Morgunblaðið - 16.06.2016, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. JÚNÍ 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Brexit, það erað segjaþjóð-
aratkvæða-
greiðslan sem
fram fer í Bret-
landi eftir rétta
viku um það hvort Bretland
vill segja sig úr Evrópusam-
bandinu, verður æ meira
spennandi. Þegar lagt var upp
í þann leiðangur að leyfa Bret-
um að kjósa um hvort þeir
vildu vera eða fara töldu
Cameron og aðrir stuðnings-
menn þess að vera að slag-
urinn mundi örugglega vinn-
ast. Atkvæðagreiðslan átti að
þagga niður í þeim röddum
sem vilja út og þar með stuðla
að einingu í Íhaldsflokknum,
en hann hefur verið klofinn í
málinu.
Undanfarna mánuði hefur
hins vegar orðið ljóst að því
fer fjarri að aðildarsinnar geti
verið öruggir um sigur. Og síð-
ustu daga hafa nokkrar kann-
anir í röð sýnt að meirihluti
Breta vill út úr ESB.
Ýmsar ástæður eru fyrir því
að svo margir Bretar vilja út,
en þeirra á meðal eru þeir
slöku samningar sem Cameron
náði við sambandið í aðdrag-
anda kosninganna. Hann lagði
af stað með kröfugerð til að
treysta sjálfstæði Bretlands,
en sá leiðangur reyndist að
mestu leyti sneypuför og Bret-
landi býðst eftir sem áður í
meginatriðum það sama og
öðrum aðildarríkjum: aðild að
ESB.
En hvað sem sérstökum
samningum Camerons við
ESB líður þá er helsta ástæða
þess að fleiri Bretar segjast nú
vilja út en vera inni að öllum
líkindum sú tilhneiging ESB
að auka sífellt afskipti sín af
innanríkismálum aðildarríkj-
anna og ganga inn á það svið
sem heyrir undir
fullveldi þeirra.
Aðrar ástæður eru
getuleysi forystu-
manna ESB til að
taka á vanda-
málum á borð við
flóttamannastraum og svo
efnahagsástandið í ríkjum
ESB, sem réttilega hefur verið
líkt við brennandi hús.
Óvissan um framtíð Evrópu-
sambandsins og framtíð-
arhorfur í Evrópu og ná-
grannaríkjunum er gríðarleg
um þessar mundir. Í næstu ná-
grannaríkjum ESB í austri og
suðri eru miklar deilur og jafn-
vel skæð stríð. Hvert þetta
leiðir veit enginn og Evrópu-
sambandið hefur sannarlega
ekki borið gæfu til að taka með
farsælum hætti á þessum
vanda. Saga sambandsins í ut-
anríkismálum er raunar öll á
þann veg, eins og til dæmis má
sjá af blóðugum bræðravígum
á Balkanskaga sem enn eru í
fersku minni.
Ákveði Bretar að yfirgefa
sambandið bætist nýr óvissu-
þáttur við um framtíð Evrópu-
sambandsins. Á tímum sem
þessum er sannarlega þörf á
því að haldið sé þétt um hags-
muni Íslands í utanríkismálum
og að öll sú reynsla sem í boði
er verði nýtt til að tryggja
stöðu landsins. Ef marka má
kannanir vegna þingkosninga
hér á landi er ekki útlit fyrir
að þetta óvissuástand hafi
fengið nægt vægi í um-
ræðunni. Hið sama gildir um
forsetakosningarnar sem
standa nær okkur í tíma. Ís-
land þarf á því að halda að
hvarvetna í stjórnkerfinu og
meðal forystumanna þjóð-
arinnar sé næg þekking og
reynsla fyrir hendi til að sigla
fleyinu farsællega í gegnum
ólgusjóinn.
Óvissan í utanríkis-
málum er mikil um
þessar mundir og
gæti magnast enn}
Áhrif Brexit á Ísland
Öldungadeildsvissneska
þingsins sam-
þykkti í gær að
draga til baka um-
sókn landsins um
aðild að Evrópusambandinu.
Áður hafði neðri deild þings-
ins samþykkt það sama. Á
þessari stundu var þetta meira
formsatriði en nokkuð annað,
þar sem ekkert hafði þokast í
átt til aðildar frá árinu 1992
þegar svissneskir kjósendur
höfnuðu því að ganga í Evr-
ópska efnahagssvæðið.
Sú ákvörðun að draga um-
sóknina til baka segir hins
vegar ýmislegt um ástand
mála í Evrópu. Svisslendingar
meta stöðuna svo að betra sé
að allt sé á hreinu
varðandi vilja
Svisslendinga
gagnvart Evrópu-
sambandinu, frek-
ar en að aðild-
arumsókn fái áfram að
„malla“, engum til gagns með
tilheyrandi óvissu.
