Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1976, Blaðsíða 6

Hjúkrunarferli
Margrét Þorsteinsdóttir, hjúkrunarkennari
Ritstjórn Tímarits HFÍ frétti, að ég
hefði á fundi í deild forstöðukvenna
í nóv. s.l. kynnt hjúkrunarferli, og
fór þess vegna á leit við mig að fá
að birta þessa kynningu. Hef ég orð-
ið við ósk ritstjórnarinnar og birtist
þessi kynning hér með nokkrum
breytingum.
Markmiðið með því að kynna
þetta kerfi er að vekja áhuga á því,
og með það í huga hvort við getum
tileinkað okkur það til að vinna
eftir.
Hjúkrunarferli - þetta hljómar
framandi enda nýyrði hjá okkur. A
enskri tungu nefnist þetta „the nurs-
ing process“ og „sykepleieprosessen“
á norsku. Undanfarið hafa þessi hug-
tök verið áberandi í bókum og tíma-
ritum varðandi hjúkrun. Þessi kynn-
ing mín byggist að mestu á því, sem
ég hef lesið um þetta efni svo og
kynnum mínum varðandi það á kenn-
arafundi í Noregi sumarið 1974.
Áður en lengra er haldið ætla ég
að skýra nánar orðið ferli. Þetta er
nýtt orð í okkar starfsgrein og því
nauðsynlegt að gera sér grein fyrir
merkingu þess. I þeirri merkingu
sem orðið ferli er notað í samsetn-
ingunni lijúkrunarferli kynntist ég
því fyrst í málmyndunarfræðinni, en
þar er það notað í tengslum við
skýringu á orðinu „myndun“, en þar
segir:1 „Myndun getur orðið með
ýmsum hætti en hefur alltaf í för
með sér ,að einn hlutur breytist í
annan. Við getum lýst því svona:
(1) A—> B, sem við lesum „A verð-
ur B“. Til þess að A geti orðið B
verður eitthvað að gerast. Það köll-
um við ferli. Við getum breytt (1) í
(2): A—>z—> B, þar sem z táknar
ferli. Við lesum þetta svo: A fer
gegnum ferlið z og verður B. Við
köllum þá A inntak ferlisins z og B
úttak þess. I stað (2) getum við þá
sett
inntak — ferli — úttak.“
Við sjáum af þessari skýringu að
ferli felur í sér að eitthvað er að ger-
ast, enda segir líka í orðabók um
skýringu á orðinu ferli:2 Það að
eitthvað gerist, fer fram, þróunarfer-
ill, röð atburða í samfelldri þróun.“
Við sjáum einnig af skýringunni að
í tengslum við ferlið er ávallt inntak
og úttak, eitthvað er sett inn í ferlið
og eitthvað á að koma út úr því. 1
málmyndunarfræðinni er tekið sem
dæmi mjólk, sem sett er í skilvindu
og út kemur rjómi og undanrenna.
Eitt ferli getur haft fleiri en eitt inn-
tak og fleiri úttök, sem reyndar þetta
dæmi sýnir þar sem úttakið var
rjómi og undanrenna.
Ég hef nú reynt að skýra orðið
ferli og tengsli þess við orðin inntak
og úttak. Eins og ég nefndi áður er
hjúkrunarferli nýtt orð meðal okkar
en að lokinni þessari skýringu vona
ég að liggi ljósar fyrir hvað orðið
merkir. Hjúkrunarferli felur í sér
hjúkrun og lítum við á úttak hjúkr-
!Jón Gunnarsson: Málnvyndunarfrœði,
Menntaskólinn við Hamrahlíð, 1972, bls.
11.
2 Árni Böðvarsson, íslenzk orðabók,
Bókaútgáfa Menningarsjóðs, Reykjavík
1063.
unarferlis sem lausn á vandamálum
sjúklingsins, þ. e. a. s. markmið okk-
ar er að leysa vandamál sjúklingsins,
þá byggir það á því sem við setjum
inn í ferlið, inntakinu.
Ég lít á hjúkrunarferli sem mynst-
ur fyrir hvernig haga beri hugsun og
athöfn varðandi hjúkrun. Hjúkrun-
arferli er háð ákveðnu skipulagi,
sem greina má í þætti. Einn höfund-
ur er ritar um hjúkrunarferli skýrir
það sem summu tengdra athafna
sjúklingsins og hjúkrunarfræðings-
ins.
Þar sem hjúkrunarferli er háð á-
kveðnu skipulagi er talað um hjúkr-
unarferilskerfi (the nursing process
system) en ég mun aðeins nota orð-
in hjúkrunarferli eða kerfi.
Þetta kerfi er sá grundvöllur sem
hjúkrunin — hugsunin og athöfnin
byggist á. Þetta kerfi er hægt að
nota fyrir einstakling í heimahúsi, á
4
TÍMARJ7 HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS