Fréttatíminn - 13.05.2016, Blaðsíða 21

|21FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 13. MAÍ 2016
– G Ó Ð U R Á B R A U Ð –
Í S L E N S K U R
GÓÐOSTUR
ÍS
LE
N
SK
A/
SI
A.
IS
/M
SA
7
33
03
0
3/
15
ur norskur í samræðum við
bandaríska ferðamenn.
Hvað Svía varðar er þessu
öðruvísi farið. Ísland og Nor-
egur eiga sér langa sameigin-
lega sögu, ekki síst sem danskar
nýlendur (Ísland á sér líka sögu
sem norsk nýlenda). Í Noregi
kallast þessar fjórar aldir undir
danskri stjórn „fjögurhundruð-
áranóttin“ og þegar hún loks tók
enda hófst sænska nóttin. Árið
1814 voru yfirráð yfir Noregi flutt
frá Danmörku til Svíþjóðar. Þessi
sögulega reynsla er allt öðruvísi
heldur en reynsla Dana og Svía.
Að þessu leyti má skipta Norð-
urlöndunum í tvo hópa, annars
vegar nýlendurnar Ísland, Noreg
og Finnland og hins vegar stór-
veldin gömlu Svíþjóð og Dan-
mörku.
Hrækjandi Íslendingar
Þess vegna hafa Norðmenn
þróað með sér það sem má kalla
„vinsamlega fyrirlitningu“ á
Svíum. Norðmenn segja gjarn-
an Svíabrandara, sem ganga í
sem stystu máli sagt út á hversu
vitlausir Svíar eru. Dæmigerð-
ur Svíabrandari er eftirfarandi:
„Hefurðu heyrt um Svíann sem
lagðist á gólfið til að sjá hvað
verðin voru orðin lág?“ Það eru
engir álíka brandarar til um Ís-
lendinga.
Á árunum eftir hrun hefur
fjöldi Íslendinga í Noregi næstum
því fjórfaldast. Samt eru engir
fordómar gegn Íslendingum sem
erlendum starfskrafti, á með-
an fólk talar í niðrandi tón um
„partí-Svía,“ sænsk ungmenni
sem koma til Noregs til að vinna
og skemmta sér.
Vissulega eru til nokkrar
staðalmyndir um Íslendinga, til
dæmis að þeir séu harðir af sér
eða að þeir hræki í glasið þegar
þeir drekka, en þetta eru ímynd-
ir sem aftur sýna fram á að
Íslendingar séu hinir „uppruna-
legu Norðmenn,“ samkvæmt
okkar eigin þjóðarsjálfsmynd.
„Við erum af sama blóði,“ eins
og norskur stjórnmálamaður
sagði á þinginu þegar umræður
voru um hvort veita skyldi Ís-
lendingum krísulán árið 2008.
„Skápa-Íslendingar“ í hverri stofu
Fyrir utan söguna eiga Ís-
lendingar og Norðmenn hafið
sameiginlegt. Hvort sem það er
í kringum siglingar, sjávarútveg
eða olíuvinnslu hefur hafið alltaf
verið þýðingarmikið fyrir Norð-
menn. Norskir bæir eru byggð-
ir í kringum hafnir. Vinsælustu
skáldsögurnar fjalla gjarnan um
sjómenn. Söfnin eru byggð upp
í kringum skip, svosem Pólfara-
skipið Fram eða forn víkinga-
skip. Svíarnir, hins vegar, þjást
af því að hafa ekkert stórt úthaf
að líta til, heldur bara smá sjó í
kring. Hér er vissulega munur
á milli strandsvæða Noregs og
þeirra sem búa inni í landi, þar
sem hinir síðarnefndu minna
meira á Svíþjóð, en mikilvægasta
saga Noregs snýr til vesturs, til
Íslands og Norður-Ameríku, ekki
austurs eins og hjá Svíum.
Þann fyrsta júní kemur ís-
lenska landsliðið í heimsókn
á Ullevaal Stadion til að spila
vináttuleik gegn Noregi. Tekið
mun verða á móti þeim eins og
heimkomnum sonum, með mik-
illi virðingu og aðdáun gagn-
vart þessari þjóð með rétt yfir
300.000 íbúa sem tókst að kom-
ast á EM. Margir af leikmönnun-
um, svo sem Birkir Bjarnason,
Birkir Már Sævarsson, og nú
Eiður Guðjohnsen munu vera
kunnir frá „Tippeligaen.“
Norðmenn munu að sjálfsögðu
halda með Noregi í grannaein-
vígi þessu. En þegar leiknum lýk-
ur munu Íslendingar verða í að-
alhlutverki, líka í Noregi. Fimm
milljónir „skápa-Íslendinga“
munu sitja í norskum stofum og
hvetja þá áfram.
Í Noregi hefur sú
hugmynd lengi verið
á kreiki að Ísland sé á
einhvern hátt Noreg-
ur eins og landið hefði
orðið ef Danirnir
hefðu aldrei náð
yfirráðum... á meðan
Norðmenn hafa glatað
þeirri hefð að gefa
börnum föðurnöfn
hafa Íslendingar
haldið í hana.