Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.1994, Blaðsíða 15

Tfmarit hjúkrunarfræðinga 2. tbl. 70. drg. 1994
skoðunum og vilja hans/hennar eru allt dæmi
um hvernig hjúkrunarfræðingar geta mætt þörf-
um skjólstæðinga sinna fyrir tilfinningalegan
stuðning.
2) Upplýsinga-stuðningur (informational support)
felur í sér að veita einstaklingnum upplýsingar
sem hann/hún getur nýtt sér við að aðlagast per-
sónulegum vandamálum eða vandamálum
tengdum umhverfi hans/hennar. Upplýsinga-
stuðningur felur einnig í sér andsvar (feedback)
til einstaklingsins um hvernig honum/henni
gangi að aðlagast. Upplýsinga-stuðningur er
einnig talinn hvetja einstaklinginn til sjálfstæðrar
hegðunar með því að auðvelda honum/henni
ákvarðanatöku við streituvaldandi aðstæður
(House, 1981; Lazarus og Folkman, 1984;
Schaefer o.fl., 1981; Wortman, 1984). Upplýs-
inga-stuðningur er því ekki hin eiginlega hjálp,
heldur hjálpar hann einstaklingnum að hjálpa sér
sjálfur. Upplýsinga-stuðning fáum við helst frá
fagfólki, eins og t.d. hjúkrunarfræðingum.
3) Aþreifanlegur stuðningur (tangible support) felur
í sér beina hjálp s.s. peningalán eða gjafir, hjálp
við húsverk eða að annast sjúkan einstakling
(Lazarus og Folkman, 1984; Schaefer o. fl.,
1981; Wortman, 1984). Áþreifanlegur stuðning-
ur er oft talinn fela í sér tilfinningalegan stuðn-
ing þar sem sá sem hjálpina veitir er með henni
að segja að honum/henni sé ekki sama um þann
einstakling sem hjálparinnar nýtur. Áþreifanleg-
an stuðning fáum við helst frá ættingjum, vinum
og að einhverju leyti frá opinberum aðilum.
Stuðningur í störfum hjúkrunar-
fræðinga
Stuðningur hjúkrunarfræðinga við skjólstæðinga
sína er formlegur stuðningur fagstéttar. Þar eiga
ekki heima ákveðnir þættir stuðnings eins og
innilegt samband, náinn félagsskapur og/eða þátt-
taka í félagslífi skjólstæðinganna. Hjúkrunarfræð-
ingar þurfa með öðrum orðum að vera styðjandi í
samskiptum við skjólstæðinga sína en halda samt
sem áður vissri faglegri fjarlægð (Stewart, 1993).
Eins og fram kom hér að framan leita skjól-
stæðingar fyrst og fremst eftir upplýsinga-stuðningi
frá hjúkrunarfræðingum. Þó er rétt að ítreka að í
upplýsinga-stuðningi felst oft ákveðinn tilfinninga-
legur stuðningur sem felur í sér kenndir eins og
samhygð, umhyggju, virðingu og huggun.
Hjúkrunarfræðingar geta verið bæði beinir og
óbeinir stuðningsaðilar skjólstæðinga sinna. Hjúkr-
unarfræðingar sýna skjólstæðingum sínum beinan
stuðning með því að hlusta, veita upplýsingar, virða
einstaklingana, mynda meðferðarsambönd sem
byggð eru á trausti, leita eftir og taka tillit til
skoðana skjólstæðinganna, aðstoða við lausn vanda-
mála, sýna samhygð, vera vel að sér, leiðbeina skjól-
stæðingunum um mögulegar stuðningsleiðir utan
stofnunar og síðast en ekki síst að vera til staðar
fyrir skjólstæðingana. Slíkan stuðning geta hjúkr-
unarfræðingar veitt í öllum sínum störfum, við
umönnun, fræðslu, ráðgjöf, málsvörn o.s.frv.
Óbeinan stuðning geta hjúkrunarfræðingar
veitt skjólstæðingum sínum með því að aðstoða þá
við að greina eigin stuðningsþarfir og gera sér grein
fyrir hvert þeir geta leitað eftir stuðningi. Einnig
með því að fá aðstoð sjálfshjálparhópa og með því
að hafa fjölskyldur skjólstæðinganna með í ákvarð-
anatöku eftir því sem hentar hverjum skjólstæðingi.
Þá er einnig mikilvægt að hjúkrunarfræðingar leggi
áherslu á heiðarleg samskipti við skjólstæðinga sína
og hvetji aðra til hins sama. Með því má draga úr
hættunni á misskilningi og streitu í stuðningshóp-
um skjólstæðinganna (Weinert og Tilden, 1990).
Mikilvægt er að hjúkrunarfræðingar geri sér
grein fyrir því að skynjun skjólstæðinganna á
veittum stuðningi og þeim stuðningi, sem þeim
stendur til boða, er breytileg bæði eftir aldri ein-
staklinganna og einnig eftir þeim streituvöldum
sem þeir standa frammi fyrir (Stewart, 1993).
Skjólstæðingarnir leita einnig eftir stuðningi frá
mismunandi aðilum eftir því hverjir streituvaldarn-
ir eru. Því er mikilvægt fyrir hjúkrunarfræðinga að
leggja faglegt mat á þarfir hvers einstaklings fyrir
stuðning á hverjum tíma. I þessu sambandi má
benda á matsgrundvöllinn Norbeck Social Support
Questionnaire (Norbeck, Lindsey og Carrieri,
1981). f honum er lagt mat á stærð stuðningskerfis
einstaklingsins; hversu stöðugt það er; hversu sterkt
samband er milli einstaklinga í stuðningskerfinu;
hversu oft einstaklingurinn hefur samband við aðila
í stuðningskerfinu; og hvort einstaklingurinn hafi
nýlega misst mikilvæga aðila úr stuðningskerfi sínu.
Frh. bls. 38.
15