaárdalur –
Stefna Reykjavíkur“.
Toppstöðin var vara- og álagsstöð
fyrir meginrafstöðina, Elliðaárstöð-
ina, og var tekin í notkun 1948.
Toppstöðin var notuð sem slík fram
á 8. áratug 20. aldar. Frum-
kvöðlasetur (toppstodin.is) hefur
verið rekið í húsinu frá árinu 2008.
Listamenn af ýmsu tagi hafa not-
fært sér aðstöðuna en einnig hafa
verið haldnir þar viðburðir af ýmsu
tagi. Talið er að ýmis fleiri tækifæri
séu fyrir fjölbreyttari starfsemi í
húsinu, m.a. möguleg þjónusta fyrir
þá sem heimsækja Elliðaárdal. Þá
telur starfshópurinn skynsamlegt að
skoða hvort sýningarhald um sögu
orkunýtingar og orkuframleiðslu
eigi heima í Toppstöðinni.
Gert var ráð fyrir að rífa húsið
Fram kemur í skýrslunni að í nú-
gildandi deiliskipulagi frá 1994 hafi
verið gert ráð fyrir því að Topp-
stöðin yrði rifin. Einnig kom fram í
samkomulagi Reykjavíkurborgar
við Landsvirkjun að húsið yrði rifið,
en samkomulagið var gert árið 2008
þegar borgin tók yfir þrjár lóðir í El-
liðaárdal, þar á meðal þá sem Topp-
stöðin stendur á.
Húsnæðið er ekki í góðu ástandi
og er kominn tími á talsvert viðhald.
Vandinn er sá að mikið asbest er í
veggjaklæðningum útveggjanna og
er varasamt að hrófla mikið við því
vegna mengunarhættu.
VSÓ Ráðgjöf áætlaði á þessu ári
að heildarkostnaður við að rífa húsið
ásamt kostnaði við að farga búnaði
innanhúss sé 140–160 milljónir
króna. Kostnaður við að fjarlægja
aðeins asbestið, án þess að rífa hús-
ið, er áætlaður 120–130 millljónir
króna. Ekki er hægt að fjarlægja as-
bestklæðninguna í útveggjum nema
að stálklæðning sé fjarlægð um leið
og endurnýjuð. Auk þess þyrfti að
endurgera þak hússins og er kostn-
aður við það metinn 60–80 milljónir
króna. Einnig var metinn kostnaður
við að loka asbestið inni. Það er
lykilforsenda fyrir aukinni og lang-
varandi starfsemi í Toppstöðinni.
Kostnaður við það er metinn á 75–85
milljónir kr. auk kostnaðarins við
endurgerð þaksins.
Hægt að tryggja skaðleysi
Aðgerðir til að tryggja skaðleysi
asbestsins með því að mála það, án
annars viðhalds á byggingunni,
kosta 5–10 milljónir kr. samkvæmt
áætlun. Starfshópurinn um Elliðaár-
dal telur að slík aðgerð sé nauðsyn-
leg og mögulega nægjanleg til að
tryggja að núverandi starfsemi geti
haldið áfram í Toppstöðinni í
óbreyttri mynd. Aftur á móti þykir
ljóst að meira viðhalds er þörf ef
auka á starfsemina í húsinu.
Áður en tillögur starfshópsins
verða lagðar fyrir borgaryfirvöld til
samþykktar á að kynna þær fyrir
hagsmunaaðilum og almenningi. Öll-
um er frjálst að skila umsögnum eða
athugasemdum við skýrsluna. Um-
sagnarfresturinn rennur út 27. maí
næstkomandi.
Kostnaðarsamt við-
hald á Toppstöðinni
 Stærsta húsið í Elliðaárdal er að stórum hluta úr asbesti
Morgunblaðið/Golli
Toppstöðin Í húsinu er enn töluvert mikill búnaður frá því það var notað til
raforkuframleiðslu. Þar eru nú starfrækt m.a. frumkvöðlasetur og listiðja.
14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 4. MAÍ 2016
SKRÁNING ER HAFIN Á BALLET.IS EÐA INFO@BALLET.IS
KLASSÍSKI LISTDANSSKÓLINN
INNTÖKUPRÓF FYRIR SKÓLAÁR 2016-2017
Hnykkt er á ákvæðum um hags-
munaárekstra í siðareglum fyrir ráð-
herra sem núverandi ríkisstjórn
samþykkti í gær.
Í lögum um stjórnarráð Íslands er
kveðið á um að ríkisstjórnin sam-
þykki siðareglur fyrir ráðherra. Jó-
hanna Sigurðardóttir forsætisráð-
herra gaf út slíkar reglur fyrir
ráðherra sína í mars 2011. Sigmund-
ur Davíð Gunnlaugsson forsætisráð-
herra gaf ekki út nýjar reglur fyrir
sína ríkisstjórn en fram kom að hann
liti svo á að siðareglur síðustu ríkis-
stjórnar giltu. Um gildi þess var
ágreiningur og fann umboðsmaður
Alþingis að því að reglurnar væru
ekki formlega staðfestar.
