Fréttatíminn - 13.05.2016, Blaðsíða 22

Loftur Jóhannesson er einn
þeirra Íslendinga sem finna
má í Panamaskjölunum, en
samkvæmt þeim rak hann
fjölda aflandsfélaga í gegnum
panamísku lögfræðistofuna
Mossack Fonseca. Þetta er
ekki í fyrsta sinn sem Loftur
er bendlaður við vafasöm
viðskipti. Næsta víst er að
hann stundaði vopnasmygl
um áratuga skeið og átti
viðskipti jafnt við leyniþjón­
ustur eins og CIA, Stasi og
einræðisherra í Afríku og
austantjaldslöndum.
Vera Illugadóttir skrifar
Loftur Jóhannesson fæddist á Þor-
láksmessu 1930, sonur Jóhannes-
ar Loftssonar verslunarmanns og
Bjarnveigar Bjarnadóttur, sem stýrði
Ásgrímssafni um árabil, og ólst upp
í Vesturbæ Reykjavíkur. Loftur og
yngri bróðir hans, Bjarni Mark-
ús, hrifust ungir af háloftunum og
lærðu báðir til flugmanns.
Lof tur lauk atv innuf lug-
mannsprófi hér á landið 1949, að-
eins nítján ára gamall, en flutti svo til
Bretlands og lauk blindflugs- og flug-
stjóraprófi þar ári síðar. Næstu árin
starfaði hann fyrir ýmis flugfélög í
Bretlandi og víðar um heim. Hann
flaug til fjölda framandi áfangastaða
á borð við Singapúr, Möltu, Bahrein,
Pakistan, Suður-Ródesíu og dvaldi
meðal annars um skeið í Beirút í Lí-
banon þar sem hann flaug pílagrím-
um til Mekka.
Stórhögnuðust á hjálparstarfi
Undir lok sjöunda áratugarins lýstu
Igbo-menn í austanverðri Nígeríu
yfir sjálfstæðu ríki, Bíafra, og borg-
arastyrjöld braust út. Nígerísk stjórn-
völd lokuðu öllum flutningsleið-
um til Bíafra svo að fljótlega blasti
hungursneyð við íbúum klofnings-
ríkisins.
Rauði krossinn og fleiri hjálpar-
samtök sömdu þá við flugfélög um
að fljúga með vistir og hjálpargögn
til nauðstaddra í Bíafra. Þó nokkrir
íslenskir flugmenn fóru slíkar ferðir
og á árunum 1969-1970 tók Loftur
þátt í hjálparfluginu til Bíafra með
svissneska flugfélaginu Balair.
Loftur staldraði þó ekki lengi við
hjá Balair. Ásamt fleiri Íslending-
um sem einnig höfðu unnið í
Bíafra undirbauð hann samninga
félagsins við Rauða krossinn. Þeir
keyptu tvær gamlar DC-6-vélar frá
Japan og stofnuðu sitt eigið félag,
Fragtflug. Pressan fjallaði um Loft
21. maí 1992. Þar er meðal annars
fullyrt að Íslendingarnir hafi hver
um sig hagnast um tugi milljóna á
Bíafrafluginu, enda flug yfir þetta
stríðshrjáða svæði afar áhættusamt
og flugmennirnir fengu því háar
greiðslur fyrir.
„[F]lugvélar sambandshersins
reyna í sífellu að kasta sprengj-
um á flugvöllinn,“ sagði Loftur um
reynslu sína í Bíafa við Vísi 2. apríl
1969, í einu af fáum viðtölum sem
hann hefur veitt íslenskum fjölmiðl-
um. „Flugvöllurinn er aðeins hluti af
gömlum þjóðvegi, — að vísu ágætum
þjóðvegi, en hann er sannast sagna
mjög lélegur flugvöllur.“
Eftir að Bíafrastríðinu lauk hélt
Fragtflug áfram starfsemi bæði hér
á landi og erlendis. 1972 klufu svo
félagar Lofts sig frá fyrirtækinu og
stofnuðu eigið félag, Íscargó. Loft-
ur hélt eftir annarri DC-6-vélinni,
en sú fórst í maí 1974 á leið frá Nice
til Nürnberg með þriggja manna
áhöfn.
Leynilegur viðskiptavinur
Uppdrag granskning, fréttaskýr-
ingaþáttur sænska ríkissjón-
varpsins, hefur fjallað mik-
ið um Panamaskjölin og
áhrif þeirra. Nordea var
sá sænski banki sem
mest viðskipti hafði
við panamísku lög-
fræðistofuna Mossack
Fonseca, og þann 4. maí
síðastliðinn tók Upp-
drag granskning
fyrir tölvupóstsam-
skipti starfsmanns
Nordea í Lúxem-
borg og Mossack
Fonseca frá 2013
vegna félaga ákveðins við-
skiptavinar.
Starfsmaður Nordea legg-
ur þar mikla áherslu á að
halda nafni viðskiptavinar-
ins leyndu, jafnvel þó að
reglur Mossack Fonseca á
þessum tíma hafi kveðið á um ann-
að. Loks er þó upplýst að viðskipta-
vinurinn leynilegi sé íslenskur og
hafi fluttst yfir til Nordea úr Lands-
bankanum eftir hrun íslensku bank-
anna: maður að nafni Loftur Jó-
hannesson.
Loftur var með að minnsta kosti
fjögur fyrirtæki skráð í gegnum
Mossack Fonseca, að því er fram
kemur í þættinum. Þar á meðal eru
Aviation Finance and Services, sem
var stofnað 1972, og félag að nafni
Techaid.
