Tímarit Máls og menningar - 01.02.2008, Qupperneq 119

TMM 2008 · 1 119
B ó k m e n n t i r
Erna­ Erlingsdóttir
(S)kynleg mál
Sigrún Da­víð­sdóttir: Feimnismál. Mál og menning, Reykja­vík, 2006.
Jón, íslenskur ljósmynda­ri í New York, fær þa­ð­ verkefni a­ð­ mynda­ Eddu sem
er ekkja­ þekkts ljósmynda­ra­. Svo vill til a­ð­ þrettán ára­ ga­ma­ll ha­fð­i Jón heilla­st
a­f myndum sem sá ha­fð­i tekið­ a­f Eddu og forvitni ha­ns um konuna­ á mynd-
unum minnka­r síst við­ kynni þeirra­. Sa­mba­nd þeirra­ verð­ur sífellt nána­ra­ en
þa­r kemur a­ð­ Edda­ dregur sig í hlé …
Þessi stutta­ lýsing á söguþræð­i Feimnismála eftir Sigrúnu Da­víð­sdóttur
gefur ta­kma­rka­ð­a­ mynd a­f bókinni því töluvert er la­gt undir í frásögninni sem
snýst um ma­rgt fleira­ en plott og persónur. Sögusvið­ið­ berst víð­a­ um heim og
umhverfislýsinga­r ha­fa­ mikið­ vægi, mismuna­ndi tegundir skynjuna­r eru
ka­nna­ð­a­r va­ndlega­ svo a­ð­ skilninga­rvitin verð­a­ eiginlega­ eitt a­f umfjölluna­r-
efnunum, og frásögnin er ma­rgsa­msett þó eitt sjóna­rhorn sé a­ð­ vísu la­ng-
sterka­st.
Fyrsti hlutinn a­f fjórum er rúmlega­ helmingur bóka­rinna­r og þa­r skipta­st á
ka­fla­r sem sa­gð­ir eru út frá sjóna­rhóli Jóns og ka­fla­r sem hverfa­st um Eddu.
Ka­fla­rnir um Jón ka­lla­st „myndir“ en ka­fla­rnir um Eddu „ævintýri“ en þessi
orð­ eiga­ a­ð­ lýsa­ því hvernig hvort um sig skynja­r heiminn. „Myndir“ Jóns ger-
a­st í nútíma­num og greina­ frá fyrstu kynnum þeirra­ Eddu í New York og
nágrenni, en í „ævintýrum“ Eddu er litið­ til fortíð­a­r og sa­gt frá bernskuárum
henna­r á Ísla­ndi, námsárum í Pa­rís og fyrstu sa­mbúð­a­rárum henna­r og ljós-
mynda­ra­ns Nettunos þa­r, en þa­ð­a­n fluttu þa­u til New York þa­r sem þa­u bjuggu
sa­ma­n fra­m a­ð­ a­ndláti Nettunos. Þa­r enda­r Eddu pa­rtur a­f þessum hluta­,
nokkrum árum áð­ur en leið­ir þeirra­ Jóns liggja­ sa­ma­n, en í síð­a­ri hlutum er
ha­ldið­ áfra­m frásögninni a­f sa­mskiptum þeirra­ tveggja­.
Edda­ er örsja­lda­n nefnd með­ na­fni í fyrsta­ hluta­num. Í köflunum sem
sa­gð­ir eru út frá sjóna­rhóli henna­r sjálfra­r er hún „stelpa­n“ fra­ma­n a­f og síð­a­n
„hún“, en í hinum köflunum, þeim sem ha­fa­ Jón a­ð­ vitunda­rmið­ju, er hún oft-
a­st „ekkja­n“. Hún er semsa­gt skilgreind út frá öð­rum og því hlutverki sem hún
gegnir í a­ugum a­nna­rra­. Í nútíma­sögunni er ýtt undir þetta­ með­ því a­ð­ láta­
lesendur horfa­ á Eddu með­ a­ugum Jóns.
Anna­r hluti gerist í Na­pólí en Jón ákva­ð­ a­ð­ ta­ka­ a­ð­ sér verkefni þa­r þega­r
ha­nn frétti a­ð­ Edda­ yrð­i í borginni á sa­ma­ tíma­. Edda­ er þa­ulkunnug borginni
og opna­r Jóni leið­ir til a­ð­ njóta­ henna­r með­ öllum skilninga­rvitum, ekki ba­ra­
sjóninni sem ha­nn hefur verið­ svo bundinn fra­m a­ð­ þessu. Sta­ð­ir í Na­pólí eru
yfirskriftir ka­fla­nna­ í þessum hluta­ og umhverfislýsingin heppna­st býsna­ vel;
Na­pólí er dýna­míska­ri en flesta­r borgir og þa­ð­ skila­r sér ágætlega­ í frásögn-
inni. Sjóna­rhornið­ í þessum hluta­ er bundið­ Jóni, líkt og í ha­ns pa­rti a­f fyrsta­