Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2001, Blaðsíða 19

í lok mótsins fór Bergljot Larsson, formaöur Norsk
Sykepleierskeforburtd, norska hjúkrunarkvennafélagsins,
fram á það við stjórn Samvinnu hjúkrunarkvenna á
Norðurlöndum að fá að halda fulltrúamót félagsins að ári
liðnu í Björgvin í Noregi. Stjórn SSN-samtakanna komst að
þeirri niðurstöðu að aðstoða bæri íslenskar hjúkrunarkonur
vegna Landspítalans og ákváðu að halda næst mót sam-
takanna að ári liðnu í Reykjavík. Að vísu yrði ferðakostn-
aður talsverður til íslands en félagið, Samvinna hjúkrunar-
kvenna á Norðurlöndum, myndi leggja fram fé til fararinnar.
Að því búnu þakkaði Sigríður fyrir hönd Félags íslenskra
hjúkrunarkvenna fyrir stuðninginn og hlakkaði til að sjá
þær að ári liðnu (Sigríður Eiríksdóttir, 1927a).
Askorun til kvenkjósenda á íslandi
Vorið er komið árið 1927. Bygging Landspítalans stendur
sem hæst. Ár er liðið frá því að hornsteinn var lagður að
spítalanum. Síðasta framlag úr „Landspítalasjóði íslands" í
Landspítalabygginguna á að afhenda á þessu ári. Eftir það
er það eingöngu á hendi ríkissjóðs að leggja fram fé til
byggingarinnar. Kosning til Alþingis er á næsta leiti. Ýmis
málefni skjóta upp kollinum vegna kosninganna. Eitt þeirra
mála er að það eru ekki allir sammála um þýðingu Land-
spítalans. Sumir vilja jafnvel fresta framkvæmdum við
spítalann (Erla Dóris Halldórsdóttir, 2000a).
Ihaldsflokkurinn, sem fór með völd í landinu, hafði lofað
að Ijúka framkvæmdum við Landspítalann árið 1930 eins
°9 til stóð. Rétt fyrir kosningar birtist í Morgunblaðinu grein
þar sem því var haldið fram að stjórnarandstæðingar vildu
hætta við byggingu Landspítalans í miðju kafi. Þetta finnst
greinarhöfundi Morgunblaðsins alveg fráleitt og vitnar í
alvarlegt slys sem hafði átt sér stað við Reykjavíkurhöfn í
júlí árið 1927 (Þrír menn farast við sprengingu, 1927).
Óhappið vildi til þegar verið var að sprengja flakið af kola-
skipinu Inger Benedicte. Sprengingin mistókst og varð
þremur mönnum að bana. Tveir létust samstundis en sá
Þhðji lést á Landakotsspítalanum daginn eftir slysið
(Hræðilegt slys hjer í höfninni í gær af dynamitsprengingu,
1927). Lætur greinarhöfundur þess getið að vegna pláss-
leysis á Landakotsspítalanum hafi þurft að flytja manninn
sundurtættan inn á almenningssjúkrastofu í spítalanum og
þar lágu fyrir margir dauðvona sjúklingar. Greinarhöfundur
heldur því fram að þetta fyrirkomulag óski stjórnarand-
stæðingar að haldist og hann lýkur grein sinni með því að
varpa því fram hvort kjósendur „þessa bæjar [vilji] að slíkir
menn taki hjer við stjórn?" (Landsspítalinn, 1927).
Og það voru fleiri sem óttuðust úrslit Alþingiskosn-
óganna. Stjórnir „Landspítalasjóðs tslands" og Félags
íslenskra hjúkrunarkvenna töldu að byggingu Landspítal-
sns yrði að Ijúka árið 1930 eins og stjórn landsins hafði
l°fað en konurnar óttuðust að úrslit kosninganna myndu
standa í vegi fyrir þeim framkvæmdum. Það var ekki sama
hvaða þingmenn tækju við stjórnartaumum í landinu eftir
9. júlí árið 1927 þegar kosning til Alþingis færi fram (Erla
Dóris Halldórsdóttir, 2000a).
