Orð og tunga - 01.06.2013, Blaðsíða 77

67
Þórdís Úlfarsdóttir: islex - norræn margmála orðabók
7 Frekari þróun og notkunarmöguleikar
Verkefni eins og islex felur í sér marga spennandi möguleika til
frekari þróunar. Hægt er til dæmis að bæta við fleiri tungumálum í
gagnagrunninn, og í undirbúningi er að finnska verði sjötta markmál
orðabókarinnar. Einnig hafa enska, franska og þýska verið nefndar til
sögunnar sem vænlegir kostir.
islex er nú gefin út sem veforðabók en útgáfuformið getur breyst
með tímanum. Þegar upphaflega var gengið til samstarfs við sænska
og norska aðila stóð til að islex yrði prentaðar orðabækur milli ís-
lensku og sænsku annarsvegur og íslensku og norsku hinsvegar. Það
fyrirkomulag getur vel orðið að veruleika en hafa þarf í huga að tals-
verður kostnaður fylgir umbroti og prentun orðabóka. Ennfremur er
þá lokað fyrir möguleikann á viðbótum og leiðréttingum sem svo fyr-
irhafnarlítið er að bæta inn í rafrænt verk. Á móti kemur að prentuð
orðabók hefur ætíð nokkurn híbýlaþokka í bókahillu eða á borði og
sumir vilja frekar nota orðabækur á pappír en í tölvu.
Með tilkomu rafbóka og lestölva (lesbretta) er orðið til þriðja sniðið
sem hvorki er á vef né pappír. Vel má vera að slík útgáfa á islex líti
dagsins ljós innan fárra ára. Orðabækur á geisladiskum hafa áður
gegnt svipuðu hlutverki en útgáfa efnis á geisladiskum hefur nú að
miklu leyti vikið fyrir öðrum miðlum.
islex er líka kjörinn efniviður í nýja íslensk-íslenska orðabók, en
slíka bók af hentugri stærð hefur sárlega vantað í nokkra áratugi. Sam-
hliða vinnunni við islex hefur orðið til stofn í nýja íslenska orðabók
yfir nútímamálið með vandlega völdum uppflettiorðum, orðskýring-
um og notkunardæmum. Orðskýringar á íslensku í islex eru upp-
haflega tilkomnar til þess að auðvelda þýðendunum verk sitt en þær
hafa gert það að verkum að vísir að íslensk-íslenskri orðabók hefur
myndast sem hliðarafurð. Skýringarnar eru þó ekki alltaf nægilega
vandaðar til að vera birtingarhæfar eins og sakir standa. Ekki þyrfti
þó mjög mikla viðbótarvinnu til að hægt væri að gefa út handhæga,
meðalstóra íslenska orðabók.
Eins og hún er hönnuð hentar iSLEX-orðabókin vel til að nota við
tungumálakennslu í skólum þar sem hún er mjög þægilegt verkfæri.
Einnig er hún kjörin til þess að búa til kennsluefni fyrir grunnskóla
og menntaskóla, og hefur nú þegar verið unnið slíkt verkefni fyrir
menntaskóla (sjá ioiviu.flensborg.is/islex).
islex er ekki aðeins orðabók heldur hefur sprottið af verkefninu
stórt gagnasafn um norrænu tungumálin. Sérhvert íslenskt uppfletti-