Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2002, Síða 16

ingar- og taugalækningadeild (332 hjúkrunarskrár) á sama
tímabili, samtals 1216 sjúkraskrár. Með þessum hætti fékkst
áþekkur fjöldi sjúkraskráa í hverjum hóp. Sjúkraskrár sem
ekki fundust, voru 113 (9,3 % af upprunalegu úrtaki) þannig
að 1103 skrár voru í endanlegu úrtaki (tafla 1). Byggt var á
upplýsingum úr sjúklingabókhaldi spítalans. A lyflækninga-
deildunum voru sérgreinar fyrir sjúklinga með lungna-, efha-
skipta- og meltingarfærasjúkdóma, blóð- og smitsjúkdóma.
Gagnasöfnun - framkvæmd
Samþykki fyrir rannsókninni var fengið hjá rannsókna- og
siðanefnd hjúkrunarstjórnar spítalans og hjá yfirlæknum við-
komandi deilda. Leyfa var aflað áður en lög um réttindi sjúkl-
inga nr. 74 frá 1997 tóku gildi. Aðalrannsakandi og aðstoðar-
maður söfnuðu gögnum úr skjalasafni.
Gögn, sem safnað var: a) hjúkrunargreining eins og hún
birtist orðrétt í hjúkrunarskýrslu sjúklings í dálknum Hjúkr-
unargreining; b) aldur sjúklinga; c) sjúkdómsgreining; d) inn-
lagningardagur á sjúkrahús; e) útskriftardagur af sjúkrahúsi; f)
heiti deildar.
Við greiningu á gögnum var byggt á flokkunarkerfi
NANDA og það notað sem viðmið um framsetningu skráðra
hjúkrunargreininga (P-Problem), orsakaþátta (E-Etiology) og
einkenna (S-Signs and Symptoms) hverrar greiningar
(Gordon, 1976). Aðalrannsakandi setti upp matskvarða til að
flokka hjúkrunargreiningarnar út frá þessum viðmiðum. Hver
greining var skoðuð og flokkuð í þrjá liði (PES) eftir því
hversu vel hún samrýmdist framsetningu samkvæmt áður-
nefndum matskvarða. P-flokkurinn, alls 10 undirflokkar, tekur
til framsetningar hjúkrunargreiningarinnar eða heitis hennar;
E-flokkurinn, alls 4 undirflokkar, greinir orsakaþætti grein-
ingarinnar; og S-flokkurinn, alls 4 undirflokkar, metur hvort
eða að hve miklu leyti einkenni voru tilgreind. PES-kvarð-
anum er lýst nánar í töflu 2.
Til ffekari útskýringar verða gefin dæmi hér að neðan um
hvern flokk. Dæmi um P1: Skert hreyfigeta; Skert geta til að
baða sig. Dæmi um P2: Minnkuð matameysla; Breyting á húð.
Dæmi um P3: Breyting á vökva- og elektrólýtum; Ófullnægj-
andi félagslegar aðstæður; Skert starfsemi öndunarfæra. Dæmi
um P4: Sinadráttur í fótum; brjóstsviði; leiði og áhyggjur af
framtíðinni. Dæmi um P5: Óstöðugleiki og þvoglumælgi; Hiti
og takverkur. Dæmi um P6: Eftirlit með saurpoka; Undirbún-
ingur fyrir hjartalínurit; Nálarmeðferð. Dæmi um P7: Hjart-
sláttartruflun, gáttaflökt (atrial flutter); Háþrýstingur; blóðtappi
í djúpbláæð (Djúpvenuthrombosis). Dæmi um P8: Hætta á
aukaverkunum t. anafranílgjöf í æð; Hætta á aukaverkunum
vegna blóðgjafar. Dæmi um P9: Verkir; Skert geta til sjálfs-
bjargar. Dæmi um P10: Bakverkir; Sjónsviðsskerðing.
Ekki var gerð nein tilraun til að skoða hversu réttar
ályktanirnar voru sem fram komu í hjúkrunargreiningunum
þar sem ekki var aflað upplýsinga um sjúklingana að öðru
leyti en því sem ffam kemur í skráðri hjúkrunargreiningu og
gagna sem áður voru nefnd.
16
Tafla 2. PES-kvarði fyrir framsetningu hjúkrunargreininga
P-flokkur: Heiti hjúkrunargreiningar
P1 Greining sett ffam skv. NANDA eða því sem næst
P2 Framsetningu ábótavant út frá NANDA en vel hægt
að raða í flokka. Hefur ekki NANDA-orðalag
P3 Ófullkomin greining, krefst endurskoðunar, ekki alltaf
unnt að raða í flokk sambærilegan við NANDA
P4 Einkenni hjá sjúklingi notað sem greining
P5 Margar greiningar innan sama númers eða greiningar
P6 Verk eða framkvæmd hjúkrunarfræðings notað sem
greining
P7 Læknisfræðileg greining notuð sem hjúkrunargreining
P8 Hætta á aukaverkunum / fylgikvillum lyfja / með-
ferðar notað sem hjúkrunargreining
P9 Fellur að NANDA-orðalagi en undirflokkar, sem fyrir
hendi eru, ekki notaðir (sbr. Verkir, skert sjálfsum-
önnunargeta)
P10 NANDA býður eingöngu upp á yfirflokk á þrepi 2
(-3), en hlutbundnari (nákvæmari) notkun hjá
hjúkrunarfræðingum
E-flokkur: Orsakaþáttur
E1 Orsök sett fram á viðeigandi hátt. Er leiðbeinandi
fyrir þá hjúkrunarmeðferð sem þarf að veita. Einn eða
fleiri orsakaþættir fyrir vandamálinu. Orsakaþátturinn
er breytanlegur
E2 Tenging kemur fram en deila má um réttmæti, t.d. að
ákveðin sjúkdómsgreining er tilgreind eða að
einkenni eru notuð sem orsök
E3 Ófullkomin tenging, t.d. tengt sjúkdómsástandi. Of
almennt orðuð til að vera leiðbeinandi fyrir
hj úkrunarmeðferð
E4 Engin tenging
S-flokkur: Greiningarþættir eða einkenni
51 Einkenni sett fram á viðeigandi hátt, þ.e. greiningar-
þættir, sem ætla má að greiningin sé byggð á, koma
fram
52 Einkenni ekki skráð, en einkenni eru skráð eða koma
fram t.d. í greiningunni sjálffi (greining og orsök
getur verið sú sama = hringtenging)
53 Skráningu einkenna ábótavant eða má bæta verulega
(einkenni t.d. skráð sem orsök)
54 Engin einkenni skráð
Áreiðanleikapróf
Ur úrtakinu var valið undirúrtak af handahófi (240 hjúkrunar-
greiningar) til að meta áreiðanleika PES-kvarðans og lyklun
hjúkrunargreininganna skv. NANDA. Tveir hjúkrunarlfæðing-
ar með meistaragráðu í hjúkrun og umtalsverða klíníska
reynslu í hjúkrun samþykktu að nota sömu mælikvarða á
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 78. árg. 2002