Í reglunum sem Sigurður Ingi Jó-
hannsson forsætisráðherra birti í
gær eru hagsmunaárekstrar skil-
greindir nánar en í fyrri reglum:
Ráðherra forðast árekstra á milli al-
mannahagsmuna annars vegar og
fjárhagslegra eða persónulegra
hagsmuna sinna eða fjölskyldu hins
vegar [...]. Hagsmunaárekstrar sem
ber að forðast ná samkvæmt þessu
til hagsmuna fjölskyldu ráðherrans,
auk hans eigin. Þá er kveðið á um að
takist ráðherra ekki að koma í veg
fyrir hagsmunaárekstra af þessu
tagi skuli hann upplýsa um þá.
Fagnar nýjum reglum
Fleiri orðalagsbreytingar eru
gerðar á siðareglunum. Þannig er
beinlínis tekið fram að ráðherra
skuli fylla út eyðublað á vegum skrif-
stofu Alþingis til þess að upplýsa um
fjárhagsleg hagsmunatengsl.
Sigurður Ingi Jóhannsson for-
sætisráðherra fagnar því að ríkis-
stjórnin hafi nú sett ráðherrum siða-
reglur með formlegum hætti, að því
er haft er eftir honum í fréttatil-
kynningu ráðuneytisins um siðaregl-
urnar. helgi@mbl.is
Hnykkt á ákvæð-
um um hagsmuni
 Ríkisstjórnin setur
ráðherrum siðareglur
með formlegum hætti
Morgunblaðið/Eggert
Ráðherrar Ríkisstjórn Sigurðar
Inga Jóhannssonar með forseta.
„Forkönnun sem
fornleifafræð-
ingar gerðu í
fyrra bendir til að
skammt norðan
við bæjarhúsin á
Þingeyrum séu
miklar minjar.
Rúst klaustur-
kirkjunnar er
fundin og virðist
tiltölulega vel
varðveitt enda er hún nokkuð djúpt í
jörðu,“ segir Ingimundur Sigfússon,
fv. sendiherra, eigandi Þingeyra í
Austur-Húnavatnssýslu. Í sumar
hefjast fræðilegar rannsóknir á Þing-
eyraklaustri, þar sem grafið verður í
fornum rústum. Meira hangir þó á
spýtunni í Þingeyraverkefninu, eins
og það er kallað, til að mynda rann-
sóknir á vistfræði staðarins og ná-
grenni hans á miðöldum og loks at-
huganir á handritamenningu
miðalda, í samstarfi við Snorrastofu í
Reykholti í Borgarfirði.
Í vistfræðiþættinum verður horft
til greininga á frjókornum og jarð-
vegi. Með því á að varpa ljósi á vist-
fræðilegar aðstæður í Húnaþingi á
tíma klaustursins, sem rekið var frá
1133 til 1551, lengur en nokkurt ann-
að á landinu.
Þingeyrajörðin er í eigu Ingimund-
ar og Valgerðar Valsdóttur, konu
hans. Þau hafa verið áfram um rann-
sóknir á staðnum og hafa í því efni
notið stuðnings Björns Bjarnasonar,
fv. ráðherra. Leitað var til Þjóðminja-
safnsins fyrir nokkrum árum um að
koma rannsóknaverkefni á staðnum
af stað, eins og nú er orðið.
Þeir sem stýra rannsóknum á
Þingeyrum og einstaka þáttum
þeirra eru Steinunn Kristjánsdóttir,
prófessor í fornleifafræði við Háskóla
Íslands, Egill Erlendsson, lektor í
landfræði við Háskóla Íslands, og
Bergur Þorgeirsson, forstöðumaður
Snorrastofu.
Reynslan nýtist
„Steinunn fornleifafræðingur sýndi
þessu verkefni áhuga. Þegar hún kom
að málinu var hún að ljúka rann-
sóknum sínum á Skriðuklaustri og
nýtist reynslan þaðan á Þingeyrum,“
segir Ingimundur. Hann segir að-
markvissar rannsóknir, sem hefjist
að ári, verði undirbúnar sumarið
2016.
„Við væntum að þetta verkefni geti
eflt atvinnulífið á svæðinu og rennt
stoðum undir til dæmis vísindastarf
og ferðaþjónustu hér um slóðir. Það
sem er samt kjarni málsins nú, er að
ekkert annað klaustur frá hinum
kaþólska tíma Íslandssögunnar hefur
verið rannsakað eins ítarlega og hér
er áformað að gera,“ segir Ingimund-
ur sem situr í stjórn Þingeyraverk-
efnisins auk Guðrúnar Nordal, for-
stöðumanns Stofnunar Árna
Magnússonar í íslenskum fræðum, og
Björns Bjarnasonar sem er formað-
ur. sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Húnaþing Það er við þessa flöt á Þingeyrum sem rannsóknir verða gerðar.
Rannsaka rústir
klaustursins forna
 Þingeyraverkefnið hefst í sumar
Ingimundur
Sigfússon