Orð og tunga - 01.06.2013, Blaðsíða 84

74
Orð og tiinga
er eingöngu ætluð íslenskum notendum eða hvort frönskumælandi
notendur eru einnig hafðir í huga. Staldrað er við eitt helsta hlutverk
tvímála orðabóka, það er að gefa upp jafnheiti á markmálinu fyrir hvert
uppflettiorð viðfangsmálsins og hugað að því hvaða skilyrði þýðing
uppflettiorðs þarf að uppfylla til að geta talist eiginlegt jafnheiti. Olík-
ar notendaþarfir verða skoðaðar með hliðsjón af fræðilegri umfjöllun
um efnið og reynt að svara því hvernig hægt sé að taka tillit til beggja
notendahópa, Islendinga sem og frönskumælandi. I því samhengi
verða áhrif útgáfuformsins tekin til athugunar og úrlausnir sem raf-
rænar orðabækur bjóða upp á kannaðar, einkum íslensk-norræna vef-
orðabókin islex og tvímála orðabókin Le Grand Robert & Collins: dic-
tionnaire anglais-franqais, franqais-anglais? Dæmi verða tekin til að sýna
upplýsingar sem ættu að koma fram í nýrri íslensk-franskri orðabók
til þess að hún gefi sem besta mynd af notkun markmálsins innan
ramma tvímála orðabókarlýsingar og geti þannig orðið betra tæki
í tungumálanámi. I viðauka er að finna nokkrar orðsgreinar í heild
sinni. Þess ber að geta að ekki er um eiginlegt orðabókarverkefni að
ræða heldur tillögur að orðsgreinum í mögulegri íslensk-franskri
orðabók. I lokaorðum verða niðurstöður dregnar saman.
2 Tvímála orðabækur milli íslensku og frönsku
Fyrstu orðabækurnar fyrir tungumálaparið íslensku og frönsku sem
komu út voru bækur Páls Þorkelssonar íslenzk orðabók með frakknesk-
um þýðingum frá árinu 18883 4 og Frönsk-íslenzk orðabók frá 1914. Gérard
Boots birti Franskt-íslenzkt orðasafn 1948 en síðar kom út eftir hann
Frönsk-íslenzk orðabók (1953) með viðaukum eftir Þórhall Þorgilsson.5
Sú síðarnefnda er enn fáanleg en notkun hennar hefur vikið fyrir nýrri
fransk-íslenskri orðabók sem kom út árið 1995 og nefnist Frönsk-íslensk
orðabók.6 Hún var gerð á grunni frönsku orðabókarinnar Micro-Robert
3 Hér eftir verður vísað til þessarar orðabókar með skammstöfuninni GRC. Enskur
titill orðabókarinnar er Tlw Collins Robert French Dictionary: English-French, French-
English. Um er að ræða orðabók á CD-Rom diski frá 2008 en einnig er hægt að
kaupa aðgang að orðabókinni á netinu.
4 Einungis 1. bindið (a-alblindur) kom út.
5 A vefsíðu Stofnunar Arna Magnússonar í íslenskum fræðum er Skrá um orðabækur
og orðasöfn sem varða íslensku, þar sem finna má yfirlit yfir velflestar orðabækur sem
hafa verið gefnar út og varða íslensku.
6 Orðabókin var eingöngu gefin út á íslandi og stoðmálið er íslenska sem bendir til
þess að hún hafi einkum verið ætluð Islendingum til að skilja frönsku.