Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2001, Blaðsíða 12

nemendur að þróa með sér jákvætt viðhorf en að sögn
þátttakenda í þessari rannsókn er það einmitt unnt með
því að fara á rannsóknanámskeið sem auk þess getur
aukið áhuga og hjálpað hjúkrunarfræðingum að leita að
upplýsingum á þeirra starfsvettvangi. Rodgers (1998)
gerði könnun í Skotlandi þar sem leitað var tengsla milli
meiri háskólamenntunar og hagnýtingar rannsókna og
skýrðu hjúkrunarfræðingarnir frá því að með meiri mennt-
un (s.s. meistaragráðu) öðluðust þeir ekki eingöngu þekk-
ingu og hæfni til að meta rannsóknir og sýna fram á hag-
nýt not af þeim í starfi heldur hefðu þeir einnig meira sjálfs-
traust og væru líklegri til að vera gagnrýnir á hjúkrunar-
starfið.
Þátttakendur í rannsókninni viðurkenndu að ef hjúkr-
unarfræðing á deildinni langaði til að taka þátt í rann-
sóknum, fara á námskeið tengt rannsóknum eða lesa við-
eigandi fræðirit, yrði hann að gera það í eigin frítíma vegna
tímaskorts í vinnunni, en eðlilega eru oft aðrar skyldur
heima fyrir sem taka við þegar vinnutíma lýkur og því eng-
inn tími til slíks.
Ég held að nánast allir þurfi að sinna einhverjum
skyldum eftir vinnu. Ég held líka að þetta sé allt of
streitumikið starf til þess að halda áfram að sinna
vinnunni í eigin frítíma.
(Þátttakandi 1)
Að mati þátttakendanna I rannsókninni er sjálfur hjúkr-
unarfræðingurinn að miklu leyti háður eigin þekkingu á
rannsóknum ef honum á að takast að vinna með niður-
stöður rannsókna í starfi en að sögn Armitage (1990) getur
sllk þekking verið hvati til að breyta viðhorfum hjúkrunar-
fræðinga til að hagnýta rannsóknir í starfi.
Hjúkrunarstéttin
Stöðugar breytingar eiga sér stað í hjúkrun sem og öðrum
fræðigreinum og þurfa hjúkrunarfræðingar að átta sig betur
á að hjúkrun er bæði fræðigrein og starfsgrein. Áherslur á
rannsóknir og þróun í starfi eru meira áberandi nú en áður
og rannsóknir eru mikilvægur hluti af hjúkrunarmenntun í
dag. Samkvæmt niðurstöðum rannsóknar Clarke og
Þrocter (1999) er oft litið á þróun í starfi sem viðbót við dag-
legt starf þrátt fyrir háværar raddir um að slíkt sé óaðskiljan-
legur hluti af faglegri vinnu hjúkrunarfræðinga. Hicks (1996)
bendir einmitt á að meðan rannsóknir séu ekki álitnar nauð-
synlegur hluti af hjúkrunarstarfinu verði hjúkrunarfræðingar
ekki færir um að koma rannsóknum fyrir í sínu starfi.
Að mati þátttakendanna hafa hjúkrunarrannsóknir ekki
náð nægilegri virðingu til þess að þær beri árangur í starfi
en þeir telja að þróunin, sem orðið hefur, hjálpi hjúkr-
unarfræðinni að öðlast viðurkenningu sem fræðigrein og
þar með verði rannsóknir og þróun I starfi smám saman
hluti af daglegri vinnu hjúkrunarfræðinga. Frekari þróun I
12
hjúkrunarmenntun (s.s. æðri prófgráður) muni einnig hjálpa
hjúkrunarfræðinni að verða meira metin sem fræðigrein og
þá um leið rannsóknagrein. Að mati þátttakendanna mun
þetta allt reynast erfitt og taka langan tíma þangað til
rannsóknir og þróun í hjúkrun verða álitin eðlilegur hluti af
starfsviði hjúkrunarfræðinga.
Ég held að aðalvandamálið sé það að hjúkrun er ekki
nægilega viðurkennd eins og læknisfræðin ... Ég hef
það á tilfinningunni að þegar hjúkrun verður meira
metin sem fræðigrein þá fyrst verði það viðurkennt
að rannsóknir hafi hagnýtt gildi fyrir hjúkrun, fyrir
þróun sjúkrahúsþjónustu og sé sjúklingnum til góða.
(Þátttakandi 2)
Einn þátttakandi í rannsókninni var þó hálfsmeykur við
þá þróun sem hjúkrunin stefndi í og fannst kröfurnar vera
orðnar of mikiar og augljóslega í miklu ósamræmi við
launaumslagið þeirra.
Mér finnst að öll sú þekking, sem við eigum að búa
yfir, endurspeglist alveg örugglega ekki í launa-
umslaginu.
(Þátttakandi 4)
Starfsumhverfið
Hjúkrunarfræðingarnir, sem tóku þátt í rannsókninni, voru
allir sammála um að sökum anna á deildinni væri lítill tími til
að fara á bókasafn, lesa, vera í umræðuhópum eða gera
eitthvað annað en að hjúkra sjúklingunum.
Ég held að eitt af vandamálunum sé að það séu allt
of miklar kröfur gerðar til hjúkrunarfræðinga
varðandi umönnun sjúklinga þannig að þeir hafa
ekki tíma til að taka þátt í rannsóknaverkefnum.
(Þátttakandi 3)
Ef manni væri gefinn tími í vinnunni, gott mál, þá
mundi maður hafa tíma. En ég hef það ekki, þú
veist, það er ekki vel liðið, að minnsta kosti er ekki
tími í vinnunni til að gera þess háttar.
(Þátttakandi 2)
Að sögn Rodgers (1994) skiptir miklu máli að hafa tíma
til að ígrunda starf sitt og skapa grundvöll fyrir umræður.
ígrundun (reflection) er talin ein leið til þess að auðvelda að
nýjungar í starfi verði teknar upp.
Bæði þátttakendurnir í þessari rannsókn og rannsak-
endur, sem áður hafa birt niðurstöður slnar (Champion og
Leach, 1989; McSherry, 1997; Rodgers, 1994; Tranmer
o.fl., 1995), benda mikið á skort á stuðningi frá hjúkrunar-
stjórnendum í tengslum við nýtingu rannsókna. Þátttak-
endurnir álitu að stjórnendur ættu að sýna þeim meiri
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 1. tbl. 77. árg. 2001