Fréttatíminn - 08.04.2016, Blaðsíða 10

Íslensku bankarnir voru án sögu
og hefða og starfsfólkið var án
reynslu. Enginn þeirra sem stýrðu
íslensku bönkunum hafði nokkra
reynslu af alþjóðlegri bankastarf-
semi. Starfsfólkið hafði fæst lært
bankaviðskipti í skóla og kom gjarn-
an inn í bankana af bíla- eða fast-
eignasölum eða einhverjum gerólík-
um bransa. Íslensku bankarnir hafa
því án efa verið lakari í að velja sam-
starfsaðila. Þeir völdu Mossack Fon-
seca af því sú stofa var ódýrust allra.
Kannski sáu reyndari bankamenn
í Evrópu að skynsamlegra væri að
kaupa þjónustuna aðeins dýrara en
tryggja þá gögnin betur.
Það er því ekki hægt að draga þá
ályktun af Panama-skjölunum að
ef öll aflandsviðaskipti í heiminum
væru tekin saman og deilt á milli
landa að samanburðurinn yrði eins
sláandi og bent var á hér að ofan.
Eftir sem áður er augljóst af Pa-
nama-skjölunum að íslenskt við-
skipta- og stjórnmálalíf er spilltara
en annars staðar í Vestur-Evrópu.
Vanþróað stjórnmálasiðferði
Skýrasta merki þess er staða ráð-
herranna þriggja, viðbrögð þeirra og
flokksmanna þeirra við uppljóstrun-
um Panama-skjalanna.
Það sem af er þessi öld hafa stjór-
nvöld á Vesturlöndum háð baráttu
gegn skattaundanskotum og skattasn-
iðgöngu fyrirtækja og einstaklinga í
gegnum aflandsfélög. Undanskot
eru svik undan skatti en sniðganga
er aðferð til að draga úr eða forðast
skattgreiðslur með því að skrá félög í
skattaskjól. Þessi undanskot og snið-
ganga grófu undan þeim samfélögum
sem byggst hafa upp á Vesturlöndum
frá stríði. Stærri og smærri fyrirtæki
og efnameiri einstaklingar borguðu
minna til samfélagsins en áður og þar
með átti það erfiðara með að upp-
Í skjölunum eru nöfn um
eitt þúsund Frakka. Sam-
kvæmt því er 120 sinnum
líklegra að íslenskur
bisnessmaður eigi eða
hafi átt svona félag en
franskur bisnessmaður.
Panama-skjölin Íslandssagan í ljósi nýrra uppljóstrana
Aldagömul pólitísk
og viðskiptaleg spilling
10 | FRÉTTATÍMINN | HELGIN 8. APRÍL–10. APRÍL 2016
NÝTT
INNIHALDSEFNI:
L-tryptófan
Sítrónumelissa
Lindarblóm
Hafrar
B-vítamín
Magnesíum
Melatónín er
myndað úr
tryptófani
LUNAMINO
SÖLUSTAÐIR: Flest
apótek og heilsubúðir
Áttu erfitt
með svefn?
Portúgal 18Ítalía 18 Malta 15Lúxemborg 15Liechtenst. 5 Holland 16
Frakkland 16 Grikkland 16 Írland 15Þýskaland 16 Ísland 10Finnland 15
Noregur 18 Belgía 18 Danmörk 17Kýpur 13Austurríki 21
Spánn 16 Sviss 7Svíþjóð 25 Bretland 22
Annað hvort er eitthvað að okkur eða öllum hinum Af 332 ráðherrum í Vestur-Evrópu eiga aðeins 4 félög á aflands eyjum. Af þessum
4 eigum við Íslendingar 3. Þetta bendir til að við sem þjóð horfum öðruvísi bæði á skattaskjól og siðferði stjórnmálamanna.
Aflandsfélögin féllu eins og
flís við rassinn á íslensku
viðskiptalífi þar sem falsaðar
faktúrur og undanskot frá
gjaldeyrislögum voru jafn
gömul íslensku krónunni.
Panama-skjölin afhjúpa
íslenskt viðskiptalíf sem það
spilltasta í Vestur-Evrópu og
íslenska stjórnmálastétt sem
þá spilltustu vestan megin
járntjalds og norðan Mið-
jarðarhafs.
Gunnar Smári Egilsson
gunnarsmari@frettatiminn.is
Það eru 332 ráðherrar í ríkjum Vest-
ur-Evrópu. Þar af eiga fjórir félög í
skattaskjólum sem koma við sögu
í Panama-skjölnum svokölluðu. Af
þessum fjórum eru þrír þessara ráð-
herrar í ríkisstjórn Sigmundar Dav-
íðs Gunnlaugssonar. Þessir þrír eru
báðir formennirnir stjórnarflokkana
og annar varaformaðurinn.
