Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.1993, Blaðsíða 12

Tímarit hjúkrunarfræðinga 1. tbl. 1. árg. 1993
lækkun á líkamshita frá 39 gráðum niður í 34
gráður (Wetterberg og Steen,1991). Lífeðlis-
fræðileg varnarviðbrögð líkamans við kulda eru
m.a. ósjálfráður æðasamdráttur í húð og skjálfti.
Ber fyrst og fremst á samdrætti æða í höndum
og fótum. í kjölfar kælingar kól tær og hæla
beggja fóta. Útlimir voru varðir fyrir hnjaski en
eftir að kalblöðrur sprungu mynduðust opin sár
sem blæddi og vessaði úr í fyrstu. Blöðruleifar
voru klipptar burt og sár þvegin daglega með
klórhexidín asetat 0,05% og fúsidín grisjur
lagðar yfir.
Skjálfti eykur efnaskipti og því súrefnisþörf
líkamans sem og framleiðslu koltvíoxíðs sem
mæta þarf með aukinni öndun (mínútu
ventilation). Skjálfti er hvað mestur við 36
gráður á Celcíus en hættir við kælingu undir 32
gráðum. Því var mikilvægt að halda sjúklingi í
algerri vöðvaslökun til þess að koma íveg fyrir
ónauðsynlega vöðvavinnu og minnka með því
súrefnisþörf og koltvíoxíðframleiðslu.
Til þess að draga úr áhrifum ósjálfráða tauga-
kerfisins á hjarta- og æðakerfí og á efnaskipti var
sjúklingi haldið í djúpu dái. Dýpt meðvitundar-
leysis var haldið á því stigi að sjúklingur hefði
ekki glæruviðbragð (corneal reflex), táraðist
ekki, fengi ekki hárris (piloerection), né hefði
kyngingar- eða hóstasvörun. Alger vöðvaslökun
og djúpt meðvitundarleysi náðist með pancur-
onium (Pauvlon®), fentanyl (Leptanal®) og
midazolam (Dormicum®) í sídreypi í stórum
skömmtum.
Áhrif hátceknimeöferöar (þegar sjúklingur
fór aö vakna) s.s. skyndoði, skynmögnun,
svefntruflanir, hjálparleysistilfinning, tilfinn-
ing um áhrifaleysi (powerlessness) og frá-
hvarfseinkenni þegar gjöf svæfinga- og
deyfilyfja var hcett.
Fjölmargar athuganir og rannsóknir hafa verið
gerðar á áhrifum hátæknimeðferðar og gjör-
gæsluvistunar á sjúklinga.
Sem dæmi um skaðleg áhrif má nefna: truflun
á eðlilegum svefni, hávaði, stöðug birta, óþægi-
legt hitastig umhverfis, sífelldar truflanir vegna
meðferðar og eftirlits þar sem ekki er tekið tillit
til þarfa sjúklings um hvíld og svefn, hreyfi-
skerðing og truflun á eðlilegum boðskiptum og
Dæmi um eftirlit og meðferð við ECLA
/ Skert loftsklpti tengd ARDS í hægra lunga og brottnámi vinstra lunga.
1. Stöðug mæling llfsmarka (bþ, púls, bláæöaþrýstíngur, hiti)
2. Stöðug mæling súrefnismettunar (SaO^)
3. Mæling á þangetu lunga daglega. Þangeta lunga var mæld sem „lung and chest compliance" samkvæmt eftirfarandi jöfnu: C
= delta V (l)/delta P (cmH20)
C = Inspiration tidal volume/Pause pressure - PEEP (l/cmH20)
Normalgildi er 0,09-0,4 l/cmH20 (West,1979)
4. Mat á loftskiptahæfni lunga, þ.e. mæling á C02útskilnaði tvisvar á dag (metið með C02 Analyzer á Servo 900 C öndunarvél)
5. Nákvæmt eftirlit með blóðgasi (blóðsýni frá slagæð svo og framan og aftan við súrefnisskiptahimnu á ECLA kerfinu) á 4 klst. fresti
6. Nákvæmt eftirlit með virkni öndunarvéla (Servo 900 C svo og hátíðniöndunarvél) samkvæmt reglum gjörgæsludeildar Land-
spítalans
7. Sögunfrá barkaslörigu eftirþörfum,en mjög varlegavegna blæðingarhættu og faraekki lengraniöuren sem nemurslöngunni,
enn fremur gætileg sogun frá nefi og munni
8. Gæta að einkennum loftbrjósts (tension pneumothorax) og /eða blóðsöfnunar í brjóstholi (hemothorax) sem geta verið versnandi
súrefnismettun, minnkandi öndunarhljóð við hlustun, lækkaður bþ, minnkaður púlsþrýstingur (minni þrýstingsmunur milli
systolu og diastolu)
9. Nákvæmt eftirlit með brjóstholsslöngum (sog 10-15 cmH20), blæðingu og merkjum um loftleka
10. Breyta legustöðu varlega eftir því sem ástand sjúklings leyfir (bak, varlega upp á hægri hlið ca. 20 gráður á 2 klst. fresti).
Ekki liggja á vinstri hlið né hækka höfðalag meira en 10 gráður, ekkert lungnabank
II Hætta 6 sýkingum tengt ECLA meðferð, m.a. kerum og slöngum í slagæð og bláæðar, brjóstholsslöngu, kviðskilunar-
legg, þvaglegg, barkaslöngu, kalsárum á fótum, bælingu ónæmiskerfis og tíðum gjöfum blóðs og blóðhluta.
1. Sjúklingur er í varnareinangrun sem er framkvæmd samkvæmt reglum frá sýkingavarnarnefnd Landspitalans (húfur, sloppar,
maskar). Tiður handþvottur (spritt)
2. Nákvæmt eftirlit með merkjum um sýkingu (ath. ekki er að vænta hitahækkkunar vegna kælingar). Meta önnur einkenni
svo sem lækkun á blóðþrýstingi og hraðari púls, svo og fjölgun á hvítum blóðkornum og breytingum á blóðsykri
3. Meta lit, lykt og útlit likamsvessa