Og þetta er auðvitað rétt
mat hjá Svisslendingum. Vilji
ríki ekki ganga í Evrópusam-
bandið á það ekki að láta um-
sókn um aðild liggja ófrá-
gengna hjá framkvæmda-
stjórninni. Umsóknina á að
afturkalla með formlegum
hætti og svo geta samskiptin
haldið áfram með eðlilegum
hætti án þess að gömul um-
sókn skyggi þar á.
Sviss stígur skref
sem Ísland þarf
einnig að stíga}
Umsóknin dregin til baka Í
slenska karlalandsliðið í fótbolta hefur
verið til umfjöllunar í öllum helstu fjöl-
miðlum heims eftir frábært jafntefli
gegn Portúgal og það verður bara að
segjast að við komum nokkuð vel út.
Eins og það hafi ekki þegar verið nógu auð-
velt að halda með litla Íslandi að þá þurfti einn
færasti fótboltamaður heims að gera grín að
okkur. Smáþjóðinni á sínu fyrsta stórmóti.
Þessu má kannski helst líkja við hrekkjusvín
sem hlær og bendir á lítinn hvolp á sama
augnabliki og hann skríður saklaus úr móð-
urkviði.
Allt í einu erum við krúttleg og hógvær þjóð
sem grét og orgaði af gleði yfir jafntefli og vor-
um uppnefnd fyrir. Hvílíkir smáborgarar! Af
hverju vildum við ekki meira og hvers vegna
stefndum við ekki hærra? Meintur und-
irlægjuháttur er það mikill að starfsmönnum á vinnustað
mínum var boðið upp á kökur vegna sigursins sem var
næstum því okkar. Ég leyfi mér að efast um að frænka
hans Ronaldos í Portúgal hafi fagnað úrslitunum með því
að slafra í sig marsipantertusneið í gegnum gleðitárin.
Að minnsta kosti ekki ef henni kippir í kynið.
Þetta er skemmtileg nýbreytni og tilbreyting frá
„Ísland best í heimi“ viðhorfinu sem oft virðist umlykja
land og þjóð og fagna ég því. Þetta samstillta átak lands-
liðsins og Ronaldos er líklega eitthvað sem almanna-
tenglar á Íslandsstofu geta vart metið til fjár og þá sér-
staklega í ljósi síðustu fjölmiðlarassíu
Íslendinga sem var af heldur neikvæðari toga
og tengdist suðrænum eyjum og skatt-
skjólum. Hógværð og lítillæti voru sennilega
ekki fyrstu orðin sem komu upp í hugann þeg-
ar Ísland bar á góma.
Reyndar virðast flestir njóta þess ágætlega
að baða sig upp úr nýfengnum dýrðarljóma
hófseminnar og kannski erum við bara orðin
best í heimi í því að vera hógvær og sátt við
okkar? Má það eða er hógværðin þá úr sér
gengin? Þetta er allt of fíngerð lína að feta.
Það felst mikill styrkur í því að viðurkenna
veikleika sína og hegða sér samkvæmt því.
Hvað þetta Evrópumót varðar virðist það ekk-
ert vandamál og eru flestir fullkomlega með-
vitaðir um okkar stöðu í samfélagi fótbolta-
stórþjóða. Sigurinn var þegar í höfn þegar
flautað var til leiks og hver áfangi sem á eftir fylgir er
bara tær snilld líkt og einhver sagði. Þetta mót hefur að
minnsta kosti alla kosti að bera til að draga konu eins og
mig, sem almennt sýnir fótbolta takmarkaðan áhuga, í
fánalitunum að skjánum. Hérna erum við með hetjurnar
sem risu úr öskustónni (íslenska liðið að sjálfsögðu),
vonda karlinn (hæ Ronaldo!) og gott þemalag (má ég
heyra: „sól slær silfri á voga“).
Ég get að minnsta kosti ekki beðið eftir næsta leik og
mun fagna elsku strákunum okkar alveg óháð gengi eins
og sönnum smáborgara sæmir! sunnasaem@mbl.is
Sunna Sæ-
mundsdóttir
Pistill
Af skúrkum og smáborgurum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Hjörtur J. Guðmundsson
hjortur@mbl.is
Varnarmálaráðherra Banda-ríkjanna, Ashton Carter,kallaði eftir því á fundivarnarmálaráðherra aðild-
arríkja Atlantshafsbandalagsins
(NATO) sem fram fór í Brussel í gær
að bandalagið kæmi í auknum mæli
að hernaðaraðgerðum gegn hryðju-
verkasamtökunum Ríki íslams í Sýr-
landi og Írak. NATO hefur til þessa
meðal annars tekið að sér að þjálfa
íraska liðsforingja í Jórdaníu og hef-
ur einnig til skoðunar að taka að sér
slíka þjálfun í Írak.
