Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.07.1972, Side 21

MINNING
Vilmundur Jónsson
landlæknir
Fæddur 28. maí 1889
Dáinn 28. marz 1972
Vilmundur JÓNSSON, fyrrv. landlæknir, and-
aðist 28. marz s.l., 82 ára að aldri. Hann varð
stúdent árið 1911 og lauk embættisprófi í lækn-
isfræði frá Háskóla íslands vorið 1916.
Síðar það ár var hann settur héraðslæknir
í Þistilfjarðarhéraði og ári síðar í ísafjarðar-
héraði og jafnframt yfirlæknir sjúkrahúss ísa-
fjarðar. Gegndi hann þessum embættum við á-
gætan orðstír, fór nokkrar kynnisferðir til út-
landa og þótti farsæll og úrræðagóður læknir
og hamhleypa til allra verka, er að starfinu lutu.
Árið 1931 urðu þau þáttaskil í lífi Vilmundar
Jónssonar, að hann var skipaður landlæknir, en
því embætti gegndi hann óslitið í 28 ár eða til
ársins 1959, er hann vegna aldurs sagði starfinu
lausu.
Alþingishátíðin 1930 vakti íslenzku þjóðina
til ýmissa dáða. Það var svo margt ógert, og nú
vildi yngri kynslóðin sýna, hvað í henni bjó.
Stéttarfélög voru stofnuð og kröfur til náms og
kunnáttu voru auknar. Ein þeirra stétta, sem
fóru að einbeita sér að sínum málum, var hj úkr-
unarstéttin. Hún hafði að vísu stofnað með sér
félag nokkrum árum fyrr, en það voru hj úkrun-
arkonur, sem allar höfðu stundað nám sitt er-
lendis, þar eð enginn íslenzkur spítali var þess
megnugur að veita viðurkennt hjúkrunarnám.
Það var fyrst síðla árs 1930, að stofnaður var
hjúkrunarkvennskóli með fullum réttindum.
Hinn nýskipaði landlæknir hafði snemma af-
skipti af skólanum, enda var hann formaður
skólanefndar og prófdómari fyrstu árin. Þar
hófust kynni mín við Vilmund landlækni, og
varaði það samstarf nær alla hans embættistíð.
Við hjúkrunarkonur vorum svo heppnar, að
Vilmundur Jónsson átti sæti á Alþingi á árun-
um 1931-1934 og aftur frá 1937-1941. Honum
varð strax ljóst, að aðbúnaður hjúkrunarnem-
anna var með öllu óviðunandi, en þær bjuggu
þrjár og fjórar saman í rishæð Landspítalans.
Árið 1932 flutti. Vilmundur landlæknir laga-
frumvarp á Alþingi um hj úkrunarkvennaskóla,
og var frumvarpið samþykkt. Nokkrum árum
síðar fékk landlæknir samþykkt ný lög um
hjúkrunarfræðsluna, er snertu aukna menntun
fyrir hjúkrunarkonur í sambandi við væntan-
lega skólabyggingu, sem samþykkt var að reisa
á lóð Landspítalans.
Af öðrum merkum málum, sem Vilmundur
Jónsson beitti sér fyrir í þágu hjúkrunarstétt-
arinnar, má nefna reglur um, að starfsheitið
hj úkrunarkona mættu ekki aðrir nota en full-
lært hjúkrunarfólk úr viðurkenndum hjúkrun-
arskóla. Og ekki get ég látið hjá líða að minnast
á mál, sem oft var rætt á fundum með Vilmundi
landlækni: þörfina að fá til starfa í heilbrigðis-
málaráðuneytinu sérmenntaða hj úkrunarkonu,
sem væri bæði til eftirlits og ráðgjafar í stofn-
unum, sem hefðu hjúkrunarkonur í þjónustu
sinni. Þær hugmyndir hafa nú orðið að veru-
leika, þótt ekki yrði í embættistíð hans. Loks
skal nefnd kjarabót, sem Vilmundur Jónsson
bar fram til sigurs á Alþingi og mér finnst
alltaf hafa verið afar mikilvæg fyrir hjúkrun-
arkonur með lýjandi starfsævi að baki. Það var
stofnun Lífeyrissjóðs hjúkrunarkvenna, en sam-
kvæmt lögum hans geta hj úkrunarkonur hætt
störfum sextugar á fullum eftirlaunum.
Eg hef af ásettu ráði aðeins getið mikilvæg-
ustu málanna, sem Vilmundur Jónsson beitti
sér fyrir til handa íslenzkri hjúkrunarstétt.
Þegar hans var minnzt á Alþingi, kom það ber-
lega í ljós, hve fjölgáfaður afreksmaður hann
var, sem notaði gáfur sínar og starfsþrek til
að bæta það, sem honum þótti ekki fara vel í
Framh. á bls. 73