Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1976, Blaðsíða 20

sem enn ríkir hér. Af nógu er að
taka. Ef við lítum á skýrslu þá, sem
námsbraut í þjóðfélagsfræðum við
Háskóla Islands gaf út í sumar um
jafnrétti kynjanna, þá sjáum við, að
því fer fjarri, að jafnrétti sé komið
á í reynd, og víða er hægt að knýja
á til úrhóta. Auk þeirra dæma, sem
ég hef getið um hér að framan næg-
ir að henda á skattalöggj öfina og
minna á þá sáttmála S.Þ., sem ísland
á enn eftir að staðfesta.
o 0 o
I útvarpinu í gær heyrði ég að
verið var að auglýsa flugelda eitt-
hvað á þessa leið: „Nú er kvenna-
árið að enda, skjótum því í burtu
með flugeldum frá okkur“.
Það er trú mín, að kvennaárinu
verði ekki svo auðveldlega skotið
út í buskann kl. 12 á gamlárskvöld,
heldur sé það aðeins upphaf nýrrar
vakningar meðal kvenna og karla,
og eigi eftir að valda því, að alger
jafnstaða náist meðal þeirra.
Eg man ekki eftir því að hafa
hlustað á daginn og veginn án þess
að þar hafi verið minnst á efnahags-
mál þjóðarinnar. Til þess að bregða
ekki út af vananum, þá vil ég að
endingu leyfa mér að bera fram þá
ósk, að aðilar vinnumarkaðarins
sem nú eiga fyrir höndum að semja
um kjör fólksins í landinu, bera
gæfu til að gera það á þann liátt, að
ekki endirtaki sig, það sem gerðist
í samningunum í febrúar 1974, en
áhrif þeirra samninga hafa nú ber-
lega komið í ljós til stórtjóns fyrir
alla þjóðina, ekki síst launþega.
Væri óskandi, að aðilar vinnumark-
aðarins gætu tekið sér til fyrir-
myndar þá samninga, sem Bandalag
Háskólamanna hefur nýlega gert.
Slíkt gæti orðið allri þjóðinni til
góðs. Með þá ósk í huga, þakka
ég áheyrnina og óska öllum gleði-
legs árs.
Læknar í vanda
Framh. af bls. 14
hendi óvefengjanlegt samþykki gef-
andans. Hitt málið hefur vakið sér-
staka athygli. Þar var um að ræða
dauða áttræðrar konu, sem var vist-
uð á spítala vegna heilablæðingar.
Konan var meðvitundarlaus og gat
ekki nærst með eðlilegum hætti. Þeg-
ar henni hafði verið haldið á lífi á
vökvagjöf í þessu ástandi í nærri tvo
mánuði, ákvað yfirlæknirinn með
samþykki nánustu aðstandenda að
að hætta meðferð. Þetta var gert
með þeirri afleiðingu að konan dó
innan tveggja sólarhringa. Fyrir
rétti var læknirinn sýknaður á þeirri
forsendu, að áframhaldandi meðferð
hefði í þessu tilfelli ekki haft neinn
tilgang, hvorki frá læknisfræðilegu
sjónarmiði né mannlegu. í niður-
stöðu dómsins var það tekið fram,
að undir kringumstæðum sem þess-
um, ættu læknar ekki að gera að-
standendur meðábyrga í þeirri á-
kvörðun sem væri tekin.
Þessir dómar leiða tvennt í ljós.
I fyrsta lagi, að samkvæmt sænskum
lögum er þess krafist til úrskurðar á
dauða, að hjartsláttur sé hættur. I
öðru lagi, að passiv e., þ. e. að hætta
aktivri meðferð á sjúklingi sem er
dauðvona og ekki er hægt að bjarga,
varðar ekki við lög. Einnig vekur
það athygli að sænskir dómarar líta
svo á, að samþykki nánasta aðstand-
anda sé ekki málsbætur fyrir lækni
þegar hann ákveður að framkvæma
líffæraflutning eða passiva euthan-
asi.
Dómur er fallinn í máli amerísku
stúlkunnar sem getið er hér að fram-
an. Foreldrar hennar höfðu sótt það
fast að meðferð skyldi hætt og að
dóttir þeirra fengi að deyja eðlileg-
um dauða. Beiðni þeirra var synjað,
bæði af læknum stúlkunnar og af
dómi heimafylkis hennar. Ut af þessu
máli spunnust mikil blaðaskrif. Birt
voru viðtöl við ameríska spítala-
lækna sem lýstu því yfir að þeir hik-
uðu ekki við að framkvæma passiva
e. á sjúklingum sínum, þegar sam-
viska þeirra biði svo. Þetta er mikil
dirfska í landi sem hefur stranga
löggjöf, og þar sem fjöldi lögfræð-
inga lifir á því að lögsækja lækna
fyrir meint mistök í starfi.
I velferðarríkjum Norðurlanda,
og einnig hér, enda menn líf sitt
langsamlega oftast á spítölum, eða á
stofnunum, eða 80-90%. í Banda-
ríkjunum deyja um 60% manna á
spítölum eða stofnunum og ca. helm-
ingur þeirra á alm. spítölum. Það
verður því oftast hlutverk spítala-
lækna að bera ábyrgð á því að sjúk-
lingur hljóti mildan og virðulegan
dauða. Þetta er mikil ábyrgð, sem
ekki þykir rétt að leggja á einn
lækni. Því hefur verið gripið til þess
ráðs á spítölum, sem hafa háan stað-
al, að skipa nefnd eða ráð innan
stofnunarinnar, sem læknir skal ráð-
færa sig við ef hann vill hætta akt-
ivri meðferð, eða skotið málinu til,
ef aðstæður hafa verið þannig, að
ekki hefur unnist tími til að ráðfæra
sig við nefndina. Þetta er gert til ör-
yggis sjúklingum og læknum.
IiELSTU HEIMILDIR
Am. Med. Association: Judicial Coinsel
Opinions and Reports, 1964.
Brit. Med. Association: Medical Ethics,
London, 1962.
Broch, 0. J.: Det kunstige menneske, s.
132-43. Minerva forlag, Oslo, 1969.
Blomquist, C.: Medicinsk Etik, s. 232-69.
Codex Ethicus Læknafélags íslands, 1968.
Natur och Kultur, Stockholm, 1971.
Jörgensen, E. 0. & Brodersen, P.: Kriter-
ier for död, Nordisk Medicin, 1971: 86.
1549-1560.
Sigerist, H. E.: On the History of Medi-
cine, s. 97-119. M. D. Publ., New York,
1960.
Sperry, W. L.: The Ethical Basis of Medi-
cal Practice, s. 136-74. P. B. Hoebner,
New York, 1956.
18
TÍMARIT HJÚKRUNARFÉLAGS ÍSLANDS