Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1994, Blaðsíða 25

Tímarit hj úkrunarfræðinga 2. tbl. 70. árg. 1994
Við erum nokkuS viss um að ef við segjum:
„Ég vilþetta ekki“ eða „Hœttu þessu"þá
hœtti viðkomandi. Andspœnis
árásarmanninum verða orðin skyndilega óvirk
og konan valdalaus.
þýtt að hún þurfi að vinna með ómeðvituð eigin
viðhorf til sjálfrar sín.
Sjálfsákvörðunarréttur
Að öðru jöfnu göngum við flest út frá því að aðrir
muni ekki meiða okkur af ásetningi. Þessi ógnun
getur eyðilagt trú konunnar á eigin getu til að hafa
stjórn á lífi sínu þegar hún er skynciilega þvinguð
til að horfasr í augu við eigið varnarleysi og
vanmátt.
Því er það svo mikilvægt við komu á neyðar-
móttökuna að strax sé byrjað á að búa svo í haginn
að þolandi endurheimti getu sína til að segja hvað
hann vill, að honum sé trúað og, hvernig svo sem
ástand hans er, að farið sé að vilja hans. Frávik frá
þessari reglu væri einungis hægt að gera ef við
teldum okkur hafa ástæðu ril að ætla að þolandi
væri hættulegur sjálfum sér eða öðrum.
Vegna þess að þolandi nauðgunar hefur verið
neyddur til að gera það sem stríðir gegn vilja hans
má engin þvingun eiga sér stað á neinu stigi
meðferðarinnar. Þolandi þarf að fá að fara á sínum
eigin hraða en það er liður í því að hann endur-
heimti sjálfsákvörðunarrétt sinn á áþreifanlegan
hátt.
Viðbrögð fagfólks
Það er grundvallaratriði í allri viðtalsmeðferð að
meðferðaraðilar vinni með sína eigin fordóma,
þekki sín eigin viðbrögð og sínar eigin tilfmningar,
að þeir geti hugsað um þær og skoðað. Þetta á að
mínu mati einnig við um hjúkrunarfræðinga, ekki
síst í jafn-vandasömum málum og þeim er snúa að
fórnarlömbum nauðgunar. Oll höfum við okkar
fordóma, hvort sem okkur líkar betur eða verr, og
leiðin til að vinna bug á þeint er ekki að afneita
þeim heldur að kynnast þeim.
Illa leikin kona vekur sterkar tilfinningar hjá
þeim sem sinna henni, hvort sem um er að ræða
aðstandendur eða fagfólk. Það má búast við að fólk
fmni fyrir reiði, þörf fyrir að bæta henni þann skaða
sem hún hefur orðið fyrir, tortryggni eða löngun
til að ná sér niðri á árásarmanninum. Það getur
verið erfitt að sætta sig við að konan hafni allri
hjálp þegar við vitum hve mikil þörf hennar er. En
þarna er nauðsynlegt að greina á milli okkar eigin
þarfa, okkar sem höfum valið okkur það starf að
hjálpa öðrum, og þarfa þolandans. Löngunin til að
hjálpa konunni og bæta henni tjónið, sem hún
hefur orðið fyrir, getur sagt meira um okkar eigin
þörf heldur en þörf hennar.
Það er mikilvægt að setja sig í spor konunnar
og hugsa: „Hvað myndi ég vilja núna,“ en það er
ekki nóg. Það sem meira er um vert er að hlusta
og vera vakandi fyrir vísbendingum konunnar
sjálfrar. Hennar óskir eru ekki endilega þær sem
maður sjálfur teldi sig hafa við sömu aðstæður og
því er áríðandi að geta greint á milli okkar eigin
vilja og vilja konunnar.
Við leitumst við að sýna þolendum stuðning,
virðingu og hlýju. Við tökum með þeim skýra
afstöðu og við trúum því sem þeir segja okkur. En
þrátt fyrir að við leggjum okkur allar fram getur
þolandi auðveldlega upplifað skoðun og skýrslu-
töku eins og endurtekna árás. Við sem sinnum
þeim hlutverkum getum einnig upplifað okkur sjálf
eins og árásaraðila. Við leggjum áherslu á að gefa
slíkum tilfmningum gaum því þannig minnkar
hættan á að samskipti okkar við þolanda litist af
okkar eigin þörf fyrir að finnast við vera hjálplegar.
25