Jens Stoltenberg, framkvæmda-
stjóri NATO, upplýsti ennfremur á
blaðamannafundi í gær að bandalagið
hefði í hyggju að leggja til AWACS-
ratsjárflugvélar í baráttunni gegn
hryðjuverkasamtökunum. Carter
sagði á blaðamannafundi í gær í höf-
uðstöðvum NATO í Brussel að það
sem bandalagið hefði gert til þessa og
til stæði að það gerði væri mjög já-
kvætt en mun meira þyrfti til. Mögu-
leikarnir á að tortíma Ríki íslams
færu vaxandi og NATO gæti tekið
þátt í því umfram það sem rætt hefði
verið um á fundi varnarmálaráðherr-
anna.
Straumhvörf í starfseminni
Fundur varnarmálaráðherr-
anna, sem var undirbúningur fyrir
leiðtogafund aðildarríkja NATO sem
fara mun fram í Varsjá höfuðborg
Póllands í byrjun júlí, snerist hins
vegar að mestu um stöðu varnarmála
í Austur-Evrópu vegna ástandsins í
Úkraínu. Tekin var ákvörðun um að
staðsetja fjögur herfylki í Eistlandi,
Lettlandi, Litháen og Póllandi eins
og Morgunblaðið fjallaði um fyrr í
vikunni. Tryggja á að alltaf verði full-
skipuð fjögur herfylki í löndunum
fjórum sem öll eru aðilar að NATO.
Gert er ráð fyrir að aðildarríki banda-
lagsins skiptist á að manna herfylkin
en endanleg ákvörðun um útfærslu
þeirra bíður leiðtogafundarins.
Stoltenberg upplýsti þó í gær að
á fundi varnarmálaráðherranna
hefðu mörg ríki boðist til þess að
leggja fram mannskap og búnað til
herfylkjanna. Einnig væri til skoðun-
ar að fjölþjóðlegt herfylki yrði stað-
sett í Rúmeníu að ósk þarlendra
stjórnvalda vegna hernaðarumsvifa
Rússa á Svartahafi.
Talið er að herfylkin muni hafa á
að skipa í kringum 2.000-2.500 manns
en ákvörðun um það liggur ekki fyrir.
Herfylkin eru þó aðeins hugsuð sem
framvarðarsveitir en að baki þeim
verða 40 þúsund manna viðbragðs-
sveitir NATO. Þar af 5 þúsund her-
menn sem geta brugðist við innan
fárra daga.
Framkvæmdastjórinn lagði
áherslu á það við blaðamenn að
straumhvörf hefðu orðið í starfsemi
NATO undanfarin tvö ár eða svo.
Eftir mikinn niðurskurð allt frá því
að kalda stríðinu lauk væru ríki
bandalagsins aftur farin að leggja
aukna fjármuni til varnarmála. End-
urskoðun hefði að sama skapi átt sér
stað á verkefnum NATO í ljósi
breyttra aðstæðna. Þannig hefði mik-
il vinna farið fram á vettvangi banda-
lagsins til þess að bregðast við
svokölluðum blönduðum hern-
aði líkt og Rússar hefðu beitt til
þess að leggja undir sig Krím-
skaga. Vísaði hann til þess að
ómerktir rússneskir hermenn
hefðu komið þeirri þróun mála
af stað með aðgerðum
innan landamæra
Úkraínu á Krímskaga.
Þessari aðferðafræði
væri einnig beitt í
austurhluta Úkraínu
til þess að styðja við
aðskilnaðarsinna
þar.
Vill virkara NATO
gegn Ríki íslams
AFP
Varnir Ashton Carter, varnarmálaráðherra Bandaríkjanna, kallaði eftir
því í gær að NATO kæmi í auknum mæli að baráttunni gegn Ríki íslams.
Tekin hefur verið ákvörðun á
vettvangi Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) um að
tölvuárásir á aðildarríki banda-
lagsins séu jafnalvarlegar og
hefðbundnar árásir og geti fyrir
vikið virkjað 5. grein stofnsátt-
mála þess sem kveður á um að
árás á eitt ríkjanna sé árás á
þau öll. Þetta kom meðal ann-
ars fram í máli Jens Stolten-
bergs, framkvæmdastjóra
NATO, á blaðamannafundi í
gær.
Stoltenberg sagði tölvuá-
rásir í dag orðnar að nær
óaðskiljanlegum hluta hern-
aðarátaka nútímans og fyrir
vikið væri nauðsynlegt að
taka þær föstum tök-
um. Þannig stæði
til að mynda til að
skipa sérstakan
yfirmann varna
gegn tölvuárásum
á vegum banda-
lagsins.
Tölvuárásir
á við aðrar
ATLANTSHAFSBANDALAGIÐ
Jens
Stoltenberg