í maímánuði rúmum mánuði fyrir kosningarnar til
Alþingis fengu allar konur, sem höfðu kosningarétt á
íslandi, áskorun frá stjórn „Landspítalasjóðs íslands11 og
stjórn Félags íslenskra hjúkrunarkvenna þess efnis að þær
kysu þá frambjóðendur til Alþingis sem hefðu lofað hröðum
framkvæmdum við Landspítalann. í stjórn „Landspítala-
sjóðs íslands" sat Ingibjörg H. Bjarnason sem var formaður
sjóðsins. Þess ber að geta að Ingibjörg, sem fyrst kvenna
var kosin á Alþingi hér á landi, sat á þessum tíma á þingi
fyrir íhaldsflokkinn (/Mþingismannatal 1845-1995, 1996).
Hinar konurnar, sem sátu í „Landspítalasjóði (slands", voru:
Ágústa Sigfúsdóttir, Elín Jónatansdóttir, Inga Lárusdóttir,
Hólmfríður Rósenkranz, Jónína Jónatansdóttir, Laufey
Vilhjálmsdóttir og Lilja Kristjánsdóttir. í stjórn Félags
íslenskra hjúkrunarkvenna sátu hjúkrunarkonurnar Sigríður
Eiríksdóttir, formaður félagsins, Sólborg Bogadóttir vara-
formaður, Kristjana Guðmundsdóttir ritari, Bjarney
Samúelsdóttir gjaldkeri og Jórunn Bjarnadóttir meðstjórn-
andi (Skjalasafn Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, B/1).
[ áskoruninni, sem íslenskir kvenkjósendur fengu í lok
maímánaðar árið 1927, sagði meðal annars að Land-
spítalamálið væri fyrsta og stærsta málið er konur í landinu
hefðu bundist samtökum um. Þá sagði enn fremur í
umræddri áskorun að án Landspítalans yrðu endurbætur í
heilbrigðismálum þjóðarinnar óframkvæmanlegar. Og allt
benti til þess að skortur yrði á vel menntuðum hjúkrunar-
konum til starfa hér á landi ef ekkert yrði að gert. Þær
konur, sem vildu læra hjúkrun, yrðu að sækja hjúkrunar-
menntun til annarra landa. Það nám væri þjóðinni dýrt. í
umræddri áskorun sagði enn fremur: „Á Landspítalanum
geta íslenskra hjúkrunarkonur fengið þann undirbúning
undir starf sitt, sem hliðstæður er því besta í þeirri grein í
örðum löndum" (Skjalasafn Félags íslenskra hjúkrunar-
fræðinga B/1). Konurnar töldu að bygging Landspítalans
þyldi enga bið. Byggingunni yrði að Ijúka árið 1930 eins og
til stóð og þær hvöttu konur í landinu að kjósa þá
þingmenn til þingsetu sem hefðu lofað því staðfastlega að
Ijúka byggingu Landspítalans árið 1930 (Skjalasafn Félags
íslenskra hjúkrunarfræðinga B/1). Samkvæmt þessari
áskorun var til mikils að vinna fyrir íslensku hjúkrunar-
stéttina því að með tilkomu spítalans yrði hjúkrunarnámið
alfarið flutt til íslands (Erla Dóris Halldórsdóttir, 2000a).
Til að vekja enn frekar athygli á málinu skrifaði Sigríður
Eiríksdóttir, formaður Félags íslenskra hjúkrunarkvenna,
grein nokkru fyrir fyrirhugaðar kosningar í kvennablaðið 19.
júní. í greininni upplýsti Sigríður lesendum þeim miklu
erfiðleikum sem íslensk hjúkrunarstétt ætti við að etja
vegna hjúkrunarnámsins. Að loknu tveggja ára hjúkr-
unarnámi á íslandi þyrftu nemarnir að halda til lokanáms í
Danmörku eða Noregi. Þær nytu mikillar aðstoðar frá
hjúkrunarkvennafélögum hinna Norðurlandanna, þá aðal-
19
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 77. árg. 2001