Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.2001, Blaðsíða 62

ingar um ofangreinda þætti er að fá í skýrslunni, en mark-
tæknimörk voru á bilinu p<0,001 -0,05.
Eins og við er að búast eru tengsl á milli stöðu þátttak-
enda og þess hvaða þætti hjúkrunarstarfsins þeir telja sig
hafa tækifæri til að þróa. Þannig fá stjórnendur, að eigin
mati, aukin tækifæri til ákvarðanatöku og til þess að veita
ráðgjöf en almennir hjúkrunarfræðingar. Almennir hjúkr-
unarfræðingar telja sig hins vegar hafa frekar tækifæri til að
veita umönnun. Mikill meirihluti deildarstjóra (89,2%) telur
sig að miklu eða öllu leyti fá tækifæri til að þróa ákvarð-
anatöku samanborið við 66,0% almennra hjúkrunarfræð-
inga (%2 =11,85; df=3; p<0,01) Tæpir tveir þriðju (65,8%)
deildarstjóra telja sig að miklu eða öllu leyti fá tækifæri til
að þróa ráðgjöf samanborið við 46,0% almennra hjúkrun-
arfræðinga (%2 =14,08; df=3; p<0,01). Aftur á móti telur
mikill meirihluti almennra hjúkrunarfræðinga (89,2%) sig að
miklu eða öllu leyti fá tækifæri til að þróa umönnun saman-
borið við tæp 64,9% deildarstjóra (%2 =12,50; df=3;
p<0,01).
Samantekt og umræða
Niðurstöður, sem hafa verið kynntar hér, eru um margt
athyglisverðar og staðfesta margt í vinnuumhverfi hjúkr-
unarfræðinga.
Þátttakendur segjast fá mestan stuðning frá öðrum
hjúkrunarfræðingum, þá frá deildarstjórum, sjúkraliðum og
læknum og loks hlutfallslega minnstan stuðning frá hjúkr-
unarstjórn. Þetta er í algeru samræmi við það hverjir eru
helstu samstarfsaðilar hjúkrunarfræðinga.
Stuðningur er margþætt fyrirbæri og er einn þáttur
þess að uppfylla mikilsverðar mannlegar þarfir eins og þörf
fyrir ástúð, umhyggju, viðurkenningu annarra, öryggi og
félagsleg tengsl4. Niðurstöður könnunarinnar benda til að
hjúkrunarfræðingar leiti eftir og fái þessum þörfum að ein-
hverju leyti fullnægt hjá samstarfsfólki. Það endurspeglast í
því að hjúkrunarfræðingar á hjúkrunar- og dvalarheimilum
segjast fá minni stuðning frá öðrum hjúkrunarfræðingum
en hjúkrunarfræðingar starfandi annars staðar og að
hjúkrunarfræðingar í heilsugæslu segjast fá minni stuðning
frá sjúkraliðum en hjúkrunarfræðingar sem starfa ekki í
heilsugæslu. Vinnuumhverfi hjúkrunarfræðinga á hjúkr-
unar- og dvalarheimilum er þannig að þar starfa færri
hjúkrunarfræðingar saman á vakt en víða annars staðar.
Sama á við um sjúkraliða sem samstarfsmenn hjúkrunar-
fræðinga í heilsugæslu miðað við á öðrum stofnunum, en
hjúkrunarfræðingar starfa minna með sjúkraliðum í heilsu-
gæslu en víða annars staðar. ítarlegri rannsóknir þarf þó
að vinna til að álykta mikið um þessa þætti.
Niðurstöður könnunarinnar benda til að hjúkrunarfræð-
ingum sé mikilsvert að fá viðurkenningu fyrir störf sín og
að vera öruggir í vinnu. Það kemur fram í því að þau atriði,
sem þeir eru óánægðastir með í fari deildarstjóra, eru
þegar deildarstjórinn veitir ekki nægilega handleiðslu, lætur
62
hjúkrunarfræðinginn afskiptalausan og segir honum ekki
hvernig hann stendur sig. Þetta er mikilsverð ábending til
deildarstjóra sem hjúkrunarfræðingar eru þó frekar
ánægðir með samkvæmt könnuninni.
