Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2001, Blaðsíða 14

væri ekki áskrifandi að neinum sérhæfðum tímaritum og
fram kom að sumir höfðu ekki hugmynd um að þessi
sérhæfðu tímarit væru til. Þegar þátttakendurnir voru
spurðir hvernig best væri að koma nýrri þekkingu á fram-
færi voru ýmis atriði nefnd, svo sem klínískir fundir,
umræðuhópar og tímaritaklúbbar svo eitthvað sé nefnt.
Ég vildi að hér væri hringrás tímarita eða fólk tæki
þátt í tímaritaklúbbum þar sem það kæmi með
greinar sem það hefur lesið og vakið áhuga þeirra,
s.s. um slysa- og bráðahjúkrun. Greinarnar yrðu
svo kynntar fyrir samstarfsfólki viku- eða mánaðar-
lega. Það væri mjög áhugavert.
(Þátttakandi 3)
Að sögn þátttakenda í þessari rannsókn er ekki hægt
að koma við tímaritaklúbbum vegna kostnaðar fyrir
stofnunina en samkvæmt niðurstöðum Akinsanya (1994)
og Burrows og McLeisch (1995) eru tímaritaklúbbar
hentugir til að koma fólki saman, lesa ákveðnar greinar og
ræða svo hagnýtingu þeirra upplýsinga sem fram koma.
Enn fremur bentu þátttakendur í rannsókninni á að það að
hafa forystumann á deildinni, sem væri viljugur að leggja
sitt af mörkum til að virkja og auka áhuga hjúkrunarfræð-
inganna varðandi nýtingu rannsókna, væri ein leið til að
tryggja að ný þekking komist tii skila, en að þeirra sögn
gat enginn hjúkrunarfræðingur talist vera forystumaður á
þessu sviði á þessari slysa- og bráðadeild. Þetta sam-
ræmist rannsóknum Champion og Leach (1989) og
Rodgers (1994) um að það sé nauðsynlegt að hafa sterka
forystu tii þess að hagnýting rannsókna geti átt sér stað.
UMRÆÐA
Niðurstöður rannsóknarinnar sýna greinilega gjá á milli
hjúkrunar eins og hún er stunduð í dag og hjúkrunar
byggðrar á rannsóknum, á þessari ákveðnu slysa- og
bráðadeild.
Almennt er viðurkennt að hjúkrunarfræðingurinn beri
ábyrgð á umönnun sjúklinga (Clarke og Þrocter, 1999) en
það virðist ekki vera eins Ijóst hver ber ábyrgðina og nýtir
tækifærin til að þróa og hagnýta rannsóknaniðurstöður
sem snerta þessa umönnun. Höfundur álítur að það sé
sameiginleg ábyrgð hins almenna hjúkrunarfræðings,
rannsakenda og stjórnenda að stuðla að og fylgjast með
þróun, þátttöku og hagnýtingu rannsóknaniðurstaðna í
starfi. Það er mikilvægt að rannsakandi geri ekki bara
rannsóknir rannsóknanna vegna heldur stuðli að hagnýt-
um rannsóknum í samvinnu við starfandi hjúkrunarfræð-
inga þar sem leitað er eftir skýringu á þeim klínísku vanda-
málum sem hjúkrunarfræðingar fást við í daglegu starfi.
Þátttakendur í rannsókninni svo og niðurstöður annarra
rannsókna (Armitage, 1990; Champion og Leach, 1989;
14
Funk o.fl., 1991; Rodgers, 1994) hafa ítrekað nefnt tak-
markaðan stuðning frá stjórnendum og það gefur þau
ótvíræðu skilaboð að stjórnendur þurfi að sýna meiri
stuðning hinum almenna hjúkrunarfræðingi og hvetja hann
til að nýta sér niðurstöður rannsókna. Stuðningur frá
stjórnendum getur birst í margvíslegri mynd, svo sem með
tímaritaklúbbum, vinnudögum og þátttöku í ráðstefnum.
Slíkt kostar allt peninga en þrátt fyrir mikið fjársvelti
heilbrigðisstofnana má líta svo á að það sé fjárfesting til
lengri tíma að breyta hjúkrunarstarfi úr hjúkrun byggðri á
hefðum og venjum yfir í hjúkrun byggða á rannsóknum
eða nýjustu þekkingu þar sem við á. Tranmer og félagar
(1995) benda á í þessu sambandi að hjúkrunarmeðferð,
sem er meira byggð á hefðum, geti verið dýrari þegar til
lengri tíma er litið og líta svo á að það sé verðugt verkefni
fyrir hjúkrunarstjórnendur að móta stefnu varðandi forystu,
stuðning, mannafla og peninga sem stuðli að því að
rannsóknir og nýjungar hafi meira vægi í klínískri hjúkrun.
Hafi stjórnendur ekki nægilega rannsóknamenntun, eins
og þátttakendur álíta, gæti lausnin verið að bjóða upp á
rannsóknanámskeið einungis fyrir stjórnendur þar sem slík
námskeið gætu aukið sjálfstraust og áhuga stjórnandans
á því að hvetja hinn almenna hjúkrunarfræðing til að
notfæra sér niðurstöður rannsókna. Þó má ekki gleyma
því að grunnforsendan er hjúkrunarfræðingurinn sjálfur,
hann verður að hafa einhverja þekkingu á rannsóknum,
sýna áhuga og vera viljugur að breyta starfsháttum sínum í
samræmi við niðurstöður rannsókna ef þær henta, því án
áhuga hans er stuðningur stjórnenda gagnslítill. Sé hjúkr-
unarfræðingurinn fær um að lesa niðurstöður rannsókna,
meta hvort þær eru viðeigandi og gera áætlanir, vera í
fararbroddi og hagnýta rannsóknir á sínu klíníska sviði þá
er hann um leið að þróa sinn faglega bakgrunn sem síðan
getur aukið sjálfstraust hjúkrunarfræðingsins og gert hann
hæfari til þess að vera gagnrýnni á eigin störf, en það er
nauðsynlegt til að einhver þróun eigi sér stað.
Það er ekki markmiðið hér að alhæfa út frá niðurstöð-
um þessarar rannsóknar. Það hefur samt sem áður verið
reynsla höfundar eftir að hafa rætt niðurstöðurnar við
íslenska hjúkrunarfræðinga að niðurstöðurnar komi þeim
ekki á óvart svo það kann að vera réttlætanlegt að telja
þær hafa nokkurt almennt gildi. Nauðsynlegt er að haida
áfram slíkum rannsóknum og telur höfundur fróðlegt að
athuga hvernig staða mála er hér á landi þar sem
hjúkrunarfræðimenntunin er mismunandi í þessum tveimur
löndum. Á íslandi hefur menntun íslenskra hjúkrunarfræð-
inga verið á háskólastigi í um 25 ár en markmiðið í
Bretlandi hefur verið að koma allri hjúkrunarfræðimenntun
á háskólastig í kringum aldamótin. Framkvæmd svipaðrar
rannsóknar væri því verðugt rannsóknarverkefni fyrir
íslenska rannsakendur til að kanna hvort íslenskir hjúkr-
unarfræðingar glíma við sama vandamál og starfsfélagar
þeirra í Bretlandi um hagnýtingu rannsókna í starfi.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 77. árg. 2001