Almennt eru líkurnar á að ráðherra
í vestrænni ríkisstjórn, utan Íslands,
eigi aflandsfélag 1 á móti 322. Líkurn-
ar á ráðherra í ríkisstjórn Sigmundar
Davíðs eigi eða hafi átt aflandsfélag
eru 1 á móti 3.
Evrópumet í aflandsfélögum
Í gögnum lögmannsstofu Mossack
Fonseca á Panama er að finna 800 fé-
lög sem rætur eiga á Íslandi. Um 600
Íslendingar tengjast þessum félögum.
Til samanburðar eru 200 Norð-
menn í þessum skjölum. Það má orða
þannig að það sé 48 sinnum líklega að
Íslendingur eigi í aflandsfélagi sem
Mossack Fonseca stofnaði en Norð-
maður.
Í Panama-skjölunum koma við
sögu 400 félög í eigu Svía. Sam-
kvæmt því er 60 sinnum líklegra að
Íslendingur eigi aflandsfélag en Svíi.
Í skjölunum eru nöfn um eitt þúsund
Frakka. Samkvæmt því er 120 sinnum
líklegra að íslenskur bisnessmaður
eigi eða hafi átt svona félag en fransk-
ur bisnessmaður.
Hvernig stendur á þessum mun?
Stunda Íslendingar öðrum þjóðum
frekar viðskipti í gegnum aflandsfé-
lög? Eru Íslendingar kannski spillt-
ari en aðrar þjóðir? Hafa Íslendingar
meira að fela, hærri skatta að flýja eða
brýnni þörf fyrir að halda fjármunum
sínum utan eigin hagkerfis?
Vanþróaðir bankar
En auðvitað gefur þetta úrtak ekki
rétta mynd af umfangi aflandsvið-
skipta eftir löndum. Upplýsingarnar
koma af netþjóni einnar lögmanns-
stofu í Panama. Svo vill reyndar til
að þessi stofa var mjög umsvifamikil
í aflandsviðskiptum. Í tengslum við
þennan leka hefur verið áætlað að
í gegnum hana hafi farið nærri því
helmingur allra slíkra viðskipta sem
á annað borð fóru í gegnum Panama.
Og Panamamenn hafa löngum
verið stórtækir í þessum viðskiptum.
Vöxtur skattaskjóla á bresku Jóm-
frúaeyjum er þannig beintengdur
ástandi innanríkismála á Panama.
Þegar landsmenn hrökktu spillingar-
stjórn Manuel Noriega herforingja frá
völdum undir lok níunda áratugarins
byggðist upp á bresku Jómfrúaeyjum
samskonar kerfi og þá var þrengt að
í Panama. Þetta var kerfi til að halda
eignum leyndum og skjóta fé undan
eða framhjá skattskilum.
En þótt Mossack Fonseca hafi verið
mikilvirkt fyrirtæki í miðjum þessa
iðnaðar þá skekkir það eftir sem áður
myndina að Landsbankinn í Lúxem-
borg skipti svo til einvörðungu við
hana. Stór hluti af aflandsviðskiptum
Kaupþings fór einnig í gegnum þessa
lögmannsstofu, sem talin er vera sú
fjórða stærsta í heiminum og sú lang
stærsta í Panama.
Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson, forsætisráð-
herra Íslands. Fyrsti stjórn-
málamaðurinn sem segir af
sér vegna Panama-skjalanna.
Hann tilkynnti þingflokki
Framsóknar afsögn sína
44 klukkustundum eftir að
sýningu á Kastljósþættinum
lauk.
Bjarni Benediktsson fjár-
málaráðherra. Þrátt fyrir að
hafa haldið aflandsfélagi
sínu leyndu við hagsmuna-
skráningu þingmanna neitar
Bjarni að víkja. Hann segir
aflandsviðskipti eðlilega við-
skiptahætti.
Ólöf Nordal innanríkisráð-
herra stofnaði aflandsfélag
utan um kaupréttarsaminga
eiginmanns síns en segir að
það félag hafi aldrei verið
notað. Ólöf var í veikindafríi
vegna krabbameinsmeð-
ferðar en dróst aftur inn í
stjórnmálin vegna málsins.
Konrad Mizzi, orkumála-
ráðherra Möltu. Konrad er
af mikill auð- og valdaætt,
sem hefur sterk ítök í við-
skiptum, stjórnmálum og
stjórnsýslu Möltu. Frændur
hans og forfeður hafa verið
ráðherrar og einn frænda
hans er ræðismaður Íslands
á eyjunni. Mizzi-arnir eru
Engeyingar þeirra Maltverja.
Mizzi stendur svo tæpt að
töluverðar líkur er á að hann
missi starfið á meðan þetta
blað fer í gegnum prentvélina.
Aflands-ráðherrar Evrópu