Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1994, Blaðsíða 10

Tímarit hjúkrunarfræðinga 2. tbl. 70. drg. 1994
Venjur tengdar mataræði, hvíld, hreyjingu og hvers
konar líkamsstyrkingu eru snar þáttur í menningu
hverrar þjóðar og ganga í arf jrá foreldrum til barna
og jrá þjóðfélagshópum til þjóðfélagshópa.
íþróttafræðingum. Val einstaklinga í hópana var í
höndum hjúkrunarfræðings og læknis í meðferðar-
teyminu. Þátttakendur fóru í læknisskoðun við
komu og þá var metin þörf fýrir sérhæfða meðferð
sem bættist þá við hina hefðbundnu dagskrá. I lok
dvalar var læknisskoðun endurtekin auk þess sem
þátttakendur gátu pantað tíma hjá lækni á
dvalartíma ef þeir töldu ástæðu til. Læknir hélt
fyrirlestur um afleiðingar offitu á líkamsstarfsemi
og líðan og fjallaði um sjúkdóma sem fylgt geta
offitu. Hjúkrunarfræðingur safnaði upplýsingum
um daglegt líf og líðan almennt. Metin var hjúkr-
unarþörf hvers og eins og gerð áætlun sem fylgt var
eftir f viðtölum, leiðbeiningum, eftirliti og stuðn-
ingi. Þá hélt hjúkrunarfræðingur einnig fræðsluer-
indi fyrir hópinn þar sem áhersla var lögð á jákvæða
sjálfsímynd, breytt atferli og venjur. Rætt var um
mikilvægi vilja og þrautseigju til að ná árangri.
Næringarfræðingur fylgdi hópnum eftir bæði með
fræðslu og stuðningi og einstaklingsviðtölum eftir
þörfum. Hann sá um fræðslu um fæðu- og orku-
efni, fór yfir matreiðsluaðferðir og kenndi notkun
á hitaeiningatöflum, ræddi um hegðun varðandi
neyslu matar og hvernig matur getur verið misnot-
aður. Einu sinni til tvisvar á dvalartíma sáu hóp-
arnir, í samvinnu við næringarfræðing, um að elda
máltfð sem hópurinn borðaði í sameiningu. Lögð
var áhersla á að elda góðan mat án þess að hann
væri fitandi. Sálfræðingur hitti hópinn einu sinni
í hverri viku en veitti ekki einstaklingsviðtöl nema
í undantekningartilvikum. Á fundum sínum fjallaði
hann um aðferðir til að standast freistingar, efla
sjálfstraust og ráða við spennu er skapast af mótlæti.
Þjálfun, svo sem göngur, sund, leikfimi og þjálfun
í tækjasal, var í höndum íþróttafræðinga og sjúkra-
þjálfara. Séð var til þess að stígandi væri í
þjálfuninni eftir því sem þol og þrek jókst.
Sjúkraþjálfari sá um fræðslu þar sem áhersla var
lögð á gildi hreyfmgar almennt og fjallaði um fjöl-
þætt áhrif þjálfunar, líkamleg, andleg og félagsleg.
Leiðbeint var um hvaða æfingar væri best að
stunda, áreynslustig og fleira.
Mikilvægur þáttur til að meta árangur eru
mælingar og próf. Það hvetur einnig til frekari dáða
þegar árangur verður sýnilegur. Þolpróf var gert á
öðrum degi og síðan aftur eftir fjórar vikur, daginn
fyrir brottför. Með þessu sást þrek og þolaukning
sem varð á tímabilinu. Fitumæling var gerð í upp-
hafi og við brottför. Notuð var BIA tækni (Bio-
electrical impedance). Um er að ræða fyrirferðalítið
rafmagnsmælitæki með innbyggðri tölvu sem
reiknar hlutfall fitu af líkamsþyngd út frá viðnámi
líkamans. Rafstraumur flyst í gegnum vökvafasa lík-
amans en vökvafrír fitumassi veitir viðnám sem er
notað til að reikna hlutfall fitu af líkamsþyngd.
Þessi mæliaðferð var valin því hún er talin veita
nokkuð nákvæmar niðurstöður (Lukaski, 1987)
auk þess sem hún er ódýr og auðveld í framkvæmd
og tekur lítið á þátttakandann. Fólk mætir fastandi
í mælinguna, fer úr skóm og sokkum og leggst
þægilega á bekk. Rafskaut eru sett á rist og á hand-
arbak. Inn á vélina er slegið kyn, aldur, hæð og
þyngd og straumi hleypt á (50 kHz). Að nokkrum
mínútum liðnum fæst útskrift af fituhlutfalli
líkamans. Þátttakendur voru ummálsmældir við
komu og brottför auk þess að vera vigtaðir vikulega.
10