Fréttatíminn - 23.09.2016, Blaðsíða 26

26 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 23. september 2016
Samkvæmt könnun, sem Rík-isútvarpið gerði á áhuga fólks á einstökum samfélagsmál-um fyrir komandi kosningar,
hafa landsmenn fyrst og fremst
áhuga á uppbyggingu velferðar-
kerfisins. Ríkisútvarpið bauð fólki
að velja á tólf málefni og flokka má
fjögur þeirra sem velferðarmál;
stöðu heilbrigðiskerfisins, mál-
efni aldraðra og öryrkja, mennta-
mál og stöðuna í húsnæðismálum.
Þessi mál röðuðu sér í efstu sætin,
í þessari röð. Önnur málefni, sem
ekki er hægt að flokka sem vel-
ferðarmál, lentu öll fyrir neðan
þessi fjögur. Almenningur vill ræða
velferð í aðdraganda komandi kosn-
inga.
Til að glöggva okkur betur á
niðurstöðunni bjuggum við til
einkunnargjöf þannig að mjög mik-
ill áhugi gaf þrjú stig og fremur mik-
ill áhugi eitt stig. Á móti drógust frá
sambærileg mínusstig ef fólk taldi
málefnin skipta fremur litlu eða afar
litlu máli. Með þessu móti skora þau
málefni hæst sem breiðasta sam-
staðan er um. Þau málefni sem fáir
telja mikilvæg en margir lítt áríð-
andi lenda að sama skapi neðarlega
á listanum. Sum mál eru þess eðlis
að þrátt fyrir mikinn áhuga fárra er
ekki grundvöllur til að ræða þau í
stórum hópi.
Þau fjögur mál sem lentu neðst
á lista kjósenda samkvæmt þessari
einkunnargjöf voru málefni inn-
f lytjenda, f lóttamanna og hæl-
isleitenda, endurskoðun stjórnar-
skrárinnar, staðsetning flugvallar
í Reykjavík og aðildarviðræður við
Evrópusambandið. Ef eitthvað af
þessum málum verður heitt í kosn-
ingabaráttunni er það í óþökk stórs
meirihluta kjósenda sem vildi miklu
fremur ræða önnur mál sem skipta
fleiri meira máli.
Málefnin sem lenda þarna á milli,
mál sem ekki eru velferðarmál en
sem njóta samt víðtæks stuðnings;
eru nýting náttúruauðlinda og gjald-
taka, skattabreytingar, umhverfis-
mál og atvinnuuppbygging á lands-
byggðinni. Þetta eru mál sem leggja
mætti fram fyrir kosningar í þokka-
legri sátt. Hvernig viljum við auka
gjaldtöku af auðlindum þjóðarinn-
ar? Hvernig viljum við breyta skatt-
kerfinu? Hvernig viljum við vernda
náttúruna og hvernig má efla sam-
félögin á landsbyggðinni?
En ef marka má þessa könnun
ættum við helst af öllu að ræða
saman um hvernig við getum sveigt
velferðarkerfin svo þau þjóni betur
fólkinu í landinu. Þau eru augljós-
lega ekki nógu góð.
Þetta hefur svo sem verið ljóst
árum og áratugum saman. Hefð-
in er hins vegar sú að stjórnmála-
mennirnir vilja ræða eitthvað allt
annað en fólk vill heyra.
Því er iðulega haldið fram fyrir
kosningar að við getum hugað að
velferðarkerfunum þegar við erum
búin að tryggja sérhagsmunaöflun-
um það sem þau biðja um; skatta-
lækkanir til fyrirtækja, aukna styrki
til landbúnaðar eða fleiri samninga
um orkusölu til iðnvera á kostnað-
arverði. Því er haldið fram að fyrst
þurfi sérhagsmunirnir að fá sitt áður
en tími sé til að ræða umgerð um líf
venjulegs fólks.
Vonandi verður komandi kosn-
ingabarátta öðruvísi. Vonandi mun
samfélagsumræðan snúast um þá
framtíð sem mikill meirihluti lands-
manna vill stefna að. Vonandi auðn-
ast okkur að tala um hvernig byggja
má upp samfélag af vonum fólks og
væntingum.
Við höfum eytt of miklum tíma
á umliðnum áratugum í umræður
um hvernig byggja má upp sam-
félag kringum ótta fólks og kvíða.
Stjórnmálamenn hafa lofað okkur
að vernda okkur fyrir hinu og þessu;
atvinnuleysi, erlendum ítökum,
hrægömmum.
Það er hins vegar miklu fremur
hlutverk stjórnmálanna að leiða
uppbyggingu velferðarkerfisins en
að forða okkur frá óáran. Vissulega
geta stjórnmálamenn valdið efna-
hagslegum skaða; ekki síst þegar
þeir sveigja ríkið að þröngum sér-
hagsmunahópum. En efnahags- og
atvinnulífið sveiflast iðulega upp og
niður eftir aðstæðum sem stjórn-
málamenn hafa litla sem enga stjórn
á.
Aukinn hagvöxtur á Íslandi á
undanförnum misserum kemur til
dæmis af fjölgun ferðamanna, sem
stjórnvöld eiga lítinn ef nokkurn
þátt í að efla. Það mætti jafnvel
frekar halda því fram að ferðamönn-
um hafi fjölgað þrátt fyrir aðgerða-
leysi stjórnvalda.
Markmið stjórnvalda ætti að vera
að vasast helst í því sem fólk vænt-
ir af þeim; að byggja upp velferðar-
kerfi sem skapar góða umgjörð utan
um líf almennings og traust öryggis-
net til að grípa þá sem þurfa á að-
stoð að halda.
Gunnar Smári
BYGGJUM UPP
SAMFÉLAG
EINS OG
FÓLKIÐ VILL
Köllunarklettsvegi 1, 104 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is
Útgefandi: Gunnar Smári Egilsson. Ritstjórar: Gunnar Smári Egilsson og Þóra Tómasdóttir.
Fréttastjóri: Þóra Kristín Ásgeirsdóttir. Ritstjórnarfulltrúi: Höskuldur Daði Magnússon. Dreifing: Póstdreifing. Framkvæmdastjóri
og auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 83.000 eintökum í Landsprenti.
lóaboratoríum lóa hjálmtýsdóttir
SÆTA SVÍNIÐ // Hafnarstræti 1–3 / Sími 555 2900 / saetasvinid.is
MIMOSA
fylgir öllum aðalréttum
í hádeginu á föstudögum.
GASTROPUB
ALLIR KOKTEILAR
á hálfvirði á föstudagskvöldum
frá kl. 23–24.
HAPPY HOUR
15–18 ALLA DAGA
Allir kokteilar, léttvín í glösum
og bjór á krana á hálfvirði.