Almennt voru þátttakendur nokkuð sáttir við hjúkrunar-
stjórn. Hins vegar sagðist rúmur helmingur (51,1%) þeirra
lítinn eða engan stuðning fá frá hjúkrunarstjórn og skar sú
niðurstaða sig nokkuð úr því sem þátttakendur sögðu
almennt um stuðning frá samstarfsfólki. Á hitt ber þó að
líta að helstu samstarfsmenn hjúkrunarstjórnenda eru
deildarstjórar og þeir greina frá miklum stuðningi frá hjúkr-
unarstjórn. Athyglisvert er að hjúkrunarfræðingar á undir-
mönnuðum vinnustöðum greina frá marktækt minni stuðn-
ingi frá hjúkrunarstjórn en hinir sem vinna á vinnustöðum
með næga mönnun. Þetta bendir til þess að hjúkrunar-
stjórnendur undirmannaðra vinnustaða beini kröftum
sínum að stjórnun og því að halda starfseminni gangandi.
Minni gaumur er hugsanlega gefinn að hjúkrunarfræðing-
um sem standa vaktina og þarfnast þess trúlega að fá
jákvæða styrkingu frá sínum yfirmönnum.
Þátttakendur voru langóánægðastir með möguleika til
stöðuhækkana og með laun. Sú niðurstaða kemur ekki á
óvart. Möguleikar til stöðuhækkana hafa ekki verið miklir í
hjúkrun. Það á sérstaklega við um hjúkrunarfræðinga í
klínísku starfi og er alþekkt. Þegar könnunin var fram-
kvæmd um mitt ár 1999 er þróun framgangskerfis hjúkr-
unarfræðinga komin vel á veg á Sjúkrahúsi Reykjavíkur og
Landspítala og var í vinnslu á öðrum stofnunum. Fram-
gangskerfinu er m.a. ætlað að koma til móts við þarfir
hjúkrunarfræðinga fyrir stöðuhækkanir í klínísku starfi.
Hjúkrunarfræðingar hækkuðu umtalsvert í launum á síð-
asta samningstímabili5. Það er ástæða til að vera ánægður
með þær hækkanir en hins vegar virðist það vera mat
hjúkrunarfræðinga að þar hafi verið um launaleiðréttingar
að ræða. Enda kemur fram í nýrri grein Helgu Birnu
Ingimundardóttur5, hagfræðings Fíh að meðaldagvinnu-
laun hjúkrunarfræðinga eru enn ívið lægri en meðallaun hjá
félagsmönnum annarra félaga innan Bandalags háskóla-
manna. Jafnframt að meðalheildarlaun hjúkrunarfræðinga
eru örlítið hærri en meðallaun hinna félaganna þrátt fyrir að
hjúkrunarfræðingar vinni vaktavinnu en flestar hinar
starfstéttirnar ekki. Það er líka athyglisvert að þeir þátttak-
enda í könnuninni, sem vinna á sjúkrahúsum, reyndust
mun óánægðari með laun sín en hinir sem vinna utan
sjúkrahúsa. Það var greint frá því í fyrstu greininni um
könunnina1 að hjúkrunarfræðingar á sjúkrahúsum verða
oftar fyrir fyrirvaralausum breytingum á vöktum, eru oftar
kallaðir á aukavaktir og verða oftar fyrir því að komast ekki
úr vinnu en hjúkrunarfræðingar sem starfa á annars konar
stofnunum. Ekki er umbunað sérstaklega fyrir álag af
þessu tagi og er því mjög réttmætt að hjúkrunarfræðingar,
sem búa við þessar aðstæður, séu óánægðir.
í grein, sem Sæunn Kjartansdóttih5 skrifaði um óánægju
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 77. árg. 2001