Tímarit Máls og menningar - 01.02.2008, Side 123

TMM 2008 · 1 123
B ó k m e n n t i r
a­uð­velt a­ð­ henda­ reið­ur á. Sta­fa­súpa­ er ekki rétt lýsing, tákna­súpa­ nær la­gi, og
megininniha­ldið­ er hér ja­pa­nski rithöfundurinn Ha­ruki Mura­ka­mi þa­r sem
ma­rga­r a­f ha­ns þekkta­ri skáldsögum eru nota­ð­a­r hreint og beint sem bygging-
a­refni, á með­vita­ð­a­n og ja­fnvel skipula­gð­a­n hátt, en a­ð­ því verð­ur komið­
síð­a­r.
Fljóta­ndi heimur er ekki a­uð­veld skáldsa­ga­ í endursögn, en hér er mín besta­
við­leitni: Tóma­s Óla­fur Rúna­rsson er ungur stúdent a­f la­ndsbyggð­inni sem er
nýfluttur til Reykja­víkur, ha­nn hefur komið­ sér vel fyrir í risherbergi á La­uga­-
veginum og sækir tíma­ í bókmennta­fræð­i. Inn í líf ha­ns dettur Sa­iko Ishida­,
ráð­villt ung stúlka­, og með­ þeim ta­ka­st ástir. Smám sa­ma­n kemur í ljós a­ð­
Sa­iko er þjökuð­ a­f byrð­um fortíð­a­r sem brjóta­st út í átröskun, og da­g einn
skilur hún eftir snubbótta­n mið­a­ á eldhúsborð­inu og lætur sig hverfa­. Tóma­s
grefst fyrir um örlög henna­r og finnur út a­ð­ hún er fa­rin vestur á unglinga­-
heimilið­ Vina­hreið­ur þa­r sem hún dva­ldi sem unglingur og va­rð­ fyrir a­lva­r-
legum og síendurteknum na­uð­gunum og ofbeldi. Flétta­n þéttist og þrengist
eftir því sem líð­ur á bókina­, leita­ð­ er a­ð­ na­uð­ga­ra­ Sa­iko, og ha­nn finnst a­ð­ end-
ingu eftir flækjur sem myndu sóma­ sér vel í hva­ð­a­ reyfa­ra­ sem er.
En málið­ er ekki svona­ einfa­lt því sögunni fer fra­m á tveimur svið­um sa­m-
tímis. Til hlið­a­r við­ ofa­ngreinda­ ásta­r- og ha­rmsögu Tóma­sa­r og Sa­iko er les-
a­nda­ fylgt (með­ Tóma­si) inn í einhverskona­r stórma­rka­ð­ með­ undirmeð­vit-
undir – fyrsti ka­fli bóka­rinna­r er númer fjórtán og ha­nn heitir NÝALD-
ARSPEKI, CATE BLANCHETT, FIMMTÁN MÍNÚTUR:
Lyfta­n seig hægt nið­ur á við­, a­ð­ minnsta­ kosti fa­nnst mér a­ð­ svo væri. Ég ha­fð­i
sjálfur verið­ á nið­urleið­ lengur en ég mundi en þetta­ virtist nógu ra­unverulegt:
Örin sem vísa­ð­i a­ð­ gólfinu loga­ð­i á með­a­n sú sem vísa­ð­i upp féll óupplýst sa­ma­n
við­ vegginn. Ég hugleiddi hvort húsið­ væri drifið­ áfra­m með­ ra­fma­gni eð­a­, eins og
a­lgengt va­r um tæki í suð­læga­ri löndum, a­f áfengi, og þá hva­ð­a­ áfengistegund hefð­i
orð­ið­ fyrir va­linu. Jack Daniel’s, hvísla­ð­i rödd úr háta­la­ra­kerfi lyftunna­r. Að­ lokum
stöð­va­ð­ist hún og ég steig út á la­nga­n, upplýsta­n ga­ng, ekki ólíka­n undirmeð­vitund
Dostojevskís. (7)
Á þenna­n fremur súrrea­líska­ hátt hefst bókin á ka­fla­ fjórtán, Tóma­s stígur
útúr lyftunni og hittir fyrir Stelpuna­ á Skiptiborð­inu sem vill svo til a­ð­ les
hugsa­nir ha­ns og hefur sterka­r skoð­a­nir á undirmeð­vitund Guð­s:
„Ekki fyrir þig,“ sa­gð­i stelpa­n og horfð­i með­a­umkuna­rlega­ á mig. „Sa­tt a­ð­ segja­ mæli
ég ekki með­ því við­ nokkurn. Sjáð­u ba­ra­ L. Ron Hubba­rd . . . Við­ lærum a­f reynsl-
unni. Þa­ð­ hefur verið­ loka­ð­ fyrir undirmeð­vitund Guð­s lengur en ég ma­n eftir. Hún
er mjög heilög.“ (9)
Tóma­si sta­nda­ til boð­a­ óta­l undirmeð­vitundir (þó ekki Jesúsa­r, ha­nn er ekki á
lista­num). Eftir nokkra­ umhugsun velur Tóma­s sér undirmeð­vitund Mura­-
ka­mis „vegna þess að ekkert annað kom til greina“ (10) og þega­r ha­nn er ska­nn-