Orð og tunga - 01.06.2015, Blaðsíða 117

Katrín Axelsdóttir: Beyging og merking orðsins hjalt
105
En orðið hilt virðist þó geta haft víðari merkingu en 'meðalkafli'. Á
Mynd 2 má sjá ensk heiti ýmissa sverðshluta en myndin er í Wikipediu-
grein um hilt:
Þarna er meðalkaflinn kallaður grip en hilt er, eins og sjá má, látið
ná yfir fleira. Það nær yfir efra hjalt, meðalkafla og fremra hjalt, þ.e.
allt nema brandinn.8 Þarna hefur hilt því sömu merkingu og fleirtalan
hjölt (hjglt) er sögð hafa stundum í forníslensku, sbr. merkinguna 'hele
grebet' sem nefnd var í 5.1, þ.e. allt ofan brands. Þessar upplýsingar
virðast stangast á við það sem kemur fram í orðabókum. Hjá Cleasby
er sérstaklega tekið fram að merking hilt sé önnur en í norrænu og
þetta stangast augljóslega á við þau ummæli. En það er ekki víst
að þetta stangist beinlínis á við enskar orðabækur. Þar er talað um
handle sem vissulega getur verið 'meðalkafli'. En það gæti líka verið
að með handle sé átt við handfang í víðari skilningi, þ.e. meðalkafla
og aðliggjandi hlífar.
Það sem hefur komið fram hér og í 5.1 er til glöggvunar tekið sam-
an í (10):
8 Það er kannski ekki alveg ljóst á myndinni hvort hilt nær yfir fremra hjalt. En
það kemur skýrt fram í texta greinarinnar: „The hilt [...] of a sword is its handle,
consisting of a guard, grip and pommel." Guard merkir hér það sem kallað er
cross-guard á Mynd 2, þ.e. 'fremra hjalt'.