Uppdrag granskning segist hafa
leitað eftir viðbrögðum frá Lofti Jó-
hannessyni vegna málsins án ár-
angurs. Ónafngreindur talsmaður
Lofts lét hafa eftir sér í þættinum að
ekkert vafasamt væri við viðskipti
hans; Loftur væri „alþjóðlegur
kaupsýslumaður, aðallega í
flugtengdri starfsemi“.
„Íslendingurinn“
Þó margt sé á huldu um
viðskipti og umsvif Lofts í
gegnum árin bendir ótal-
margt til þess að hann hafi
vissulega óhreint mjöl í pokahorn-
inu, og að einhvern tímann á átt-
unda áratuginum hafi hann byrjað
að stunda viðskipti með vopn og
stríðstól.
Bandaríski blaðamaðurinn Ken
Silverstein gaf árið 2000 út bókina
Private Warriors um vopnasala sem
störfuðu náið með bandarískum yf-
irvöldum í kalda stríðinu. Loftur,
kallaður „The Icelander“, kemur ít-
rekað fyrir í bókinni og Silverstein
ræðir við marga af félögum hans í
vafasömum viðskiptum frá þessum
árum.
Meðal þeirra er Bandaríkjamaður-
inn John Miley, fyrrverandi hermað-
ur sem fór að vinna fyrir Loft árið
1978 eftir að hafa unnið um skeið í
bandaríska sendiráðinu í Lundún-
um. Í þá daga var Loftur búsettur í
Roebuck House, steinsnar frá Buck-
ingham-höll. Þaðan rak hann fyr-
irtækið Techaid, sem var stofnað
1977 og skráð á Panama. Annar íbúi
í Roebuck House á þessum tíma var
sádíski auðjöfurinn og vopnasalinn
Adnan Khashoggi, sem lengi var
einn af ríkustu mönnum heims.
Silverstein skrifar að eitt af arð-
bærustu viðskiptum Techaid hafi
verið 1979, þegar Loftur og Miley
útveguðu bandarísku leyniþjónust-
unni, CIA, riffla og fleiri vopn sem
svo fóru í hendur mujahedin-skæru-
liða í Afganistan sem börðust gegn
stjórnvöldum kommúnista. Vopnin
fengu þeir frá kínverska ríkisvopna-
framleiðandanum NORINCO í gegn-
um sambönd sem Miley hafði mynd-
að áður en hann gekk til liðs við
Techaid, við starfsmenn kínverska
sendiráðsins í Lundúnum.
Milljónasamtal á hótelherbergi
Silverstein hefur eftir Miley að
bandarísk stjórnvöld hafi verið
„bestu viðskiptavinir“ Techaid á
þessum tíma. Í umfjöllun Pressunn-
ar um Loft frá 1992 er meðal annars
vísað í ónefndan viðmælanda sem
rifjar upp að hafa verið einhverju
sinni með Lofti á hótelherbergi.
Hann heyrði þá Loft ræða í sím-
ann við einhvern í bandaríska ut-
anríkisráðuneytinu og kvarta
Drykkjusjúkur aðalsmaður
með eldflaug í farangrinum
Í viðtali við Vísi um Bíafraflugið 1969, segir Loftur einnig frá því að
hann reki fyrirtæki í Lundúnum, eins konar flugvélaleigumiðstöð. Félagi
hans í þeim viðskiptum sé Sir William Lindsay-Hogg, þriðji barónett af
Rotherfield Hall. Sá hefur verið nefndur í tengslum við leynilega aðstoð
breska hersins við skæruliða í Afganistan eftir innrás Sovétmanna, og
dúkkar einnig upp í bók Kens Silverstein, Private Warriors, í upptalningu
á ýmsum karakterum sem viðriðnir voru starfsemi Techaid, félags Lofts.
Silverstein lýsir Lindsay-Hogg sem „drykkjusömum barónett sem
hafði sólundað stórum arfi“ og nefnir atvik þegar hann fékk það verk-
efni að koma sovéskri eldflaug, sem Techaid hafði komist yfir frá skæru-
liðum í Afganistan, í hendur bandarískra hersins. Ekki lukkaðist það þó
betur en svo að barónettinn var stöðvaður á Heathrow-flugvelli með
eldflaugina í farangrinum, breskum og bandarískum stjórnvöldum báð-
um til nokkurs pirrings.
Tollalækkun Salomon skór á enn betra verði en áður!
Verð
áður 49.995 kr.
nú 39.995 kr.
Salomon Quest
Origin GTX
Stærðir 36-48
lÍs en ku
ALPARNIR
s
SWALLOW 250
Kuldaþol: -8
þyngd: 1,7 kg.
11.995 kr. 9.596 kr.
MONTANA, 3000mm vatnsheld
2. manna 16.995 kr. 12.796 kr.
3. manna 19.995 kr. 15.996 kr.
4. manna 26.995 kr. 21.596 kr.
30%
SNJÓBRETTAPAKKAR
Góðar
fermingargjafir
FAXAFENI 8, SÍMI 534 2727
alparnir.is
Íslenskur flugmaður varð
alræmdur vopnasmyglari
Loftur tók þátt í hjálpar­
fluginu til Bíafra með
svissneska flugfé­
laginu Balair.
Loftur Jóhannes­
son stundaði
vopnasmygl um
áratuga skeið
og átti viðskipti
jafnt við leyni­
þjónustur eins
og CIA, Stasi og
einræðisherra
í Afríku og
austantjalds­
löndum.
22 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 13. MAÍ 2016